To kolejny milowy krok, jaki w ostatnich latach uczyniły genetyka i medycyna. Zespołowi naukowców z Uniwersytetu w Edynburgu oraz Uniwersytetu Mediolańskiego udało się wytworzyć z ludzkich komórek macierzystych zdrowe komórki nerwowe oraz utrzymać je przy życiu tak długo, jak chcieli tego badacze. Dokonanie to przyspieszy dalsze prace nad nowymi metodami leczenia chorób niszczących układ nerwowy. O szczegółach odkrycia informuje "Public Library of Science Biology".

Śmieci do kosza

Komórki macierzyste mogą przeistaczać się w każdy rodzaj tkanki występującej w ludzkim organizmie. Także w tkankę nerwową. Do tej pory naukowcy nie wiedzieli jednak, jak je do tego zmusić. We wcześniejszych eksperymentach udawało się co prawda stworzyć czasem pojedyncze komórki linii neuralnej (czyli tej, z której powstają komórki nerwowe), jednak oprócz nich pojawiało się wiele komórkowych "śmieci". To właśnie one znacznie utrudniały badania nad możliwościami leczniczymi, jakie mogłyby dawać sztucznie wyhodowane neurony.

Wreszcie naukowcy z Edynburga oraz Mediolanu opracowali prostą i stosunkowo mało pracochłonną technikę, która pozwala na hodowanie dokładnie tego, na czym nam zależy. - Pomogła nam tu wcześniejsza wiedza, jaką posiadaliśmy na temat zarodkowych komórek macierzystych - mówi jeden z badaczy, dr Luciano Conti. Naukowcy już wcześniej potrafili kontrolować zachowanie tych komórek. Teraz spróbowano pokierować ich rozwojem, tak by przekształciły się w wyspecjalizowane komórki linii neuralnej.

Początkowo zajęto się mysimi komórkami nerwowymi. Gdy te próby zakończyły się pomyślnie, postanowiono spróbować z ich ludzkimi odpowiednikami. Opracowany przepis okazał się w 100 proc. trafiony.

Szansa na leki

Gdy udało się już wytworzyć linię pro-neuronów (nerwowych komórek macierzystych), badacze postanowili przekształcić je w różne odmiany komórek budujących nasz układ nerwowy. Również i tu międzynarodowy zespół uczonych miał powody do radości. Wszystkie uzyskane typy komórek były prawidłowo zbudowane i działały bez zarzutu.

- Nasze komórki niczym nie różnią się od swoich naturalnych odpowiedników - tak samo reagują na szkodliwe substancje czy leki. Dzięki nim stworzymy wiarygodne "modele" groźnych schorzeń układu nerwowego - alzheimera czy huntingtona. Będziemy mogli krok po kroku śledzić, co dokładnie szwankuje w chorej komórce, i poznamy molekularne podłoże schorzenia - komentuje dr Conti.

Ponadto, jak poinformowano na wczorajszej konferencji prasowej, "produkowane" w laboratorium neurony znajdą zastosowanie w testowaniu nowych leków. - Zarówno na komórkach macierzystych, jak i na poszczególnych odmianach neuronów można będzie sprawdzić, czy dany lek cofa objawy choroby lub chociaż hamuje jej postęp - mówi dr Steven M. Pollard, współautor pracy. - Ponadto ograniczy to udział zwierząt laboratoryjnych w eksperymentach - po prostu zastąpią je sztucznie otrzymane neurony - dodaje badacz.

Zastąpić to, co zniszczone

Najbardziej dalekosiężne plany odnośnie do zastosowania sztucznie wyhodowanych komórek dotyczą oczywiście uzupełniania zniszczonej tkanki nerwowej w ciele pacjenta. Chodzi tu zarówno o ofiary wypadków z nieodwracalnym uszkodzeniem rdzenia kręgowego i paraliżem, jak i o osoby dotknięte alzheimerem czy parkinsonem. - Czystość komórek, jakie otrzymaliśmy, oraz to, że nie stwierdzono, by przekształcały się w nowotwory, czyni je praktycznie bezcennymi - zachwala dr Pollard. - Dzięki temu perspektywa przeszczepów neuronów w celach leczniczych staje się coraz bardziej realna - uważa badacz.

Jak zauważa prof. Austin Smith, szef edynburskiego zespołu, sukces nie miałby racji bytu, gdyby nie współpraca naukowców z Edynburga i Mediolanu, którzy równie dobrze mogliby ze sobą konkurować. Prace prowadzono w ramach projektu EuroStemProject, na który Unia Europejska przeznaczyła blisko 12 mln euro.

To kolejne dokonanie na polu genetyki, jakie stało się udziałem brytyjskich naukowców. Trzy miesiące temu badacze z Uniwersytetu Newcastle poinformowali o pierwszym w Europie pomyślnym sklonowaniu ludzkiego zarodka.

Skomentuj na forum

---

Drukuj PDF

wstecz Podziel się ze znajomymi

Recenzje

Dodaj recenzję

Autor: dowolny wyraz 6 literowy:

22-09-2018

Nagroda NCN zostanie wręczona po raz szósty

Już za trzy tygodnie poznamy nazwiska tegorocznych laureatów Nagrody Narodowego Centrum Nauki.

20-09-2018

Aspiryna na serce nie dla każdego

Aspiryna, ze względu na swoje właściwości, stosowana jest z powodzeniem m.in. w zapobieganiu zawałom i udarom.

20-09-2018

Czujnik optyczny wykrywa sepsę w pół godziny

Sepsa jest potencjalnie śmiertelnym stanem chorobowym wywoływanym przez ogólnoustrojową rozległą reakcję zapalną i zakażenie.

20-09-2018

Przełom w diagnostyce kardiologicznej

Innowacyjne urządzenia do stałego monitorowania pracy serca mają niewielkie rozmiary i są wygodniejsze w użytkowaniu niż tradycyjny Holter.

20-09-2018

Drukowane ogniwa słoneczne rewolucjonizują produkcję elektroniki

Naukowcy osiągnęli nowy rekord pod względem wydajności organicznych ogniw fotowoltaicznych.

20-09-2018

Egzoszkielety pomagają uzyskać nadludzkie siły

Dzięki połączeniu ludzkiego ciała ze specjalnymi, mechanicznymi szkieletami możliwe jest uzyskanie znacznie wyższej sprawności fizyczn

20-09-2018

Przełomowa metoda pozwala na zmianę otwartych ran

Po raz pierwszy w historii naukowcy opracowali sposób leczenia ran przy pomocy reprogramowalnych komórek skóry.

18-09-2018

Złoty Medal Chemii – zgłoszenia do 12 października

Jeszcze tylko do 12 października 2018 r. można zgłosić swoją pracę do ósmej edycji konkursu Złoty Medal Chemii.