Choć produkcja tworzyw sztucznych wciąż szybko rośnie, teoretycznie niezniszczalne śmieci nie pokryły grubą warstwą oceanów. Szacuje się, że rzeczywista ilość plastiku pływającego w oceanie to jedna dziesiąta, a nawet jedna setna tego, co do nich trafiło. Wskazują na to choćby badania oceanicznych wirów, zbierających śmieci z ogromnego obszaru.

Jak uważa Ricard Sole (Universitat Pompeu Fabra w Barcelonie), plastik jest rozkładany przez żywe organizmy, które uzyskały tę zdolność w procesie ewolucji. Matematyczne modele wskazują, że same zjawiska fizyczne nie mogłyby zniszczyć tak szybko tak wielkich ilości plastiku. Najprawdopodobniej rozmnożyły się organizmy, dla których plastik jest pożywieniem.

Zjawisko to nie musi być jednak korzystne dla środowiska – choćby dlatego, że duże kawałki tworzywa rozpadają się na mnóstwo małych, bardziej szkodliwych cząsteczek. Ponadto tworzywa zawierają rozmaite dodatki, które mogą trafiać do łańcucha pokarmowego - zwraca uwagę Alexandra ter Halle z francuskiego Laboratoire des IMRCP.

Badania Lindy Amaral-Zettler z Netherlands Institute for Sea Research wskazują, że mikroorganizmy osadzające się na plastikowych odpadach różnią się od występujących w otaczającej je wodzie. W efekcie plastik tworzy zupełnie nowy ekosystem - Amaral-Zettler i jej koledzy nazywają go “plastisferą”.

Przeprowadzone przez ter Halle badania DNA organizmów zasiedlających plastiki pływające po Północnym Atlantyku nie wykazały co prawda obecności bakterii znanych ze zdolności do rozkładania plastiku, jednak to żaden argument - wciąż nie znamy milionów gatunków bakterii.