Sprawne obrączkowanie bocianów - takie, które do minimum ograniczy stres związany z obecnością ludzi - wymaga współpracy kilku osób: operatora dźwigu, osoby, która podjedzie do gniazda i ludzi na ziemi, którzy zakładają obrączki, ważą i mierzą ptaki. Cała akcja rusza w końcu czerwca, zanim młode nauczą się wzbijać w powietrze. Inaczej nie dałyby się złapać.

Przy okazji wyjmowania boćków mierzone są gniazda. Widziane od dołu, sprawiają wrażenie ciężkawej konstrukcji. Jednocześnie jest to misterna plątanina gałęzi, w której zakamarkach uważni obserwatorzy mogą często dostrzec dzikich lokatorów, najczęściej parę wróbli czy mazurków. Powierzchnia gniazda, na które patrzy się z góry, jest niemal płaska. Zdejmowane młode zachowują się wyjątkowo spokojnie. Nawet na ziemi leżą cierpliwie i bez ruchu.

Żeby oszczędzić ptakom stresu, ornitolodzy pracują szybko i bez zbędnych słów. Na nogę każdego podrostka trafia czarna obrączka z symbolem stacji ornitologicznej i indywidualnym numerem. Obrączki składają się z dwóch części. Trzeba uważać, żeby nie wymieszać połówek, bo po zaciśnięciu będą nie do zdjęcia. Mierzone są dzioby. Ich długość daje pojęcie o wieku młodych. Pisklęta - które na początku lipca często osiągają niemal wielkość kaczki - waży się za pomocą ręcznej wagi. Rodzeństwa obrączkowane w drugim tygodniu lipca w Stoku Ruskim, Krześlinku i Rzeszotkowie pod Siedlcami rosną jak jeden mąż. Wskazania wagi potwierdzają podejrzenia przyrodników, że poszczególne podlotki dorastające we wspólnych gniazdach różnią się między sobą zaledwie po kilka deko.

"Wszystkie dane zebrane podczas obrączkowania przekażemy do stacji ornitologicznej w Gdańsku. Kiedy w przyszłości ktoś w terenie odczyta obrączkę naszego ptaka i przekaże tę informację stacji ornitologicznej lub do naszej Grupy EkoLogicznej, można będzie ustalać trasy bocianich wędrówek" - opowiada inicjator akcji w powiecie siedleckim i założyciel Grupy EkoLogicznej, Ireneusz Kaługa. W odczytywanie może się włączyć każdy. Dobra okazja pojawi się wkrótce po sianokosach, kiedy bociany będą masowo patrolować pola.

W 2012 r. na terenie powiatu siedleckiego zaobrączkowano 113 młodych bocianów. Ku satysfakcji inicjatora akcji dwa młode z gminy Mokobody "odczytali" później ornitolodzy niemieccy. "W przyszłości, gdy zaobrączkowane u nas młode będą wracać na teren powiatu siedleckiego i się tu osiedlać, dzięki odczytom z obrączek będziemy się dowiadywać, gdzie latają na żerowiska i jak daleko od własnego gniazda rodzinnego się osiedlają" - mówi Kaługa.

Bilans obrączkowania byłby sporo większy, gdyby przyrodnicy - ze względu na bezpieczeństwo - nie musieli omijać licznych gniazd założonych na słupach wysokiego napięcia.

"Bociany białe obrączkujemy od dwóch lat. W tym roku udało się już zaobrączkować 315 ptaków na 110 gniazdach! Aż w 31 gniazdach podczas obrączkowania przyrodnicy natrafili na cztery młode, a w pięciu znaleźli pięcioraczki" - cieszy się Ireneusz Kaługa. W obecnym sezonie powiat siedlecki wydaje się pod tym względem wyjątkowy. "Docierają do nas niepokojące informacje z Wielkopolski, Ziemi Lubuskiej, z południowego zachodu kraju, że większość lęgów ginie na gniazdach. Spowodowały to długie opady i niska temperatura, ok. 10 stopni Celsjusza".

Tego, ile par przystąpiło do lęgów, jak liczne są lęgi i ile młodych wychowało się w każdym gnieździe, dowiemy się pod koniec lipca, kiedy zakończy się liczenie ptaków.