Podczas gdy przyciągające uwagę publiczną choroby, takie jak malaria czy gruźlica, pochłaniają często lwią część materiałów reklamowych i funduszy, wiele zaniedbanych chorób, przenoszących się ze zwierząt na ludzi (zoonoz), nadal wyniszcza społeczności w Afryce, Azji i Ameryce Łacińskiej. Międzynarodowy zespół naukowców stawia czoło wszystkim aspektom tego problemu w Afryce: profilaktyka, diagnostyka, wiedza i świadomość.

Dofinansowany ze środków unijnych projekt ICONZ (Zintegrowana kontrola zaniedbanych zoonoz: poprawa zdrowia ludzi oraz produkcji zwierzęcej poprzez innowacje naukowe i zaangażowanie publiczne) poświęcony jest analizie oddziaływania ośmiu chorób: wąglika, wścieklizny, brucelozy, gruźlicy bydła, trypanosomatozy zoonotycznej, bąblowicy, cystycerkozy i leiszmaniozy. Choroby te stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia ludzi i mogą także wywrzeć poważny wpływ na produktywność inwentarza żywego - a przez to na źródło utrzymania biednych.

Projekt ma wywrzeć istotny wpływ poprzez wspomaganie krajów rozwijających się we wdrażaniu skutecznej kontroli zoonoz i podnoszenie świadomości problemów wywoływanych przez nie. Zespół opracowuje nowe, praktyczne, opłacalne i zrównoważone strategie opanowywania tych chorób.

Po zmapowaniu i przejrzeniu wcześniejszych badań nad wspomnianymi ośmioma chorobami, zespół zbudował unikalną bazę danych, która zawiera szczegółowe informacje o lokalizacji, zakresie i typie prac badawczych prowadzonych obecnie nad tymi kluczowymi, acz zaniedbanymi zoonozami. Naukowcy opracowali także katalog wszystkich narzędzi diagnostycznych dla każdej z nich.

Główne prace oparły się na ocenie zaniedbanych zoonoz w społecznościach w Mali, Maroku, Mozambiku, Nigerii, Tanzanii, Ugandzie i Zambii. Zaangażowali się w nie hodowcy inwentarza żywego, właściciele domów, pacjenci, personel medyczny i weterynaryjny oraz inne ważne osoby.

W toku opracowania są cztery typy strategii, obejmujące różne typy zaniedbanych zoonoz: bakteryjne; atakujące psy i małe przeżuwacze; atakujące trzodę chlewną oraz zoonozy wektorowe.

Zespół przygląda się również postawom i praktykom kulturowym, zagadnieniom genderowym i tradycyjnej wiedzy. Podobnie jak lekarz stawia diagnozę przed zaleceniem postępowania leczniczego, zespół ICONZ zamierza postawić diagnozę edukacyjną przed zaproponowaniem planu interwencji.

W ramach projektu ICONZ rozpoznano powszechną potrzebę budowania potencjału w siedmiu krajach afrykańskich. Mimo iż wszystkie badane instytucje prowadziły szkolenia w zakresie jednej zoonozy lub ich większej liczby w ciągu ostatnich pięciu lat oraz dysponują obiektami szkoleniowymi, potrzebne jest dalsze wsparcie. Większość instytucji skupiła się ponadto bardziej na medycynie weterynaryjnej niż na zdrowiu człowieka. To przedsięwzięcie wraz z innym projektem dofinansowanym ze środków unijnych - OH-NEXTGEN - wspomoże transfer wiedzy na rzecz afrykańskich naukowców.

W toku projektu rozpoznano także zapotrzebowanie na większą liczbę kobiet-naukowców i decydentów w partnerskich krajach afrykańskich. Na wielu obszarach objętych projektami pilotażowymi lub studiami przypadku, zaproszono lokalne grupy kobiet do ich zaprojektowania i przeprowadzenia, a także do ustalenia najodpowiedniejszych metod w zakresie komunikacji i upowszechniania.

Wyniki projektu ICONZ i innego powiązanego projektu na rzecz wsparcia zaniedbanych zoonoz - ADVANZ - zostaną udostępnione rządom w celu opracowania strategii i zapewnienia zaangażowania na szczeblu krajowym. Udział wszystkich interesariuszy, w tym przedstawicieli rządu i okręgów oraz władz tradycyjnych i religijnych, powinien przełożyć się na siłę tych działań i wsparcie dla specyficznych wymogów społeczności.

Projekt, którego koordynatorem jest Uniwersytet w Edynburgu, otrzymał około 6 mln EUR dofinansowania ze środków unijnych. Prace nad nim rozpoczęły się w 2009 r., a zakończą się w 2014 r.

Więcej informacji: