Rodzaj barwników do tkanin oraz wybór roślin, z których barwniki te powstały, są dla archeologów często bezcenną wskazówką w badaniach starożytnych kultur.

Nową metodę analizy starożytnych barwników opracowali chemicy z Uniwersytetu Bostońskiego, prowadzący poszukiwania nieznanych tkanin i barwników wśród wyposażenia grobowców zachodnich Chin. Nowy system identyfikacji związków chemicznych użytych do farbowania tkanin pozwala jednocześnie na określenie gatunków roślin, z jakich barwniki te powstały przed tysiącami lat.

Nowatorską metodę zastosował w trakcie ostatnich badań prof. Richard Laursen, chemik z Uniwersytetu Bostońskiego, wraz ze swoim wychowankiem Xian Zhang. Obaj prowadzą analizy naturalnych barwników użytych do kolorowania tkanin odnajdowanych pośród darów towarzyszących zmarłym.

Zabytki tekstylne spoczywające na cmentarzyskach pustynnych rejonów prowincji Xinjiang przetrwały do naszych czasów doskonale zachowane, dla naukowców stanowią rzadką okazję do pozyskania niezakłóconych próbek chemicznych.

Konwencjonalna metoda pozyskiwania cząsteczek barwników z zabytków tekstylnych polega na zanurzeniu fragmentu tkaniny w roztworze kwasu solnego. Jednak wadą tej metody jest bezpowrotne zniszczenie struktury chemicznej farby, co nie pozwala na dalszą analizę jego pochodzenia.

Zamiast stosowanego dotychczas kwasu solnego do analizy starożytnych barwników badacze z Bostonu używają kwasu etylenodiaminotetraoctowego (EDTA) oraz kwasu mrówkowego. Oba te związki pozwalają na "delikatną" ekstrakcję farby z tkaniny, bez degradacji jej struktury.

Ustalenie gatunku rośliny, która dała początek starożytnemu barwnikowi, może być bardzo cenną wskazówką dla archeologów. Sposób na pozyskanie określonego koloru jest dla każdej z kultur cechą równie charakterystyczną, co styl zdobienia ceramiki, wytwarzania narzędzi czy budowania domów.

"Mieszkańcy terenów Azji Centralnej posiadają długą tradycję wyrobu dywanów i tkanin. Jednak nadal niewiele wiemy o tym, jakich roślin używano do farbowania tych wyrobów. Mamy nadzieję na wypełnienie tej pustki poprzez zebranie tylu próbek roślinnych barwników, ile tylko będziemy w stanie" * powiedział prof. Laursen.

W trakcie ostatnich prac w Xinjiang badacze odkryli co najmniej jeden nowy barwnik, który dotychczas nie był znany naukowcom. Wykorzystując możliwości nowej metody chemicy z Uniwersytetu Bostońskiego rozpoczęli prace nad klasyfikacją wszystkich znanych na świecie barwników pochodzenia naturalnego, których ślady można spotkać na stanowiskach archeologicznych oraz powiązanych z tymi barwnikami roślin.

Wyniki badań dwójki naukowców z Uniwersytetu Bostońskiego zostały zaprezentowane na łamach ostatniego numeru magazynu "Analytical Chemistry".

PAP

Skomentuj na forum

---

Drukuj PDF

wstecz Podziel się ze znajomymi

Recenzje

Dodaj recenzję

Autor: dowolny wyraz 6 literowy:

21-07-2017

Dieta ma wpływ na procesy starzenia mózgu

Zdrowa dieta, np. śródziemnomorska, spowalnia starzenie mózgu i obniża ryzyko rozwoju demencji.

21-07-2017

Ulepszona metoda diagnozowania guzów mózgu

Naukowcy w ramach projektu HELICOID wykorzystują techniki obrazowania hiperspektralnego w celu lepszej lokalizacji nowotworów złośliwych podczas zabiegów chirurgicznych.

21-07-2017

Na świecie powstało już ponad 9.1 mld ton plastiku

Od lat 50., czyli momentu, w którym ruszyła masowa technologia produkcji tworzyw sztucznych, wyprodukowano ich łącznie ponad 9,1 mld ton.

21-07-2017

Słodziki szkodzą sercu i tuczą

Stosowanie sztucznych środków słodzących takich jak: aspartam, sukraloza czy stewia, zwiększa ryzyko otyłości, cukrzycy, nadciśnienia i chorób serca.

21-07-2017

Czy budzenie się w nocy jest normalne?

Unijny zespół naukowców przyjrzał się przebudzeniom nocnym i stwierdził, że to powszechne zjawisko stanowi część cyklu snu, a nie jego zaburzenie.

21-07-2017

Rozwiązywanie krzyżówek odmładza mózg

Osoby po 50. roku życia, które regularnie rozwiązują krzyżówki, mają w późniejszym wieku mózgi funkcjonujące tak, jakby były o dziesięć lat młodsze.

21-07-2017

"Drugie oblicze" jądra lekkiego pierwiastka

Gdy jądro atomu zostanie wzbudzone, jego kształt może się na bardzo krótką chwilę zmienić. Dotąd zjawisko to obserwowano w najbardziej masywnych pierwiastkach.

21-07-2017

Półpłynne łańcuchy z morza mikrocząstek

Z cieczy zawierającej mikrocząstki można za pomocą elektrody wyciągać zaskakująco długie łańcuchy drobin.