Materiałem biologicznym wykorzystywanym w badaniach DNA mogą być wydzieliny ludzkiego ciała, włosy, krew, zęby i tkanki, które zostały zabezpieczone na miejscu zdarzenia. Wystarczy śladowa ilość materiału biologicznego pozostawionego na miejscu zdarzenia, aby można było przeprowadzić badania i wydać opinię.

Policyjni genetycy rozpoczynają analizę DNA od pobrania próbki materiału biologicznego zabezpieczonego na miejscu zdarzenia. Następnie oznaczany jest profil DNA wyizolowanego z badanego materiału, który wprowadza się do policyjnej bazy profili. Specjaliści sprawdzają, czy osoby, których profile wprowadzono do bazy wcześniej, mogą być ewentualnymi sprawcami zdarzenia lub poszukiwanymi zaginionymi.

Jak zaznacza dr Sołtyszewski, istotną rolę odgrywa sposób zabezpieczenia materiału na miejscu zdarzenia oraz warunki, w jakich jest przechowywany zanim trafi do laboratorium. Materiał biologiczny jest bardzo wrażliwy na procesy degradacyjne, m.in. wysoką temperaturę czy dużą wilgotność.

W Polsce badania genetyczne materiału biologicznego przeprowadza 13 policyjnych laboratoriów. Co roku wzrasta liczba ekspertyz, w których wykorzystuje się badania genetyczne - w ostatnim roku było ich ok. 3,5 tysiąca. Jak zauważa dr Sołtyszewski, metoda ta pozwala na znaczny wzrost wykrywalności przestępstw, nie tylko zabójstw, ale także rozbojów i kradzieży - o ok. 30 procent.

Pierwszą ekspertyzę genetyczną wykonali w Polsce na przełomie roku 1988 i 1989 specjaliści z Centralnego Biura Kryminalistycznego we współpracy z Zakładem Genetyki Człowieka PAN (obecnie Instytut Genetyki Człowieka PAN ). Jednak dopiero w 1994 roku decyzją Sądu Najwyższego badania genetyczne stały się w sądzie dowodem materialnym równoprawnym z innymi.

Według dr Sołtyszewskiego, polskie laboratoria kryminalistyczne spełniają najwyższe międzynarodowe standardy. Wydział Biologii Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Głównej Policji oprócz podstawowych działań, jakimi są ekspertyzy wykonywane na zlecenia sądów i prokuratur, od kilku lat zajmuje się także tworzeniem ogólnopolskiej bazy danych profili genetycznych. Wzorowana jest ona na brytyjskim Forensic Science Service , w posiadaniu którego jest ponad 2 mln profili.

Baza danych DNA ma zawierać profile genetyczne osób podejrzanych, nieustalonych śladów zabezpieczonych w trakcie oględzin miejsc przestępstw i niezidentyfikowanych zwłok. Umożliwi to m.in. powiązanie ze sobą śladów zabezpieczonych na miejscu zdarzenia z osobą sprawcy, zwłok o nieustalonej tożsamości lub śladów zabezpieczonych na jednych miejscach zdarzeń ze śladami zabezpieczonymi na innych miejscach zdarzeń.

Specjalista przypomina, że czwórka policyjnych ekspertów – dwóch genetyków i dwóch lekarzy sądowych - brała udział w identyfikacji zwłok ofiar tsunami w Azji, które miało miejsce w grudniu 2004 roku. "To inny sposób wykorzystania genetyki, nie tylko na potrzeby procesu sądowego. Analiza DNA ma także aspekt humanitarny" - mówi dr Sołtyszewski.

PAP - Nauka w Polsce, Bogusława Szumiec http://laboratoria.net/aktualnosci/3971.html