Tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki zostali John J. Hopfield i Geoffrey E. Hinton. Doceniono ich za "fundamentalne odkrycia i wynalazki umożliwiające uczenie się maszyn za pomocą sztucznych sieci neuronowych".

Dr hab. Przemysław Spurek, prof. UJ, który w IDEAS jest liderem zespołu badawczego "Renderowanie neuronowe", przypomniał, że sztuczna inteligencja została ostatnio spopularyzowana dzięki rozpowszechnieniu modeli generatywnych, takich jak ChatGPT.

"Model ten zadziwił świat i wzbudził wiele kontrowersji wokół AI. Ale tak naprawdę historia rozwoju sztucznej inteligencji jest znacznie dłuższa. Można ją porównać do sinusoidy - środowisko naukowe na przemian darzyło uwielbieniem tę technologię, by za chwilę traktować ją jako wielkie rozczarowanie. Dzięki zaangażowaniu naukowców i ciągłej pracy udało się doprowadzić do ogromnego przełomu na początku tego tysiąclecia. Kolosalny wpływ na to miały nagrodzone Nagrodą Nobla osoby, których ciężka praca, zaangażowanie i determinacja doprowadziły do sytuacji, w której szeroko rozumiana sztuczna inteligencja stała się jedną z najważniejszych technologii" - uznał Przemysław Spurek.

Dodał: "Wyróżnienie, które otrzymali John J. Hopfield i Geoffrey E. Hinton jest hołdem dla ich dorobku naukowego, ale - w mojej opinii - również przejawem uznania dla wszystkich osób, które przez lata pracowały nad modelami sztucznej inteligencji. Podkreślę raz jeszcze, według mnie jest to nagroda dla wszystkich ludzi rozwijających AI.”

Dr inż. Krzysztof Walas - w IDEAS NCBR lider zespołu badawczego "Robotyka interakcji fizycznej" - ocenił, że przyznanie Nagrody Nobla Hopfieldowi i Hintonowi "podnosi rangę badań nad sztuczną inteligencją i pokazuje światu, że wyniki prac są przełomowe dla ludzkości".

Jak przypomniał, w uzasadnieniu decyzji czytamy, że "uczenie maszynowe oparte na sztucznych sieciach neuronowych (ANN) rewolucjonizuje obecnie naukę, inżynierię i codzienne życie. Dziedzina ta jest już na drodze do umożliwienia przełomów w budowaniu zrównoważonego społeczeństwa, np. pomagając zidentyfikować nowe funkcjonalne materiały".

"Czytając uzasadnienie decyzji, dostrzegamy kluczową rolę obu profesorów w dotarciu do punktu, w którym jesteśmy dziś w rozwoju sztucznej inteligencji. Należy jednak pamiętać, co zostało podkreślone w decyzji Komitetu Noblowskiego, że na polu badań nad sztuczną inteligencją pojawiło się jeszcze kilka kluczowych osób, bez których nie bylibyśmy w punkcie, w którym jesteśmy dziś, kiedy przyznawana jest ta nagroda. Jest to uhonorowanie całego środowiska pracującego nad rozwojem uczenia maszynowego, a uhonorowane postacie są najbardziej wyrazistymi gwiazdami na tym firmamencie" - podkreślił Krzysztof Walas.

Zwrócił uwagę, że uzasadnienie decyzji zawiera "interesujące wyjaśnienie, jak rozwój sieci neuronowych wynika z fizyki i jej praw". "Pokazano tam również, w jaki sposób uczenie maszynowe 'oddaje' fizyce to, co od niej otrzymało, przyczyniając się obecnie do jej rozwoju, szczególnie w obszarach, gdzie ogromne ilości danych nie mogą być przetworzone bez wsparcia sieci neuronowych".

"Myślę, że nagroda ta jest także sposobem zwrócenia uwagi na rozwój sztucznej inteligencji, która przenika i transformuje świat, czy to w nauce, czy w życiu codziennym. W moim odczuciu, ma też na celu wskazanie nam tego, że musimy być gotowi na tę zmianę oraz bacznie przyglądać się jej rozwojowi z troską, aby przyczyniła się ona dla dobra ludzkości" - zaznaczył badacz.

Uznał przy tym, że dobrym podsumowaniem są słowa zawarte w decyzji Komitetu Noblowskiego: "mówiąc w skrócie, dzięki ich pracy ludzkość ma teraz nowe narzędzie do dyspozycji, które możemy wykorzystać do dobrych celów. To, jak w przyszłości zostanie wykorzystane głębokie uczenie oparte na sztucznych sieciach neuronowych, zależy od tego, jak my, ludzie, zdecydujemy się używać tych niezwykle potężnych narzędzi, które już są obecne w wielu dziedzinach naszego życia".