Pośród potencjalnych beneficjentów tego przełomowego osiągnięcia, dokonanego w ramach dofinansowanego ze środków UE projektu AFHELO, są osoby narażone na hałas – w szczególności z powodu wypadku, niebezpiecznych warunków pracy czy narażenia na operacje wojskowe – a także rosnąca w Europie populacja osób starszych, które zmagają się z upośledzeniami słuchu związanymi z wiekiem. Około 10% światowej populacji (40% osób w wieku powyżej 65 lat) ma kłopoty ze słuchem.

„Prace nad projektem AFHELO zostały podjęte, aby ustalić, czy związek chemiczny AF243 (pochodna cholesterolu) może posłużyć za środek profilaktyczny i leczniczy w przypadku utraty słuchu” – wyjaśnia Stéphane Silvente, prezes francuskiej firmy technologicznej Affichem, która koordynowała projekt. „Wyniki najnowszych badań – takich jak te prowadzone w ramach dofinansowanego ze środków UE projektu EUROHEAR – pokazały, że ten związek chemiczny mógłby pomóc w podtrzymaniu i przywróceniu funkcji nerwu słuchowego, a dzięki temu zwiększyć skuteczność implantów ślimakowych”.

Projekt może pociągnąć za sobą także długofalowe następstwa społeczno-gospodarcze. Wczesne upośledzenie słuchu dziecka może mieć wpływ na naukę języka i skutkować problemami behawioralnymi, natomiast w przypadku dorosłych trudności ze słuchem mogą osłabić integrację społeczną.

Wyniki przeprowadzonych przez zespół badań przedklinicznych potwierdziły właściwości neurotroficzne i neuroprotekcyjne AF243 oraz jego zdolność do przywracania funkcji nerwów słuchowych i zapobiegania utracie słuchu wywołanej przez hałas. „Warto zauważyć, że AF243 jest łatwy do wyprodukowania i bezpieczny” – dodaje Silvente. „W sumie nasze wyniki zdecydowanie potwierdzają wniosek, że AF243 może być pomocny w profilaktyce i leczeniu utraty słuchu”.

Realizacja projektu AFHELO zakończy się w połowie 2016 r., ale prace będą kontynuowane, aby zadbać o pełne wykorzystanie potencjału AF243. Kolejnym krokiem będzie walidacja skuteczności leku na liczniejszych kohortach zwierząt przy równoległym opracowywaniu domiejscowego sposobu podawania. Następny etap to badania regulacyjne, które są warunkiem wstępnym, zanim będą mogły rozpocząć się badania z udziałem ludzi. „Pierwsze analizy z udziałem ludzi powinny rozpocząć się za kilka lat” – stwierdza Silvente. „Nadal będziemy angażować stowarzyszenia pacjentów i agencje regulacyjne”.

Kolejnym celem projektu było pogłębienie wiedzy o przyczynach wczesnego początku utraty słuchu. Dobry słuch zależy od integralności nabłonka czuciowego w uchu wewnętrznym, podczas gdy upośledzenie słuchu następuje wraz z utratą czuciowych komórek rzęsatych i zwyrodnieniem neuronów zwoju spiralnego ślimaka. Na dzień dzisiejszy nie ma skutecznego rozwiązania w przypadku upośledzenia słuchu – czy to leczniczego czy profilaktycznego – a opcje kliniczne ograniczają się do stosowania protez, takich jak implanty ślimakowe.

Zważywszy na fakt, że komórki rzęsate i neurony zwoju spiralnego ślimaka mają takie samo pochodzenie, zespół stwierdził, że czynniki wzrostu mające wpływ na różnicowanie się mogą stanowić potencjalny cel zastosowań terapeutycznych. Prace w ramach projektu AFHELO skupiły się zatem na oddziaływaniu AF243 na różnicowanie się komórek i przeżywalność neuronów, wskazując na wysoką skuteczność tego związku chemicznego. Zespół ustalił także, iż niedobór kwasu foliowego prowadzi do przedwczesnej utraty słuchu, co pokazuje, że złe nawyki żywieniowe mogą mieć wpływ na słuch.