Chociaż w ostatnich latach liczba kobiet-lekarzy na całym świecie wzrasta, nadal stanowią one mniejszość wśród chirurgów. Autorzy badań wzywają do zwiększenia możliwości dla kobiet-chirurgów, aby pomóc zmniejszyć nierówności ze względu na płeć.

Kobiety będące chirurgami ogólnymi stanowiły 28 proc. (w 2019 r.), 22 proc. (w 2019 r.) i 33 proc. (w 2017 r.) chirurgów odpowiednio w Kanadzie, USA i Wielkiej Brytanii. W Japonii odsetek kobiet lekarzy wynosi 22 proc., a odsetek kobiet chirurgów jest jeszcze niższy: 5,9 proc.

Jednak wcześniejsze badania prowadzone w USA i Kanadzie wykazały, że biegłość kobiet lekarzy i chirurgów była równa lub lepsza niż ich odpowiedników płci męskiej.

Aby dokładniej to zbadać, naukowcy z uniwersytetów w Gifu, Kioto, Osace i Tokio wykorzystali japońską Narodową Bazę Danych Klinicznych (NCD), która zawiera dane dotyczące ponad 95 proc. operacji przeprowadzonych w Japonii, w celu porównania wyników osiąganych przez chirurgów płci żeńskiej i męskiej w latach 2013-2017.

Zbadano również związek między śmiertelnością pooperacyjną (w ciągu 90 dni od zabiegu) a odsetkiem powikłań chirurgicznych (w ciągu 30 dni od zabiegu).

Autorzy skupili się na trzech powszechnych procedurach leczenia raka żołądka i odbytnicy: dystalnej gastrektomii, całkowitej gastrektomii i resekcji przedniej odbytnicy. Zostały one wybrane, ponieważ liczba kobiet chirurgów, które wykonały te operacje była wystarczająca do analizy bez identyfikacji konkretnego chirurga.

Analiza (DOI: 10.1136/bmj-2022-070568) objęła 149 193 operacje gastrektomii dystalnej, 63 417 operacje gastrektomii i 81 593 zabiegi resekcji przedniej odbytnicy.

Jak zaobserwowali badacze, kobiety-chirurdzy wykonywały tylko 5 proc. tych zabiegów i rzadziej niż chirurdzy mężczyźni pracowały w ośrodkach wykonujących wiele zabiegów.

Chirurgom płci żeńskiej częściej niż chirurgom płci męskiej przydzielano pacjentów wysokiego ryzyka (niedożywionych, długotrwale przyjmujących sterydy lub w zaawansowanym stadium choroby).

Mimo to naukowcy nie stwierdzili ogólnych różnic w częstości zgonów lub powikłań chirurgicznych pomiędzy chirurgami płci męskiej i żeńskiej, po uwzględnieniu innych czynników związanych z pacjentem.

Średnio, kobiety-chirurdzy miały również mniej lat stażu i mniej wykonanych operacji minimalnie inwazyjnych (laparoskopowych) niż chirurdzy mężczyźni.

Naukowcy sugerują, że może to wynikać z ograniczonych możliwości szkoleniowych związanych z preferencyjnym traktowaniem stażystów płci męskiej i konkurencyjnymi wymaganiami tradycyjnych ról społecznych kobiet, w tym rodzinnych.

Jako że chodzi o badanie obserwacyjne, nie można wyciągnąć jednoznacznych wniosków na temat przyczyny i skutku, a naukowcy nie mogą wykluczyć, że wyniki mogą być spowodowane innymi niezmierzonymi czynnikami.

Wskazują również na brak szczegółowych informacji na temat pracy chirurgów i warunków życia osobistego i twierdzą, że wyniki mogą nie dotyczyć innych rodzajów zabiegów chirurgicznych lub tych wykonywanych przez chirurgów o innych specjalnościach.

Jednak mocne strony badania obejmowały wykorzystanie bardzo dokładnej klinicznej bazy danych w zakresie stanu przedoperacyjnego pacjentów i wyników chirurgicznych oraz uwzględnienie ważnych czynników związanych z pacjentem dla poszczególnych wybranych procedur.

„Wiele aspektów może zaburzać pomyślny rozwój kobiet-chirurgów – wskazują autorzy. - Niemniej jednak w tej analizie nie było żadnej znaczącej różnicy w śmiertelności lub odsetku powikłań operacji wykonywanych przez chirurgów płci żeńskiej i męskiej, co sugeruje, że są równie skuteczni w rozwijaniu swoich umiejętności chirurgicznych. Bardziej odpowiednie i skuteczne szkolenie chirurgiczne dla kobiet-chirurgów może jeszcze bardziej poprawić wyniki chirurgiczne”.

Jak zauważa w powiązanym artykule redakcyjnym Cherry Koh, chirurg jelita grubego z Australii, wyzwania stojące przed kobietami chirurgami w Japonii nie są wyjątkowe, a wiele kobiet chirurgów w innych krajach miało podobne doświadczenia. Zmiany w pracy, w domu i na poziomie społecznym są konieczne, aby wspierać kobiety na rynku pracy.