Pierwszy w Polsce algorytm do oceny ryzyka złamań związanego z rozwojem osteoporozy opracowali naukowcy ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach i Politechniki Śląskiej w Gliwicach.

To efekt kilkuletnich badań prowadzonych na grupie kobiet po 55. roku życia z powiatu raciborskiego.

„Obecnie wiemy, jak w miarę skutecznie leczyć rozwiniętą osteoporozę. Przełomem byłoby jednak znalezienie sposobu na wczesne wykrycie procesu chorobowego, które pozwoliłoby ustrzec pacjentów przed skutkami tej choroby, czyli złamaniami. To jest cel naszego badania” – powiedział we wtorek prof. Wojciech Pluskiewicz, pomysłodawca algorytmu, kierownik Zakładu Chorób Metabolicznych Kości w Klinice Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Nefrologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.

Obserwacja rozpoczęła się w 2010 r. Grupa naukowców pod kierownictwem prof. Pluskiewicza szczegółowo przebadała populację niemal tysiąca kobiet od 55 roku życia. W przypadku każdej z pacjentek zgromadzono ponad 200 danych dotyczących klinicznych czynników ryzyka osteoporozy. Następnie każdego roku w ankiecie telefonicznej zbierano informacje dotyczące występowania nowych złamań. W ciągu 5 lat u 78 badanych zanotowano 92 takie przypadki. Dane z tych obserwacji posłużyły do stworzenia kalkulatora ryzyka złamań.

Opracowania algorytmu podjęły się dr inż. Aleksandra Werner i dr inż. Małgorzata Bach z Politechniki Śląskiej. "Największą trudność stanowiła duża liczba zebranych parametrów opisujących każdą badaną osobę" – powiedziała dr inż. Aleksandra Werner.

"Wykorzystałyśmy zaawansowane metody selekcji cech, by ostatecznie z ponad 200 parametrów wybrać pięć najistotniejszych. Badania wskazywały, że ryzyko wystąpienia złamania zwiększały wcześniejsze upadki i złamania, stosowane glikokortykosteroidy oraz niska gęstość mineralna kości w obrębie szyjki kości udowej. Ważną informacją był też wzrost pacjenta. Na tej podstawie stworzyłyśmy matematyczny model, który ułatwia prognozowanie ryzyka wystąpienia złamania w perspektywie 5 lat" - dodała.

Algorytm będzie przydatny w codziennej praktyce lekarskiej, również jako wskazówka w dalszym postępowaniu terapeutycznym. Z algorytmu będą mogły także korzystać samodzielnie kobiety po 55. roku życia, czyli grupa najbardziej narażona na wystąpienie osteoporozy.

Jak przypomniał prof. Pluskiewicz, osteoporoza staje się chorobą cywilizacyjną. "Według naszych badań cierpi na nią co dziesiąta Polka po 55 roku życia. Zwykle przebiega bezobjawowo, stąd określenie cichy złodziej kości" - powiedział.

Pierwszym sygnałem choroby bardzo często jest złamanie, które świadczy już jednak o jej o znacznym zaawansowaniu. Dlatego kobiety po menopauzie powinny regularnie poddawać się badaniu gęstości kości.

"Teraz, dzięki opracowanemu przez nas kalkulatorowi, dysponując wynikiem takiego badania każda kobieta będzie mogła samodzielnie sprawdzić procentowe ryzyko wystąpienia złamań i w razie potrzeby udać się do specjalisty" - podkreślił prof. Pluskiewicz.

Oficjalna prezentacja projektu dla dziennikarzy odbędzie się 18 stycznia w Zakładzie Medycyny Rodzinnej w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym nr 1 im. Prof. Stanisława Szyszko w Zabrzu.