Jednym z następstw zwiększania się populacji, bogacenia się i zmieniania się nawyków żywieniowych jest gwałtowny wzrost spożycia owoców morza w ciągu ostatniej dekady, ponieważ wiele osób postrzega obecnie owoce morza jako zdrową alternatywę wobec mięsa. UE jest największym importerem regionalnym, a gros jej importu pochodzi z Azji.

Zadanie dofinansowanego ze środków unijnych projektu SEAT (Zrównoważony handel w ramach etycznej akwakultury) polega na pogłębieniu wiedzy o nowych, azjatyckich łańcuchach pokarmowych w środowisku wodnym i zanalizowaniu ich zrównoważenia. Badania prowadzone przez międzynarodowy zespół objęły cztery główne produkty akwakulturowe, jakie trafiają do europejskich sklepów i restauracji: tilapia, sum oraz małe i duże krewetki.

Projekt gromadzi europejskich i azjatyckich naukowców oraz przedstawicieli małych przedsiębiorstw z Bangladeszu, Chin, Tajlandii i Wietnamu.

Zespół rozpoczął prace od opracowania kompleksowego obrazu łańcucha wartości dla każdego produktu na podstawie wywiadów i grup fokusowych we wszystkich krajach. Umożliwiło to ustalenie historii produkcji i przetwarzania w każdym z badanych zakładów oraz poznanie lokalnych opinii na temat limitów nakładanych na rosnącą produkcję. W toku prac zespół mógł także zidentyfikować ważne grupy interesariuszy.

Kolejnym krokiem była analiza cyklu życia wszystkich procesów, jakie składają się na dostarczanie konsumentom produktów ze środowiska wodnego: od produkcji paszy - co wiąże się z wykorzystaniem soi w Brazylii i kukurydzy w USA - po usuwanie odpadów spożywczych przez konsumentów. Analiza cyklu życia pomogła w wykryciu problematycznych ogniw łańcucha.

Przełożono ją na dane statystyczne, które wykazały wyraźnie, że niektóre procesy są bardziej zrównoważone od innych. Analiza przeprowadzona w ramach projektu SEAT jest pierwszą tego typu pod względem zasięgu i uszczegółowienia.

Dane wprowadzono także do specjalnie opracowanych modeli, aby przewidzieć zagrożenia ze strony innych obszarów działalności, jak rolnictwo, dla istniejącej praktyki akwakultury oraz wszelkie zmiany środowiskowe będące jej następstwem.

W Azji Południowo-Wschodniej większość gospodarstw rybackich wykorzystuje stawy. Intensyfikacja działalności i uzależnienie lokalnych populacji od tych samych zbiorników wodnych sprawia, że odpady akwakultury stwarzają potencjalne zagrożenia dla zdrowia i środowiska pobliskich społeczności i obszarów lądowych.

Modele zostały dostosowane do poszczególnych gatunków i krajów. Dzięki wprowadzeniu danych o praktykach produkcyjnych i strategiach gospodarowania wodą w każdym gospodarstwie, naukowcy będą w stanie oszacować stężenie składników odżywczych i potencjał eutrofizacji - nadmiernego rozwoju alg z powodu wysokiego stężenia składników odżywczych - oraz ryzyko skażenia chemicznego systemów wodnych.

W ramach projektu SEAT opracowano system, który ma wspomóc lokalne gospodarstwa rybackie w przewidywaniu potencjalnych wpływów na środowisko, zanim one wystąpią, poprzez połączenie wielkoskalowych modeli "zanieczyszczenia" z modelami prognozującymi interakcje w poszczególnych gospodarstwach.

Zespół zbadał także społeczne i etyczne skutki akwakultury w Bangladeszu, Chinach, Tajlandii i Wietnamie. Naukowcy ustalili, że historie na temat bardzo złych warunków w gospodarstwach i zakładach przetwórczych niekoniecznie są prawdziwe, podkreślając dużą liczbę miejsc pracy stworzonych lokalnie przez sektor akwakultury - w Bangladeszu 250.000 rolników produkuje krewetki black tiger.

Prace nad projektem SEAT mają się zakończyć w listopadzie 2013 r. Badania powinny zapewnić zrównoważenie azjatyckiej produkcji akwakulturowej. Zacieśnią także więzy naukowe, biznesowe, przemysłowe i strategiczne między Europą a Azją.

Prace badawcze wniosą także wkład w opracowanie indeksu etycznego żywności pochodzącej z akwakultury (EAFI - Ethical Aquaculture Food Index) - narzędzia wspomagającego podejmowanie decyzji, które obejmuje cały dorobek projektu, aby zapewnić UE nieprzerwane dostawy zrównoważonych produktów akwakulturowych.

Projekt otrzymał 5,8 mln EUR ze środków unijnych. Rolę koordynatora pełni Uniwersytet w Stirling, Szkocja.

Więcej informacji:

SEAT
http://seatglobal.eu/

Karta informacji o projekcie SEAT
http://cordis.europa.eu/projects/rcn/91140_pl.html

Źródło:  http://cordis.europa.eu