"Możliwość, że dana osoba zachoruje na COVID-19, dotykając powierzchni lub obiektu, na którym jest wirus, a następnie dotykając własnych ust, nosa lub ewentualnie oczu nie jest uważana przez środowiska naukowe za główny sposób rozprzestrzeniania się wirusa. Nie możemy jednak wykluczyć, że jest to jedna z dróg i z tego względu należy zachować szczególną ostrożność" – wyjaśnia dr hab. n. o zdr. Mariusz Panczyk, adiunkt Zakładu Edukacji i Badań w Naukach o Zdrowiu WUM.

Dodaje, że SARS-CoV-2 może przetrwać od kilku godzin do nawet kilku dni. Zależy to od powierzchni, na której przebywa i warunków panujących w jego otoczeniu, czyli na przykład temperatury i poziomu wilgotności.

"Dobrą wiadomością jest fakt, że w przeciwieństwie do bakterii czy pleśni wirusy nie mogą rosnąć w żywności, w tym w pieczywie, więc można oczekiwać, że ilość wirusa na jej powierzchni będzie maleć z czasem" – mówi dr hab. Panczyk.

W przypadku świeżych produktów spożywczych, przechowywanych w temperaturze pokojowej lub wyższej, będą to około 24 godziny. Czas ten jednak może ulec wydłużeniu, jeżeli po przyniesieniu do domu, włożymy świeże produkty do chłodziarki. Wówczas możemy spodziewać się, że wirus będzie na nich obecny do 72 godzin.

Wirusy charakteryzują się dużą stabilnością w niskich temperaturach, dlatego najdłużej przetrwają w zamrażarce. Eksperci zalecają, by świeże warzywa i owoce wyjąć z siatki i pozostawić na czystej ściereczce z dala od dzieci przez około dobę. Po tym czasie umyć je pod ciepłą, bieżącą wodą. Dopiero wtedy można włożyć je do lodówki - jest to jedna z pięciu podstawowych zasad postępowania z żywnością, rekomendowana przez WHO nie tylko w czasach pandemii.

Również pozostawienie pieczywa na 24 godziny powinno wyeliminować ryzyko kontaktu z wirusem. Jeżeli jednak chcemy zjeść pieczywo niedługo po przyniesieniu do domu, zaleca się włożenie go na 3-5 minut do piekarnika rozgrzanego do 65st. C. Badania bowiem pokazują, że wirus SARS-CoV-2 ginie w temperaturze 70 stopni Celsjusza po około 300 sek.

Inaczej sprawa ma się z opakowaniami produktów spożywczych - wykonanych z tektury, plastiku lub papieru.

Produkt należy odpakować, a opakowanie wyrzucić. Ważne jest, aby ręce ponownie umyć i dopiero po tej czynności dotknąć zwartości opakowania, umieszczając ją w czystym pojemniku przeznaczonym do przechowywania produktów spożywczych.

Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku mrożonek. Ich umycie pod bieżącą ciepłą wodą najpewniej spowoduje częściowe rozmrożenie, a jednocześnie wiemy, że to właśnie w zamrażarce wirus przetrwa najdłużej. Dlatego najlepiej zastosować podobną zasadę co w przypadku innych opakowanych produktów, czyli po umyciu rąk przenieść zawartość opakowania do opakowań na mrożonki.

Produkty suche, w papierowych i tekturowych opakowaniach należy pozostawić na 24 godziny bez dostępu dzieci. Po tym czasie wirusa nie powinno już być na powierzchni opakowania.

Dla zachowania bezpieczeństwa kluczowe jest również, aby zaraz po przyjściu do domu, jeszcze zanim rozpoczniemy rozpakowywanie zakupów, umyć ręce. Podczas rozpakowywania żywności należy uważać, aby nie dotykać dłońmi twarzy. Na koniec należy zdezynfekować wszystkie powierzchnie, z którymi miała styczność przyniesiona żywność. Torbę wielorazowego użytku najlepiej od razu uprać. Na koniec należy ponownie umyć i zdezynfekować dłonie preparatem do dezynfekcji rąk na bazie alkoholu.

Tymczasem, jak wynika z ankiety przeprowadzonej przez ekspertów z agencji PR Hub wspólnie z naukowcami z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, ponad połowa badanych nie wie, jak postępować z żywnością w dobie pandemii COVID-19.

Wirus SARS-CoV-2 bytuje przez określony czas na powierzchniach, na które dostanie się w wyniku kontaktu osoby zarażonej z danym przedmiotem. Także na żywności i jej opakowaniach. Sposób, w jaki oczyścimy żywność po przyniesieniu jej do domu, to, jak będziemy ją przechowywać i jak przygotujemy posiłek, może mieć wpływ na to, czy i kiedy wirus przeniesie się na nasze ręce.

I, choć ta wiedza jest powszechna wśród Polaków, to badanie pokazało, że czujemy się zagubieni. Nie wiemy, jak przełożyć te informacje na praktykę postępowania z żywnością. Prawie 2/3 respondentów jest świadomych, że na powierzchni świeżych produktów spożywczych może być obecny wirus SARS-CoV-2. W przypadku opakowań produktów spożywczych ta świadomość jest jeszcze wyższa i kształtuje się na poziomie niemal 75 proc. Ponad 65 proc. badanych odpowiedziało, że nie wie lub ma wątpliwości jak postępować ze świeżymi, niepakowanymi produktami spożywczymi. Jeszcze więcej osób czuje się zagubionych, gdy pytanie dotyczy świeżego pieczywa. Największą pewnością wykazali się badani pytani o opakowania spożywcze, chociaż i tutaj prawie 58 proc. zaznaczyło odpowiedzi w kategorii nie lub nie wiem.

Zdaniem ekspertów, pomimo wielu informacji o samym wirusie, rozwoju pandemii i jej wpływie na nasze codzienne życie, respondenci czują się mocno niedoinformowani. Nie wiedzą, jak w sposób bezpieczny – dla siebie i samej żywności – przygotować produkt do przechowywania bądź spożycia.