Na świecie jest około 600 transgranicznych zbiorników wód podziemnych, ale tylko 36 proc. z nich ma uregulowaną ochronę i zasady korzystania - poinformował Państwowy Instytut Geologiczny. Problem dotyczy też transgranicznych rzek, jezior i dorzeczy.

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy (PIG-PIB) w komentarzu dla PAP zwrócił uwagę, że woda nie zna granic politycznych, a jednocześnie dostępność zasobów wodnych jest jednym z najważniejszych czynników kształtujących jakość życia ludzi oraz warunkujących rozwój gospodarczy na świecie.

"W 2024 r. Światowy Dzień Wody przypadający na 22 marca obchodzony był pod hasłem: 'Woda dla pokoju'. Przesłanie to ma szczególne znaczenie w kontekście wód transgranicznych, których zasoby dzielone są ponad granicami państw" - podkreślili eksperci instytutu. Wskazali, że na świecie zidentyfikowano około 600 transgranicznych warstw wodonośnych, natomiast tylko dla 36 proc. spośród nich sporządzone są umowy międzynarodowe regulujące kwestię korzystania z nich i ich ochrony.

"Koncepcja ochrony transgranicznych zbiorników wód podziemnych pozostaje jednym z najtrudniejszych wyzwań" - wskazali eksperci instytutu. "Sama fizyczna ocena stanu wód podziemnych w rejonach transgranicznych nie jest wystarczająca" - wyjaśnili.

Eksperci stwierdzili też, że liczne konflikty międzynarodowe na świecie mają "podłoże wodne", a ranga tego problemu została zauważona przez światowe organizacje działające na rzecz powszechnego dostępu do wody pitnej. "Utworzonych zostało wiele międzynarodowych komisji do spraw transgranicznych rzek, jezior i dorzeczy, w tym m.in. Międzynarodową Komisję Ochrony Odry przez Zanieczyszczeniem (uczestniczą w niej Polska, Czechy i Niemcy - PAP). Podejmowanych jest wiele inicjatyw naukowych mających na celu przepływ informacji: stworzono międzynarodową mapę hydrogeologiczną Europy, powstały mapy światowych zasobów wód podziemnych oraz mapy transgranicznych warstw wodonośnych" - wymienili.

PIG – PIB z okazji Światowego Dnia Wody przypomniał również, że od połowy lat 70. XX wieku prowadzi badania monitoringu wód podziemnych w strefach przygranicznych. Jak podkreślił, stanowią one "ważny element" współpracy międzynarodowej z państwami sąsiednimi.

Instytut poinformował, że początkowo badania realizowano we współpracy z Czechami (rejon Kudowy, rejon Krzeszów-Ardšpach, zlewnia górnej Ścinawki), sukcesywnie obejmując inne obszary przygraniczne: rejon polskiej części wyspy Uznam, rejon na zachód od Szczecina, rejon Gubina (od Polanowic do Strzegowa), rejon Łęknicy (od Przewoźnik do Sobolic), rejon wzdłuż granicy kraju na obszarze województw: śląskiego i opolskiego, strefy przygraniczne ze Słowacją, Ukrainą, Białorusią, Litwą oraz obwodem kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej.

"Istotnym elementem współpracy jest wymiana informacji na temat warunków hydrogeologicznych, danych na temat ognisk zanieczyszczeń oraz struktury i wielkości eksploatacji wód w poszczególnych odcinkach przygranicznych w profilu granicy państwa" - wskazali eksperci, dodając, że wszystkie te działania mają na celu rozwiązywanie potencjalnych konfliktów w obszarze gospodarowania wodami oraz ustalanie i wdrażanie wspólnych działań by utrzymać celów środowiskowe ustalone dla wód podziemnych w strefach przygranicznych.

W 2015 r. została podpisana umowa międzyrządowa pomiędzy Polską a Niemcami dotyczącą wspólnego utrzymania rzeki Odry i inwestycji na rzece Odrze. Strony zobowiązały się w niej do realizacji projektów infrastrukturalnych i utrzymaniowych, na rzecz ochrony środowiska naturalnego rzeki oraz polepszenia parametrów żeglowność tej międzynarodowej drogi wodnej.