Zmianom w ekosystemie Morza Bałtyckiego powodującym degradację jakości wody i zabójczy dla ryb deficyt tlenu, poświęcony jest projekt badawczy "Mokradła (nieużytki), algi i biogaz - przeciwdziałanie eutrofizacji południowego Bałtyku" prowadzony przez Instytut Oceanologii PAN w Sopocie we współpracy z polskimi i szwedzkimi instytucjami.

Dorobek naukowców podsumowano w styczniu w Gdańsku na konferencji zorganizowanej przez Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego.

Eutrofizacja następuje, gdy do wód napływają duże ilości azotu i fosforu. Powodują one zwiększony wzrost glonów i roślin wyższych. Jak wyjaśniają naukowcy z IO PAN, Morze Bałtyckie podlega silnym wpływom działalności człowieka. W wyniku tego zaburzona została w tym akwenie równowaga ekologiczna, a eutrofizacja jest jednym z najważniejszych ekologicznych problemów. Dopływ substancji biogenicznych do tego morza powoduje między innymi nadmierne rozrastanie się niepożądanych gatunków makroglonów, które gromadzą się wzdłuż linii brzegowej, a zwłaszcza wzdłuż wybrzeży Bałtyku Południowego.

W wyniku eutrofizacji zaburzony jest ekosystem, np. populacja ryb, występują masowe zakwity sinicowe w środku sezonu turystycznego. Wszystkie te zjawiska stanowią poważne zagrożenie dla turystyki i w wyniku tego dla gospodarki obszarów leżących na wybrzeżach Bałtyku Południowego, które w dużym stopniu zależą od turystyki.

Uczestnicy zjazdu zainteresowani prawidłowym działaniem ekosystemu Bałtyku podkreślali, że to rolnictwo - z racji stosowanych nawozów, spływających wraz z wodami deszczowymi i rzekami do morza - jest niebagatelnym źródłem nadmiernej ilości związków azotu i fosforu w wodach Bałtyku. Podnoszono też kwestię rozwijania odnawialnych źródeł energii.

Projekt Instytutu Oceanologii określany jest skrótem WAB, od anglojęzycznego tytułu "Wetlands, Algae & Biogas. A South Baltic Sea Eutrophication Counteract Project"(http://wabproject.pl/pl/). Ma być przykładem zrównoważonego i zintegrowanego zarządzania strefą brzegową i zasobami wodnymi w regionie Bałtyku Południowego.

Projekt, realizowanym z udziałem rolników, ma wykazać, jak można zmniejszyć dopływ substancji biogenicznych w wyniku zbierania roślinności z terenów podmokłych i glonów ze strefy brzegowej. W projekcie przetestowane zostaną nowe techniki redukowania dopływu substancji biogenicznych do morza. Zebrana biomasa zostanie poddana fermentacji w celu wytworzenia biogazu, który zostanie wykorzystany do produkcji energii. Substancje odżywcze z glonów, w pozostałości pofermentacyjnej, zostaną ponownie użyte jako nawozy, a zanieczyszczenia zaabsorbowane przez biomasę zostaną usunięte z układu.

Projekt WAB jest realizowany w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Południowy Bałtyk i współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Ma on trzy główne cele. Pierwszym jest wdrożenie technologii produkcji biogazu przy wykorzystaniu dostępnych lokalnie surowców. Drugi cel to ograniczenie odpływu biogenów z rolniczo wykorzystywanej zlewni Morza Bałtyckiego do wód morskich. Po trzecie, osoby zaangażowane w projekt muszą opracować system zbierania i przesyłu informacji o parametrach wód morskich oraz stworzyć modelu empiryczny pojawiania się makroglonów i sinic w Morzu Bałtyckim.

Zdaniem ekspertów WAB przyczynia się do aktywizacji społeczności międzynarodowej, w tym naukowców, oraz wymiany doświadczeń w zakresie pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych. Wszystkie działania prowadzą do ochrony wód Morza Bałtyckiego przed ich nadmierną eutrofizacją.

Partnerem wiodącym projektu jest samorząd miasta Trelleborg w Skanii. Zgodnie z dokumentem "Priorytety współpracy zagranicznej województwa pomorskiego", region Skania to szczególnie ważny dla nas partner w obszarze Morza Bałtyckiego. Stronę szwedzką w WAB reprezentują także uniwersytet w Lund oraz instytucja sprawująca nadzór nad gospodarką wodną w południowej części Szwecji. Projekt cieszy się wsparciem szwedzkiego Królewskiego Instytutu Technologii.

Rola samorządu województwa pomorskiego polega m.in. na promocji projektu na szczeblu regionalnym, propagowaniu i wykorzystaniu wyników projektu w zakresie alternatywnych źródeł energii oraz przeciwdziałania eutrofizacji wód w kreowaniu polityki środowiskowej, udostępnianiu informacji w ramach posiadanym baz danych.

Do grupy polskich partnerów projektu należą: Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk w Sopocie, Urząd Miasta w Sopocie, Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku, Komunalny Związek Gmin "Dolina Redy i Chylonki" oraz Pomorskie Centrum Badań i Technologii Środowiska w Gdyni.

Źródło: http://www.naukawpolsce.pap.com.pl
Fot.: Adam Warżawa/ PAP

Drukuj PDF