Akceptuję
W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczone w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności

Zamknij X
Labro glowna

Naukowy styl życia

Nauka i biznes

Strona główna › Informacje
Firmy i laboratoria w Polsce
Katalog firm i laboratoriów Dodaj firmę
Katalog produktów i usług
Dodaj produkt Katalog produktów
Dodatkowy u góry
Labro na dole

Nasza chemiczna kultura

Jaki pierwiastek decyduje o utrzymaniu władzy przez imperium? Złoto? Żelazo? A może radioaktywny pluton? Jakie emocje wiążą się z tlenem, a jakie z chlorem? Pierwiastki chemiczne znalazły trwałe miejsce w naszej kulturze i ich symbolikę zna każdy, niezależnie, czy w szkole interesował się chemią.



Autor książki "Fascynujące pierwiastki" Hugh Aldersey-Williams zwraca uwagę czytelnika na obecność w kulturze pojęć i symboli, które są tak oczywiste, że korzystając z nich zapominamy całkowicie o pierwiastkach, od których się wywodzą.
 
Nie trzeba być metalurgiem, żeby zrozumieć określenia: żelazna kurtyna lub Żelazna Dama. Cechy utożsamiane z tym metalem przez tysiąclecia wrosły w kulturę i języki ludzi na całym świecie. Zaczęło się to, jeszcze zanim ludzkość nauczyła się wydobywać rudę i obrabiać wytapiane z niej żelazo, bo gotowy "produkt" dosłownie spadał z nieba.
 
Specyficznie zresztą nadal podchodzimy do metalu pochodzącego z kosmosu. Na dowód Aldersey-Williams przytacza anegdotę: "W 1818 roku brytyjski badacz Arktyki John Ross natknął się ku swemu zaskoczeniu na eskimoskich myśliwych, używających stalowych narzędzi. Podejrzewał, że metal pochodził z meteorytu, ale dopiero w 1894 roku amerykańska wyprawa dowodzona przez Roberta Peary'ego odnalazła jego źródło - stanowiły je trzy spośród grupy meteorytów, którym Eskimosi nadali imiona stosowne do rozmiarów: "Namiot", "Mężczyzna", "Kobieta" i "Pies".
 
Badacze uparli się, żeby zabrać meteoryty z miejsca lądowania i przewieść do muzeów, co wymagało wiele wysiłku ("Namiot" ważył 31 ton). "Aby przewieźć masywne meteoryty (...), Peary musiał wybudować linię kolejową. Jej budowa wymagała sprowadzenia ilości żelaza daleko większej niż masa meteorytów, co dowodzi wyższości, jaką żelazo z niebios nadal zachowuje nad ziemskim" - pisze autor książki, który zresztą wybrał się do muzeum żeby na własne oczy obejrzeć meteoryty.
 
Podobnie jak żelazo, również inne pierwiastki znane od najdawniejszych czasów mają silne kulturowe konotacje. Złoto, kojarzące się z władzą i przepychem, siarka, której specyficzny zapach ma nam dawać przedsmak klimatu panującego w piekle, rtęć - płynny metal, który dzięki swoim niezwykłym właściwościom stał się częścią rytuałów magicznych i religijnych.
 
Czy jednak pierwiastki odkryte stosunkowo niedawno miały czas wniknąć w kulturę na tyle, aby zyskać własną symbolikę?
 
Aldersey-Williams dowodzi, że owszem - szlachetny gaz neon, dający światło, kojarzące się z rozpustą, hazardem, konsumpcjonizmem to jeden z przykładów. Oddziałują na wyobraźnię również te substancje, które niemal natychmiast po odkryciu stały się narzędziem masowego zabijania: chlor - używany jako gaz bojowy w czasie I wojny światowej oraz składnik bomby jądrowej - pluton.
 
Oczywiście zainteresowanie kulturą nie oznacza, że w książce nie ma nic o chemii. Czytelnik znajdzie opisy fascynujących eksperymentów, w trakcie których autor próbuje odtworzyć dawne sposoby pozyskiwania i badania pierwiastków, które jeszcze przed narodzinami nowoczesnej chemii umożliwiły odkrycia naukowe.
 
Eksperymenty te bywają dziwaczne, np. próba pozyskania fosforu z moczu, według przepisu z 1726 roku. Bywają też bardzo proste, pokazujące oczywiste dziś dla nas fakty, które jednak dla dawnych alchemików stanowiły fascynującą tajemnicę natury: "Około 1745 roku lekarz z Bolonii, Vincenzo Menghini prażył krew różnych ssaków, ptaków i ryb, a także ludzką. Następnie wkładał namagnetyzowany nóż pomiędzy stałe resztki krwi i, ku swojemu zadowoleniu, obserwował przyleganie cząstek osadu do ostrza. (...) Oczywiście takiego rezultatu Menghini oczekiwał. Powstaje zatem pytanie - dlaczego sądził, że we krwi będzie obecne żelazo?" - pyta Aldersey-Williams. Jego zdaniem, jedynym wytłumaczeniem jest głęboko zakorzenione skojarzenie łączące żelazo z Marsem, krwią i wojną.
 
Później autor opisuje swoje doświadczenie, łączące wszystkie te trzy skojarzenia, dzieląc się wrażeniami z kontaktu z niezwykłą rzeźbą autorstwa Richarda Serry, wykonaną ze stali, pokrytej rdzą: "Pocieram ją palcami, (...) chcąc zebrać odrobinę skazy koloru ochry. Barwny pył ma smak krwi. Zastanawiam się, czy marsjański meteoryt, który trzymałem w ręku, smakowałby tak samo - smakiem ludzkiej krwi, zaklętym w kamieniu z Marsa, utworzonym z żelaza pochodzącego z niebios".
 
Książka "Fascynujące pierwiastki" ukazała się nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka.
 
źródło:www.naukawpolsce.pap.pl

Tagi: książka, chemia, pierwiastki, kultura, lab, laboratoria, laboratorium
Drukuj PDF
wstecz Podziel się ze znajomymi

Recenzje




Algorytm poetą?
29-11-2024

Algorytm poetą?

A\Zbadano, jak odbiorcy reagują na poezję autorstwa AI oraz człowieka

Informacje dnia: W Polsce żyje miasto ludzi uratowanych dzięki przeszczepom szpiku Popularny lek na tarczycę może mieć związek z zanikiem kości W ostatnich 60 latach światowa produkcja żywności stale rosła Sztuczna inteligencja niesie zagrożenia dla rynku pracy Program naprawczy dla NCBR IChF PAN z grantem KE W Polsce żyje miasto ludzi uratowanych dzięki przeszczepom szpiku Popularny lek na tarczycę może mieć związek z zanikiem kości W ostatnich 60 latach światowa produkcja żywności stale rosła Sztuczna inteligencja niesie zagrożenia dla rynku pracy Program naprawczy dla NCBR IChF PAN z grantem KE W Polsce żyje miasto ludzi uratowanych dzięki przeszczepom szpiku Popularny lek na tarczycę może mieć związek z zanikiem kości W ostatnich 60 latach światowa produkcja żywności stale rosła Sztuczna inteligencja niesie zagrożenia dla rynku pracy Program naprawczy dla NCBR IChF PAN z grantem KE

Partnerzy

GoldenLine Fundacja Kobiety Nauki Job24 Obywatele Nauki NeuroSkoki Portal MaterialyInzynierskie.pl Uni Gdansk MULTITRAIN I MULTITRAIN II Nauki przyrodnicze KOŁO INZYNIERÓW PB ICHF PAN FUNDACJA JWP NEURONAUKA Mlodym Okiem Polski Instytut Rozwoju Biznesu Analityka Nauka w Polsce CITTRU - Centrum Innowacji, Transferu Technologii i Rozwoju Uniwersytetu Akademia PAN Chemia i Biznes Farmacom Świat Chemii Forum Akademickie Biotechnologia     Bioszkolenia Geodezja Instytut Lotnictwa EuroLab

Szanowny Czytelniku!

 
25 maja 2018 roku zacznie obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r (RODO). Potrzebujemy Twojej zgody na przetwarzanie Twoich danych osobowych przechowywanych w plikach cookies. Poniżej znajdziesz pełny zakres informacji na ten temat.
 
Zgadzam się na przechowywanie na urządzeniu, z którego korzystam tzw. plików cookies oraz na przetwarzanie moich danych osobowych pozostawianych w czasie korzystania przeze mnie ze strony internetowej Laboratoria.net w celach marketingowych, w tym na profilowanie i w celach analitycznych.

Kto będzie administratorem Twoich danych?

Administratorami Twoich danych będziemy my: Portal Laboratoria.net z siedzibą w Krakowie (Grupa INTS ul. Czerwone Maki 55/25 30-392 Kraków).

O jakich danych mówimy?

Chodzi o dane osobowe, które są zbierane w ramach korzystania przez Ciebie z naszych usług w tym zapisywanych w plikach cookies.

Dlaczego chcemy przetwarzać Twoje dane?

Przetwarzamy te dane w celach opisanych w polityce prywatności, między innymi aby:

Komu możemy przekazać dane?

Zgodnie z obowiązującym prawem Twoje dane możemy przekazywać podmiotom przetwarzającym je na nasze zlecenie, np. agencjom marketingowym, podwykonawcom naszych usług oraz podmiotom uprawnionym do uzyskania danych na podstawie obowiązującego prawa np. sądom lub organom ścigania – oczywiście tylko gdy wystąpią z żądaniem w oparciu o stosowną podstawę prawną.

Jakie masz prawa w stosunku do Twoich danych?

Masz między innymi prawo do żądania dostępu do danych, sprostowania, usunięcia lub ograniczenia ich przetwarzania. Możesz także wycofać zgodę na przetwarzanie danych osobowych, zgłosić sprzeciw oraz skorzystać z innych praw.

Jakie są podstawy prawne przetwarzania Twoich danych?

Każde przetwarzanie Twoich danych musi być oparte na właściwej, zgodnej z obowiązującymi przepisami, podstawie prawnej. Podstawą prawną przetwarzania Twoich danych w celu świadczenia usług, w tym dopasowywania ich do Twoich zainteresowań, analizowania ich i udoskonalania oraz zapewniania ich bezpieczeństwa jest niezbędność do wykonania umów o ich świadczenie (tymi umowami są zazwyczaj regulaminy lub podobne dokumenty dostępne w usługach, z których korzystasz). Taką podstawą prawną dla pomiarów statystycznych i marketingu własnego administratorów jest tzw. uzasadniony interes administratora. Przetwarzanie Twoich danych w celach marketingowych podmiotów trzecich będzie odbywać się na podstawie Twojej dobrowolnej zgody.

Dlatego też proszę zaznacz przycisk "zgadzam się" jeżeli zgadzasz się na przetwarzanie Twoich danych osobowych zbieranych w ramach korzystania przez ze mnie z portalu *Laboratoria.net, udostępnianych zarówno w wersji "desktop", jak i "mobile", w tym także zbieranych w tzw. plikach cookies. Wyrażenie zgody jest dobrowolne i możesz ją w dowolnym momencie wycofać.
 
Więcej w naszej POLITYCE PRYWATNOŚCI
 

Newsletter

Zawsze aktualne informacje