Do niedawna wydawało się, że zagrożenie chorobami powodowanymi przez bakterie to przeszłość. Oporność drobnoustrojów na antybiotyki była z pozoru tylko naukową ciekawostką.

Jak jednak wskazują dane Europejskiego Centrum Profilaktyki i Kontroli Zakażeń (ang. European Centre for Disease Prevention and Control), co roku około 25 tys. pacjentów umiera w Unii Europejskiej z powodu zakażeń wywoływanych przez bakterie oporne na wszystkie dostępne antybiotyki. Zarówno Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), jak też Europejskie Centrum Profilaktyki i Kontroli Chorób uznały antybiotykooporność za jeden z głównych problemów zdrowia publicznego XXI w. Już wkrótce antybiotyki mogą przestać działać na większość bakterii.

W Polsce szczególnie niebezpieczne jest obserwowane od wielu lat narastanie oporności jelitowych pałeczek z rodziny Enterobacteriaceae na różne grupy antybiotyków, w tym wszystkie antybiotyki beta-laktamowe, włączając karbapenemy – do niedawna uznawane za leki ostatniej szansy.

Obecna sytuacja jest konsekwencją nadużywania antybiotyków i ich niewłaściwego stosowania w leczeniu zakażeń i w sektorach pozamedycznych. W niektórych szpitalach opornych na większość antybiotyków jest już 100 proc. szczepów Klebsiella pneumoniae. Pojawiają się także szczepy Enterobacteriaceae oporne na karbapenemy (leki ostatniej szansy w ciężkich zakażeniach) – każdy taki przypadek wymaga podjęcia natychmiastowych działań przez odpowiednie instytucje.

Aby zapobiegać zjawisku lekooporności w ramach kampanii Europejskiego Dnia Wiedzy o Antybiotykach opracowano pakiet informacyjny dla profesjonalistów medycznych. Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu antybiotyku trzeba sobie odpowiedzieć na kilka pytań:

Czy przed włączeniem antybiotykoterapii pobrano odpowiedni materiał na posiew?

Czy antybiotyk zastosowany w terapii empirycznej wybrany został zgodnie z danymi na temat lekooporności w Twoim szpitalu?

Jak długo, jak często i w jakiej dawce podawać antybiotyk w leczeniu tego typu zakażenia u konkretnego pacjenta?

Czy wynik posiewu i antybiogram wskazują na potrzebę zmiany podawanego antybiotyku?

Czy w razie niepowodzenia leczenia skontaktowałeś/aś się ze specjalistą ds.antybiotykoterapii?

W 2014 roku tematem przewodnim kampanii jest samoleczenie antybiotykami. Kluczowe problemy to:

Stosuj się do zaleceń lekarza – nie przerywaj zaleconej terapii, nawet, jeśli poczujesz się lepiej.

Stosuj podstawowe zasady higieny, aby zatrzymać rozprzestrzenianie się bakterii.

Antybiotyki nie są środkami przeciwbólowymi i nie można nimi wyleczyć każdej choroby.

Przyjmowanie antybiotyków w leczeniu objawów przeziębienia i grypy nie spowoduje, że poczujesz się lepiej, a może spowodować działania niepożądane.

W razie wystąpienia przeziębienia lub grypy, należy dać organizmowi czas na powrót do zdrowia, istnieją inne poza antybiotykami sposoby łagodzenia objawów, które nawet w procesie leczenia mogą utrzymywać się nawet przez 3 tygodnie (np. kaszel po przeziębieniu).

Warto korzystać z rady farmaceuty, aby dowiedzieć się, co może pomóc w łagodzeniu objawów.

Jeżeli łamiesz powyższe zasady, rośnie ryzyko, że antybiotyk nie zadziała, gdy naprawdę będzie Ci potrzebny! Nadużywanie i niewłaściwe stosowanie antybiotyków powoduje narastanie oporności bakterii na antybiotyki!

Kampania została zorganizowana ze środków finansowych będących w dyspozycji Ministra Zdrowia w ramach. Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków na lata 2011-2015.