Konkurs organizowany jest przez serwis Nauka w Polsce, wydawany przez Fundację Polskiej Agencji Prasowej.

W tegorocznej, XIX edycji konkursu Popularyzator Nauki wpłynęło około 100 zgłoszeń, do oceny zakwalifikowano 84.

Kandydatury ocenia Kapituła złożona z przedstawicieli środowiska naukowego, popularyzatorów nauki i przedstawicieli portalu Nauka w Polsce. Obradom przewodniczy prof. Michał Kleiber - przewodniczący Polskiego Komitetu ds. UNESCO, wieloletni prezes PAN, b. minister nauki i informatyzacji, jeden z inicjatorów konkursu. Zgłoszenia oceniali: Dariusz Aksamit - działacz Marszu dla Nauki, dr Ireneusz Kaługa z Grupy EkoLogicznej; prof. Andrzej Katunin, który popularyzuje m.in. zagadnienia geometrii fraktalnej, Iwona Kieda - reprezentująca Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie, dr Magdalena Osial z IPPT PAN - autorka projektu "Manufaktura Naukowców, czyli Uniwersytet Każdego Wieku" oraz "Fluffy Science"; dr hab. Piotr Sułkowski z Uniwersytetu Warszawskiego, znany z projektu "Zapytaj fizyka"; Michał Szydłowski, który jako Pan Korek prowadzi pokazy naukowe m.in. dla szkół i podczas festiwali nauki. W skład Jury wchodzą również: prof. Magdalena Fikus – popularyzatorka nauki, współorganizatorka warszawskiego Festiwalu Nauki; Robert Firmhofer – dyrektor Centrum Nauki Kopernik, red. Krzysztof Michalski – dziennikarz naukowy Polskiego Radia, dr hab. Robert Mysłajek - biolog i popularyzator nauki, a także przedstawiciel redakcji serwisu Nauka w Polsce.

"Do konkursu napłynęły bardzo ciekawe zgłoszenia, dotyczące dziedzin nauki tak różnych, jak nanotechnologia, nauki medyczne i farmaceutyczne, językoznawstwo, etnologia i folklorystyka, psychologia społeczna, humanistyka cyfrowa, materiałoznawstwo, orientalistyka, geologia czy filozofia. Zgłoszone osoby tłumaczą m.in., jak bronić się przed hejtem w internecie i wyjaśniają, jak mądrze i sensownie ćwiczyć; potrafią opowiadać o promieniowaniu, suszy, a nawet o tunelach drogowych, płazach, bakteriach czy mrówkach! Kandydaci biorą udział w przedsięwzięciach masowych, takich jak festiwale i dni nauki; docierają do odbiorców bezpośrednio albo dzięki social mediom, część z nich ma odbiorców niszowych, a część - wyrobioną markę, szeroko rozpoznawalną. Wśród zgłoszonych są osoby i instytucje, które z popularyzacją zajmują się zawodowo - i społecznicy, którzy robią to z pasją 'po godzinach'. Bardzo trudno tak różnorodne działania porównywać" - podsumowuje Anna Ślązak z redakcji serwisu Nauka w Polsce.

"Podczas oceny Kapituła zwracała uwagę na oryginalność działań, a także na ich wszechstronność czy oddolność. Nie bez znaczenia jest nawet sposób opisania aktywności - to, czy osoba zgłaszająca się (lub zgłaszająca kogoś) umie dobrze zaprezentować aktywność i osiągnięcia kandydata. Czasami robi wrażenie wieloletnia, konsekwentna aktywność, a czasami świeżość idei, znalezienie niszy, kreatywność" - dodaje.

Po pierwszej turze ocen do finału zakwalifikowało się 21 zgłoszeń. Są to:

W kategorii ANIMATOR (5 finalistów):

Mateusz Adam Baluk

Paweł Gora

Adam Matlak

Aleksander K. Smakosz

Filip Turza

W kategorii NAUKOWIEC (4 finalistów):

Łukasz Lindner

Konrad Maj

Tomasz Miller

Natalia Schmidt-Polończyk

W kategorii INSTYTUCJA (4 finalistów):

Experyment - Centrum Nauki

Muzeum Historii Komputerów i Informatyki

Robisz.to - Stowarzyszenie

Uniwersytet Dzieci - Fundacja

W kategorii ZESPÓŁ (4 finalistów):

Ars Alchemia

Biotechnologia PBŚ, Politechnika Bydgoska

Mercury - Stowarzyszenie

Zespół Działu Edukacji i Szkoleń NCBJ

W kategorii MEDIA (4 finalistów):

Mikołaj Basiński, inicjatywa "Szukam w lesie"

Science_mission (dr hab. inż. Katarzyna Siuzdak, dr hab. Katarzyna Grochowska)

Radio naukowe

Artur Wolski

***

Ostateczne wyniki konkursu poznamy 8 grudnia 2023 r.

O tym, kto zwycięży, zdecyduje Jury w drugim etapie ocen.

Nagrody zostaną przyznane w pięciu kategoriach. O nagrodę w kategorii "naukowiec" ubiegają się osoby popularyzujące naukę od stopnia doktora wzwyż; o nagrodę w grupie "animator" - osoby prowadzące indywidualną działalność popularyzatorską, nieposiadające stopni ani tytułów naukowych, np. studenci i doktoranci, pracownicy administracyjni uczelni. W kategorii "zespół" rywalizują zespoły osób popularyzujących naukę - tworzone np. przez naukowców, animatorów popularyzacji, koła naukowe, osoby pracujące nad wspólnymi projektami na rzecz popularyzacji, animatorów nauki w instytucjach typu muzea. Jest też kategoria "instytucja" - dla instytucji naukowych (np. instytutów, jednostek uczelni), pozanaukowych (np. organizacji pozarządowych, centrów nauki) czy przedsiębiorstw. W kategorii "media" zgłaszają się m.in. dziennikarze, zespoły redakcyjne mediów, blogerzy czy zespoły tworzące strony internetowe.

Jury wybiera również laureata nagrody głównej, który ma wyjątkowe osiągnięcia na polu popularyzacji. Może też przyznać wyróżnienia.

Jeszcze przed rozwiązaniem konkursu serwis Nauka w Polsce zaprezentuje działalność 21 finalistów. Jest to forma uznania dla ich pracy i sposób promowania dobrych wzorców i pomysłów na popularyzację.

W dotychczasowych edycjach nagrodzono dziesiątki znakomitych popularyzatorów, m.in. filozofa przyrody ks. prof. Michała Hellera, neurobiologa prof. Jerzego Vetulaniego, popularyzatora wiedzy medycznej prof. Piotra Rzymskiego z UM w Poznaniu, autora telewizyjnych programów Wiktora Niedzickiego, popularyzatora astronomii Karola Wójcickiego, duet "Crazy Nauka", twórców portalu "Nauka o klimacie", a także instytucje takie jak Centrum Nauki Kopernik, Polska Akademia Dzieci, Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego czy Centrum Popularyzacji Politechniki Śląskiej w Gliwicach.