Na konferencji w San Francisco (USA) onkolodzy ogłosili kolejny przełom w leczeniu nowotworów, tym razem dotyczy on zaawansowanego raka trzustki, jednego z najbardziej śmiertelnych nowotworów.

Chodzi o zastosowanie skojarzenia dwóch leków, gemcytabiny oraz nab-paklitakselu, w leczeniu raka trzustki z przerzutami. Badania wykazały, że taka terapia zwiększa okres wolny od progresji choroby i wydłuża życie chorych średnio o prawie dwa miesiące, co w przypadku tego nowotworu, wyjątkowo trudnego do leczenia, jest długim okresem – podkreślali uczestnicy sympozjum gastrologów i onkologów (Gastrointestinal Cancers Symposium 2014).

Prof. Philip Agop Philip z Wayne State University w Detroit (USA) powiedział, że pięcioletnie przeżycia uzyskiwano dotąd jedynie u 5 proc. chorych z rakiem trzustki, czyli mniej nawet niż w przypadku raka płuca (10-15 proc. pięcioletnich wyleczeń). To choroba od początku diagnozy z wyrokiem śmierci. Pacjenci, u których zostanie wykryty guz trzustki z przerzutami, najczęściej żyją jedynie od trzech do sześciu miesięcy.

Dalekie od oczekiwań efekty leczenia uzyskuje się zarówno w USA, jak i Europie. Według European Cancer Observatory, w Unii Europejskiej w 2012 r. wykryto 78 654 przypadki raka trzustki, spośród których jeszcze tego samego roku zmarło aż 77 940 chorych! Ponad 90 proc. z nich chorowało na gruczolakoraka trzustki, najczęściej wykrywaną postać tego nowotworu.

Podczas sympozjum w San Francisco podkreślono, że sytuacja chorych jest często dramatyczna, bo choroba szybko postępuje i nie ma czym jej skutecznie leczyć.

„Zaledwie 20 proc. pacjentów z rakiem trzustki można operować, ale nawet u nich nie zawsze możliwa jest radykalna operacja, czyli taka, która pozwala usunąć całego guza wraz z otaczającymi go tkankami, w których mogą jeszcze się znajdować komórki nowotworowe” – powiedział PAP uczestniczący w obradach dr hab. Dariusz Zadrożny z Kliniki Chirurgii Ogólnej, Endokrynologicznej i Transplantacyjnej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

Dodał, że częste są powikłania po takich zabiegach, szczególnie wtedy, gdy trzeba usunąć całą trzustką (zwykle dąży się do tego, żeby pozostawić choremu choćby fragment tego narządu). Choroba jest wyjątkowo agresywna, już w chwili operacji u większości chorych występują ukryte przerzuty, które wkrótce się ujawniają się, zwykle w wątrobie, węzłach chłonnych oraz w płucach.

Do niedawna bardzo mały był wybór leków przydatnych w leczeniu raka trzustki. „Złotym standardem stała się gemcytabina stosowana w Polsce od połowy lat 90. XX w., ale potem długo nie pojawiały się żadne nowe terapie lekowe” – wyjaśnia dr Wojciech Rogowski z klinicznego oddziału chemioterapii szpitala MSW w Olsztynie.

Od lat 90. przeprowadzono ponad 30 badań klinicznych różnych leków i ich skojarzeń, ale wszystkie zakończyły się niepowodzeniem. Nie zatwierdzono żadnego nowego preparatu ani choćby nowego wskazania już istniejących farmaceutyków (stosowanych z powodzeniem w innych nowotworach).

Dr Rogowski mówi, że dopiero dwa lata temu wykazano skuteczność terapii wielolekowej (z użyciem czterech preparatów) przydatnej w leczeniu raka trzustki. Po jej wprowadzeniu więcej chorych zaczęło w ogóle reagować na leczenia, poprawił się czas ich przeżycia, choć terapia ta powoduje wiele skutków ubocznych.

Kolejnym postępem jest skojarzenie gemcytabiny oraz nab-paklitakselu w leczeniu rozsianego gruczolakoraka trzustki. Czas przeżycia chorych wydłużył się o prawie dwa miesiące, ale co bardzo ważne – podkreśla dr Rogowski – obydwa leki nie zwiększają znacząco toksyczności leczenia. U niektórych chorych czas przeżycia jest znacznie dłuższy, 2-3 proc. pacjentów z tym nowotworem żyje nawet dwa, trzy lata, a czasami jeszcze dłużej – dodaje specjalista.

Terapię obydwoma lekami jako leczenie pierwszego rzutu we wrześniu 2013 r. zatwierdziła amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA). Na początku stycznia 2014 r. zaaprobowała ją również Komisja Europejska, co oznacza, że wkrótce zostanie ona zatwierdzono do użycia również w Europie.