Naukowcy dostarczyli pierwszych na świecie danych na temat zakażenia bakterią wewnątrzkomórkową komarów dwóch gatunków należących do rodzaju Anopheles, które w głównej mierze odpowiedzialne są za rozprzestrzenienie malarii u ludzi w Afryce. Wcześniej naukowcy wykazali, że w warunkach laboratoryjnych u komarów zakażonych bakterią o nazwie Wolbachia odnotowywano większą odporność na zakażenie malarią. Sugeruje się zatem, że Wolbachia może potencjalnie posłużyć do ograniczenia transmisji malarii przez komary.

„Wolbachia jest bardzo ciekawą bakterią, świetnie nadającą się do ograniczenia przenoszenia malarii na ludzi przez komary. Jak dotąd mieliśmy wątpliwości, czy bakteria ta może zostać w ogóle wykorzystana w przypadku komarów żyjących w środowisku naturalnym,” stwierdza Flaminia Catteruccia, adiunkt immunologii i chorób zakaźnych na uczelniach Harvard School of Public Health oraz University of Perugia we Włoszech. „Byliśmy bardzo podekscytowani, gdy wykryliśmy przypadki zakażonych komarów w środowisku naturalnym. To odkrycie może dać początek nowatorskim metodom służącym ograniczeniu rozprzestrzeniania się malarii.”

Wyniki badania pojawiły się w internetowym wydaniu czasopisma Nature Communications dnia 6. czerwca 2014 roku. Komary z rodzaju Anopheles należą do najgroźniejszych zwierząt na świecie. Są one odpowiedzialne za przenoszenie malarii, która z kolei doprowadza do śmierci każdego roku około 600 000 ludzi oraz zagraża zdrowiu prawie połowie populacji ludzi na Ziemi. Zakażenia bakterią Wolbachia przenoszone są w populacji owadów bardzo szybko i według szacunków dotyczą około 66% wszystkich żyjących na świecie owadów. W wyniku tych zakażeń dochodzi do zjawiska zwanego niekompatybilnością cytoplazmatyczną (ang. cytoplasm incompatibility). Jak dotąd uważano, że komary z rodzaju Anopheles nie są żywicielami dla bakterii i wszelkie starania, żeby wykryć obecność tych bakterii u komarów kończyły się fiaskiem.

Współautor projektu Francesco Baldini, adiunkt z University of Perugia oraz z Harvard School of Public Health we współpracy z francuskimi naukowcami z instytucji o nazwie Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS, po polsku: Krajowe Centrum Badań Naukowych) złapali parę komarów z rodzaju Anopheles we wioskach afrykańskiego kraju – Burkina Faso oraz zbadali ich układy rozrodcze. Celem badań było wyizolowanie wszystkich żyjących tam bakterii zarówno u samic jak i u samców komara. Ich poszukiwania nie polegały konkretnie na szukaniu Wolbachii. Ku ich zaskoczeniu, odnaleźli bakterie należące do nowego, nieznanego dotąd szczepu Wolbachii, który nazwali wAnga.

Naukowcy zastanawiają się obecnie czy bakterie z odnalezionego przez nich szczepu przypominają bakterie innych szczepów. Jeżeli tak – to byłby to świetny sposób na opracowanie strategii kontroli zakażeń malarią poprzez wykorzystanie zjawiska niekompatybilności cytoplazmatycznej oraz zmniejszenia liczby zarodźców malarii (czyli pierwotniaka, który jest przyczyną malarii) u komarów żyjących w naturalnym środowisku. „Jeżeli nam się to uda, wykorzystanie Wolbachii u komarów roznoszących malarię może pomóc w walce z malarią na skalę globalną,” powiedziała współautorka Elena Levashina pracująca w Max Planck Institute for Infection Biology w Berlinie.