Przeglądu 194 publikacji naukowych dokonała dr Astrid Nehlig, emerytowana dyrektor ds. badań we francuskim Narodowym Instytucie Zdrowia i Badań Medycznych (INSERM). Jak się okazało, umiarkowane spożycie kawy (według Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności - jest to od 3 do 5 filiżanek dziennie) stymuluje procesy trawienne i pobudza ruchy jelit, chroniąc przed zaparciami. W związku z tym nawykiem może się też zmieniać mikroflora jelitowa - rośnie liczba „dobrych bakterii”. Ponadto kawa może chronić przed niektórymi chorobami wątroby oraz zmniejszać ryzyko kamicy żółciowej. Są też dowody łączące spożywanie kawy ze zmniejszonym ryzykiem zapalenia trzustki (chociaż potrzebne są dalsze badania).

Stwierdzono, że kawa stymuluje produkcję gastryny - hormonu trawiennego, pod wpływem którego nasilają się procesy wzrostowe błony śluzowej żołądka, dwunastnicy i jelita grubego, rośnie wydzielania kwasu solnego i pepsyny przez żołądek, a wody i elektrolitów w soku trzustkowym i żółci, dochodzi do skurczu dolnego zwieracza przełyku, wzmaga się perystaltyka przewodu pokarmowego i nasila przepływ krwi przez błonę śluzową żołądka. Kawa pobudza również wydzielanie cholecystokininy (CCK), hormonu zwiększającego produkcję żółci.

Kawa wydaje się być związana ze zmianami w składzie mikroflory jelitowej, głównie na poziomie populacji Bifidobacteria.

Picie kawy jest też związane z czynnością mięśni okrężnicy - procesem, w którym pokarm przemieszcza się przez przewód pokarmowy. Analizowane dane sugerują, że kawa może stymulować ruchliwość okrężnicy w takim samym stopniu jak płatki zbożowe, o 23 proc. bardziej niż kawa bezkofeinowa lub o 60 proc. bardziej niż szklanka wody i może to wiązać się ze zmniejszonym ryzykiem przewlekłych zaparć.

Najnowsze badania mocno sugerują również ochronne działanie kawy przed chorobami wątroby, w tym rakiem wątrobowokomórkowym – jednym z najczęstszych rodzajów raka wątroby.

Pomimo dowodów sugerujących, że spożywanie kawy może wspierać pierwsze etapy trawienia, większość danych nie potwierdza, by napój ten miał bezpośredni wpływ na refluks żołądkowo-przełykowy. Przyczyniają się do niego natomiast i mogą wzajemnie nasilać inne czynniki ryzyka, jak otyłość i zła dieta.

Jak skomentowała dr Nehlig: „Wbrew niektórym przypuszczeniom konsumpcja kawy nie jest ogólnie związana z problemami jelitowymi lub trawiennymi. W niektórych przypadkach kawa ma działanie ochronne przed powszechnymi dolegliwościami trawiennymi, takimi jak zaparcia. Pojawiające się dane wskazują również, że może istnieć związek z poprawą poziomu grup bakterii jelitowych, takich jak Bifidobacteria, które wykazują korzystne działanie. Chociaż potrzebne będą dodatkowe dane, aby zrozumieć działanie kawy w całym przewodzie pokarmowym, jest to niezwykle zachęcające miejsce do rozpoczęcia”.

Instytut Informacji Naukowej o Kawie (ISIC) jest organizacją non-profit, założoną w 1990 roku i zajmującą się badaniami i upowszechnianiem wiedzy naukowej związanej z „kawą i zdrowiem”. Od 2003 r. ISIC wspiera również ogólnoeuropejski program edukacyjny, współpracując z krajowymi stowarzyszeniami kawowymi w dziewięciu krajach, aby przekazać aktualną wiedzę naukową na temat „kawy i zdrowia” pracownikom ochrony zdrowia.