W poniedziałkowym wydaniu pisma naukowego "Science" ukazał się artykuł prezesa PAN prof. Jerzego Duszyńskiego i dziesięciopunktowy plan odbudowy nauki w Ukrainie, które są pokłosiem czerwcowej konferencji.

W artykule opublikowanym w "Science" przypomniano, że celem spotkania było omówienie i uzgodnienie kroków mających na celu stworzenie silnego systemu nauki, innowacji, badań i szkoleń w Ukrainie.

"W naszych dyskusjach dostrzeżono wyzwania w osiąganiu postępów, biorąc pod uwagę wciąż trwającą inwazję sił rosyjskich, ale także kierowaliśmy się zrozumieniem, że odbudowa nauki i badań na Ukrainie ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia jej długoterminowego dobrobytu i suwerenności" – podkreślono.

Opracowany plan odbudowy składa się z praktycznych kroków, które mogą podjąć środowiska naukowe zarówno w państwach, które opracowały strategię, jak i w pozostałych państwach. Przedstawiono dziesięć jego punktów.

1. Utrzymanie instytucjonalnych powiązań na Ukrainie dla ukraińskich naukowców otrzymujących tymczasowe stanowiska za granicą w celu zachęcenia do repatriacji po zakończeniu działań wojennych i poprawie ogólnej sytuacji.

2. Opracowanie konkretnych programów finansowania dla początkujących naukowców z Ukrainy oraz ich zespołów, w tym z wykorzystaniem umów o pracę zdalną.

3. Ustanowienie programów finansowania wspólnych badań prowadzonych przez międzynarodowe zespoły wraz z naukowcami pracującymi w Ukrainie.

4. Zapewnienie dostępu do specjalistycznych placówek badawczych za granicą, zwłaszcza podobnych do tych, które zostały uszkodzone bądź zniszczone podczas działań wojennych.

5. Zapewnienie zdalnego, bezpłatnego dostępu do czasopism naukowych ukraińskim instytucjom badawczym.

6. Zwolnienie z opłat za przetwarzanie artykułów, składek członkowskich w organizacjach naukowych oraz opłat za uczestnictwo w konferencjach dla naukowców i organizacji badawczych w Ukrainie.

7. Umożliwienie ukraińskim badaczom nawiązywania kontaktów z kolegami i organizacjami w międzynarodowej społeczności naukowej.

8. Przekazanie potrzebnego, sprawnego sprzętu laboratoryjnego i badawczego instytucjom ukraińskim w celu zastąpienia tych zniszczonych w czasie wojny.

9. Stworzenie planu powojennej odbudowy nauki w Ukrainie z myślą o przyszłych potrzebach, a w tym modernizacji ukraińskich badań naukowych na wczesnych etapach innowacji i edukacji.

10. Ustanowienie tzw. rady koordynującej.

Plan podpisał prezes All European Academies Antonio Loprieno, prezes Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina Gerald Haug, prezeska Narodowej Akademii Nauk Stanów Zjednoczonych Marcia McNutt, prezes Narodowej Akademii Nauk Ukrainy Anatoliy Zagorodny, prezes Polskiej Akademii Nauk Jerzy Duszyński, prezeska Królewskiej Duńskiej Akademii Nauk i Literatury Marie Louise Nosch, wiceprezes i sekretarz Spraw Zagraniczny Towarzystwa Królewskiego w Londynie Robin Grimes.

W "Science" opublikowany został również wspólny artykuł prof. Duszyńskiego, prof. McNutt i prof. Zagorodnego, w którym podkreślili, że siły rosyjskie w dalszym ciągu niszczą ukraińskie instytucje naukowe i infrastrukturę, co sygnalizuje zamiar Rosji, by zniszczyć przyszłość Ukrainy.

"Stawka wojny na Ukrainie jest wysoka – przyszłość demokracji w Europie jest zagrożona" – zaznaczyli.

Na początku czerwca do Warszawy zaproszeni zostali prezesi zagranicznych akademii nauk, m.in. z Niemiec i z USA. Wspólnie z ukraińskimi badaczami rozmawiali na temat strategii odbudowy nauki w Ukrainie. Prezes PAN prof. Jerzy Duszyński przekazał dziennikarzom po spotkaniu, że powstał plan pomocy dla ukraińskiej nauki, składający się z dziesięciu punktów.

W spotkaniu wzięli udział również m.in. prezes Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina Gerald Haug, prezes Królewskiej Duńskiej Akademii Nauk i Literatury Marie Louise Nosch, prezes ALLEA Antonio Loprieno, wiceprezes i sekretarz Spraw Zagraniczny Towarzystwa Królewskiego w Londynie Robin Grimes i skarbnik Towarzystwa Królewskiego w Londynie Andy Hopper.