Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej (NAWA) wraz z amerykańską National Science Foundation (NSF) ogłosili nowy program wsparcia dla ukraińskich naukowców - IMPRESS-U. Dzięki inicjatywie NSF blisko 8 mln dolarów przeznaczonych zostanie na wsparcie projektów naukowych i technicznych, integrujących ukraińskich naukowców z międzynarodową społecznością badawczą.

NAWA, w ramach swojego zaangażowania, sfinansuje co najmniej dziesięć grantów uzupełniających, tzw. International Supplements, które zakładają rozbudowanie istniejących przedsięwzięć badawczych finansowanych przez NSF o nowe komponenty i partnerstwa: z badaczami z Ukrainy i Polski. "W ramach swoich kosztów, czyli 7 mln zł, będziemy finansować wynagrodzenia dla członków grupy, stypendia, koszty związane z mobilnością i inne koszty związane z prowadzeniem badań. Całość budżetu projektu po polskiej stronie w ramach jednego projektu nie może przekroczyć 1 mln zł na okres 2 lat" - powiedziała Sawicka.

Jak wskazała, program IMPRESS-U będzie wspierał międzynarodowe badania w dowolnej dziedzinie nauki. "W ramach partnerstwa do NSF mogą być składane propozycje wspólnych przedsięwzięć realizowanych przez amerykańskich naukowców we współpracy z naukowcami z Ukrainy i badaczami z przynajmniej jednego kraju partnerskiego, może to być Polska, Litwa, Łotwa lub Estonia. W każdym projekcie koordynatorem grupy będzie naukowiec amerykański" - dodała.

"Szczególnie poszukiwane będą projekty, które zwiększają efektywność w ramach partnerstw międzynarodowych, wspierają kadrę naukową oraz przyczyniają się do budowania nowoczesnego ekosystemu badań, edukacji i innowacji w Ukrainie" - podkreśliła dyrektor Sawicka.

Jednym z warunków przyznania grantu jest to, aby ukraińscy badacze mieli afiliację ukraińską. "Był to warunek, jaki stawiali partnerzy ukraińscy i który my od początku popieraliśmy. Oczywiście nie ma przeciwwskazań, aby naukowcy ukraińscy, którzy pracują obecnie w Polsce, byli członkami polskich grup badawczych" - wyjaśniła.

Sawicka zaznaczyła, że każda z grup wnioskuje o finansowanie w swoim kraju, natomiast to koordynator, który składa wniosek do NSF musi rozpisać pomysł badawczy włączając w opisie merytorycznym informację o tym, w jakie badania włączą się nowi partnerzy - w naszym wypadku polscy i ukraińscy. "Ocena merytoryczna będzie dokonywana przez NSF w trybie ciągłym, czyli na bieżąco, a nie dopiero po zakończeniu naboru. Zależy nam na tym, aby te projekty mogły być jak najszybciej realizowane" - dodała.

Wyjaśniła, że celem programu jest włączenie ukraińskich naukowców do globalnego obiegu myśli i wiedzy naukowej, nie poprzez działania pomocowe, które pozwalają im przetrwać, ale w taki sposób, który gwarantuje współpracę z najlepszymi ośrodkami badawczymi i realizowanie projektów na światowym poziomie.

"My, jako NAWA, mamy bardzo dobre doświadczenia z ukraińskimi naukowcami. Osoby, z którymi się stykamy, są dobrze przygotowane, mówią dobrze po angielsku i przede wszystkim są bardzo silnie zmotywowane do tego, żeby podejmować coraz więcej współprac na poziomie europejskim i światowym" - zauważyła dyrektor Sawicka.

Podkreśliła, że dziedzinami, w których Polska tradycyjnie współpracowała z Ukrainą są nauki inżynieryjne, szczególnie materiałoznawstwo, rolnictwo, fizyka, informatyka. "W tych dyscyplinach Polska również ma bardzo aktywnych międzynarodowo naukowców, więc jest to duży potencjał do współpracy. To się mniej więcej pokrywa z tymi obszarami, w których mamy najwięcej publikacji z Amerykanami. Spodziewamy się, że to właśnie te kierunki będą obecne w projektach" - zaznaczyła.

IMPRESS-U (International Multilateral Partnerships for Resilient Education and Science System in Ukraine) to efekt międzynarodowego porozumienia organizacji grantowych z sześciu krajów. Obok NSF i NAWA do porozumienia przystąpiły: Narodowe Centrum Nauki (NCN), Narodowa Fundacja Badawcza Ukrainy (National Research Foundation of Ukraine - NRFU), amerykańska Narodowa Akademia Nauk, Inżynierii i Medycyny (U.S. National Academies of Sciences, Engineering and Medicine - NASEM), a także rządowe organizacje wspierające naukę w krajach bałtyckich: Estonian Research Council (ETAG), Latvian Council of Science (LCS) i Research Council of Lithuania (RCL).