Potencjalne możliwości zastosowania różnego typu nanodetektorów w przestrzeni kosmicznej, ale również i na Ziemi, prezentowane były przez naukowców ze śremskiej Pracowni Fizykochemii Materiałów i Nanotechnologii, Wydziału Chemii UAM na zakończonej niedawno międzynarodowej konferencji poświęconej zastosowaniom kosmicznym mikro i nanotechnologii, a organizowanej przez ESA (Europejską Agencją Kosmiczną).

Nanobiodetektor, to miniaturowy sensor, który może wykrywać obecność różnego typu komórek (w tym bakteryjnych) w analizowanych próbkach. Czas, jaki jest potrzebny, by wykryć w badanym materiale mikroorganizmy wynosi, około 30 sekund, czyli nie więcej jak standardowa reklama telewizyjna.

"Nad tym urządzeniem pracujemy od ponad trzech lat, dokładnie poznając możliwości oraz właściwości nanowłókien, zastosowanych jako aktywny detekcyjnie element czujnika. Pewne cechy tego materiału są wręcz zaskakujące" - wyjaśnia profesor Jerzy J. Langer, kierownik Pracowni Fizykochemii Materiałów i Nanotechnologii, która zlokalizowana jest w Ośrodku Zamiejscowym UAM w Śremie (woj. Wielkopolskie).

"Na konferencji organizowanej w Noordwijk przez Europejską Agencję Kosmiczną zaprezentowaliśmy możliwości wykorzystania naszych nanodetektorów, w tym układ, który umożliwia określenie czystości mikrobiologicznej, czyli ilości bakterii, jaka pozostała na powierzchni urządzeń mających zostać wyniesionych w przestrzeń kosmiczną. Układ ten może być przydatny w przemyśle kosmicznym" dodaje prof. Langer.

Elementy statków kosmicznych są pozbawiane flory bakteryjnej, tak by w minimalnym stopniu zanieczyścić mikrobiologicznie przestrzeń kosmiczną. Ma to ogromne znaczenie w przypadku misji marsjańskich, których celem jest między innymi poszukiwanie śladów życia (np. misja ExoMars planowana na rok 2013).

Stosowane dotąd techniki informujące o skuteczności sterylizacji urządzeń i ich elementów ( jako urządzenia elektroniczne nie mogą być one sterylizowane najbardziej skutecznymi metodami) opierały się na procedurach "tradycyjnej" czasochłonnej mikrobiologii, względnie na nowoczesnych, przez co dość drogich i również czasochłonnych, technikach biologii molekularnej. Wspólną cechą tych badań jest pobieranie próbki za pomocą przemywania powierzchni jałową cieczą i analizowanie jej składu na obecność drobnoustrojów.

Podobny układ informujący o ilości bakterii, jaka nie została zabita czynnikami fizycznymi lub chemicznymi podczas procesu sterylizacji, funkcjonujący w oparciu o nanobiodetektor jest prostszy w użyciu, tani w produkcji, a dodatkowo jest niezwykle małym urządzeniem. Właściwy detekcyjny element można, jeżeli jest taka potrzeba, zmieścić na "łebku od szpilki".

"Polska propozycja układu - określającego stopień zabrudzenie mikrobiologicznego różnych powierzchni statków kosmicznych czy urządzeń je tworzących, jak również miejsc w których są one budowane - wzbudziła duże zainteresowanie przedstawicieli różnych agencji kosmicznych, w tym hiszpańskiej INTA, która dynamicznie rozwija program badawczy zastosowania najnowszych technologii (nanotechnologii) w zagadnieniach związanych z eksploracją kosmosu.

Uniwersytecka Pracowania Fizykochemii Materiałów i Nanotechnologii w Śremie rozpoczęła już przygotowania do realizacji proponowanej współpracy. KLG

PAP - Nauka w Polsce http://laboratoria.net/aktualnosci/4940.html