Agrobiogazownie produkują energię odnawialną poprzez ekstrahowanie gazu powstającego w czasie fermentacji beztlenowej obornika zwierzęcego zmieszanego z odpadami organicznymi z branży spożywczej. Jednym z produktów ubocznych procesu fermentacji jest gęsty odpad płynny zwany pozostałością pofermentacyjną, który trudno wykorzystać, ale który jest bogaty w materię organiczną i minerały.

Dofinansowany ze środków unijnych projekt WAVALUE (Ekonawozy o wysokiej wartości dodanej ze ścieków fermentacji anaerobowej) ma zademonstrować opłacalny proces przemysłowej produkcji nowej gamy zrównoważonych nawozów z wykorzystaniem pozostałości fermentacyjnej jako głównego składnika.

"Ilości pozostałości fermentacyjnej powstającej w toku procesu ekstrakcji biogazowej oraz zawartość w niej azotu są bardzo podobne do pierwotnej ilości odpadów poddanych obróbce" - zauważa Aritz Lekuona, koordynator projektu z ramienia EKONEK Innovacion en Valorizacion de Subproductos.

"Obecnie, pomimo istniejących regulacji, materiał ten jest często rozrzucany jako nawóz na polach w pobliżu biogazowni, w których jest produkowany, jednak nie zawsze jest to najlepsza strategia, gdyż wysoka zawartość składników odżywczych powoduje zanieczyszczenie gleby i wody - czyli eutrofizację. Jest także relatywnie droga - materiał składa się w ponad 90% z wody i przewożenie go samochodami ciężarowymi jest kosztowne. Znalezienie zatem zastosowania dla pozostałości fermentacyjnej jest istotnym czynnikiem ograniczającym nowe projekty biogazowe, zwłaszcza kiedy nie ma w pobliżu dostępnych pól, na których można ją rozrzucić".

Dzięki promowaniu odnawialnych źródeł energii przez UE, zastosowanie biogazu powinno się szybko zwiększać. Aczkolwiek problem pozostałości fermentacyjnej spowalnia rozwój biogazowni w wielu krajach UE. Lekuona twierdzi, że naukowcy z projektu WAVALUE doszli do wniosku, że pozostałość fermentacyjną można by wykorzystać do produkcji cennych nawozów.

"Nasze podejście polegać będzie na opracowaniu nawozów w formie granulatu - informuje - podobnych w wyglądzie do małych zielonych fasolek. W toku procesu pozostałość fermentacyjna będzie mieszana z mineralnymi składnikami odżywczymi, aby uzyskać odpowiednią mieszankę, która będzie następnie suszona w celu pozyskania małych, okrągłych i równej wielkości granulek powolnie uwalniających składniki odżywcze, dzięki czemu nadających się na rynek nawozów specjalistycznych".

Pilotażowy zakład WAVALUE będzie pierwszym tego typu w Europie, który produkować będzie wysokowartościowe nawozy z pozostałości fermentacyjnej, zapewniając wyższą dochodowość biogazowni. Co więcej system do produkcji nawozów z pozostałości fermentacyjnej będzie można łatwo włączyć do nowych lub istniejących agrobiogazowni.

"W Europie funkcjonuje obecnie około 6.000 biogazowni - stwierdza Lekuona - zważywszy jednak na dostępność odpadów organicznych, istnieje potężny potencjał kilkukrotnego zwiększenia tej liczby. Projekt przedstawia nowe rozwiązanie w zakresie zarządzania pozostałością fermentacyjną, które podniesie wykonalność nowych biogazowni i zwiększy wartość dodaną pozostałości fermentacyjnej produkowanej w istniejących biogazowniach".

"Z perspektywy ekologicznej i społecznej, wykorzystanie pozostałości fermentacyjnej jako bazy do wysokowartościowego produktu zamknie cykl składników odżywczych, redukując emisje gazów cieplarnianych, poprawiając wynik gospodarczy agrobiogazowni i rozwiązując problem środowiskowy".

Celem konsorcjum jest przetwarzanie w zakładzie pilotażowym około 900 ton szlamu rocznie. Po zakończeniu projektu dwa pełnowymiarowe zakłady będą przetwarzać 57.000 ton rocznie. W czasie realizacji projektu system obniży emisje CO2 w sumie o 11 ton rocznie.

Lekuona dodaje: "Zakłady granulacji pozostałości fermentacyjnej mogą zapewnić rozsądny zwrot z inwestycji dzięki sprzedaży końcowego produktu - nawozu. To stosunkowo nowa działalność, która ma także potencjał w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy w agrobiogazowniach".

Projekt WAVALUE otrzymał ponad 900.000 EUR dofinansowania ze środków unijnych z budżetu programu Ekoinnowacje, a jego realizacja potrwa do końca 2014 r.