Profesorowie: Bogumił Jeziorski, Jerzy Sobczak i Lech Poloński odebrali w środę w Warszawie nagrody ministra nauki i szkolnictwa wyższego za wybitne osiągnięcia naukowe lub naukowo-dydaktyczne. Uhonorowano też ponad stu naukowców i nauczycieli akademickich.

Nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego są przyznawane co roku w trzech kategoriach: badań podstawowych, badań na rzecz rozwoju gospodarki i badań na rzecz rozwoju społeczeństwa. Do grona 18 dotychczasowych laureatów w tym roku dołączyło trzech kolejnych.

W tym roku w dziedzinie badań podstawowych nagrodę otrzymał prof. Bogumił Jeziorski z Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Doceniono jego pionierskie badania w dziedzinie chemii kwantowej.

"Prawa teorii kwantowej, jeśli potrafimy je dobrze zastosować, pozwalają nam dokładnie przewidzieć własności atomów i molekuł. W swoich badaniach pokazałem, jak ta teoria umożliwia precyzyjne przewidywanie sił działających pomiędzy molekułami. To bardzo ważne siły, gdyż wyznaczają fizykochemiczne własności ciał stałych, cieczy i gazów. Najważniejsze jest jednak to, że decydują o wielu procesach zachodzących w strukturze organizmów żywych - o strukturze DNA, białek, o oddziaływaniu cząsteczki leku z jej receptorami w molekułach" - opowiadał profesor.

Wyniki jego pracy dotyczą badań podstawowych, a jednocześnie są ważne dla nauk przyrodniczych. "Stworzyłem metody teoretyczne, które pozwalają obliczać siły działające pomiędzy molekułami. Jednocześnie stworzyliśmy oprogramowanie, które w tej chwili jest używane w setkach laboratoriów na świecie do badania sił molekularnych między cząsteczkami chemicznymi" - podkreślił laureat nagrody.

Specjalista w zakresie metalurgii, a także inżynierii materiałowej, prof. Jerzy Józef Sobczak z Instytutu Odlewnictwa, otrzymał nagrodę w kategorii badań na rzecz rozwoju gospodarki. Doceniono opracowanie przez niego kompleksowej technologii wytwarzania materiałów kompozytowych na bazie metali lekkich zbrojonych popiołami lotnymi, przeznaczonych na potrzeby przemysłu transportowego. Nagrodzone badania pozwalają w nowatorski sposób wykorzystać odpady popiołów lotnych do wytwarzania lekkich, proekologicznych i niedrogich kompozytów na bazie aluminium.

Prof. Sobczak wyjaśnił, że każdy wynik badań w jego dziedzinie przekłada się na nowe technologie, a każdy efekt pracy prowadzonej w jego Instytucie Odlewnictwa "przekłada się na efekty ekonomiczne - nowe materiały, nowe technologie, nowe nowe rozwiązania, lepsze, nowe stopy". "Niektóre nasze rozwiązania są unikatowe w skali światowej. Większość z naszych wyników badań wykorzystywana jest w bazie NASA" - dodał prof. Sobczak, autor ponad 480 publikacji branżowych i właściciel 10 patentów.

W kategorii badań na rzecz rozwoju społeczeństwa nagrodę odebrał prof. Lech Poloński z III Katedry i Oddziału Klinicznego Kardiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego i Śląskiego Centrum Chorób Serca - za Ogólnopolski rejestr Ostrych Zespołów Wieńcowych (PL-ACS). Rejestr ten powstał w 2003 r. Jest bazą danych, zawierającą informacje o ponad 350 tys. chorych z różnymi postaciami ostrych zespołów wieńcowych - tj. z zawałem serca lub niestabilną chorobą wieńcową. "Mamy informacje o tym, którzy chorzy chorują na ostre zespoły wieńcowe, jak są leczeni i jakie są tego efekty" - powiedział prof. Poloński.

"Z rejestru uzyskujemy pewne dane świadczące o tym, która z metod leczenia jest najlepsza. Dzięki niemu wiemy też, że w leczeniu ostrych zespołów wieńcowych, zwłaszcza zawału serca z uniesieniem odcinka ST Polska aktualnie znajduje się w europejskiej czołówce. Z rejestru korzysta NFZ i Ministerstwo Zdrowia. Dane z rejestru służą do oceny sytuacji epidemiologicznej w Polsce, są też wysyłane do Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego" - opowiadał naukowiec.

Do nagrody ministra nauki zgłoszono w tym roku 47 naukowców (najmocniej reprezentowaną wśród nich sferą były badania podstawowe). Wnioski oceniał zespół 26 ekspertów z różnych dziedzin.

Nagrody za wybitne osiągnięcia naukowe odebrali również: prof. Anna Dmoszyńska z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, prof. Janusz Bujnicki z Wydziału Biologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, prof. Daniel Gryko z Instytutu Chemii Organicznej PAN. Natomiast nagrody za wybitne osiągnięcia w opiece naukowej i dydaktycznej odebrali prof. Zygmunt Grzebieniak z Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, prof. Jacek Namieśnik z Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej, prof. Danuta Rość z Wydziału Farmaceutycznego UMK w Toruniu, Collegium Medicum, prof. Marek Aleksy Naruszewicz z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i prof. Edeltrauda Helios-Rybicka z Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH.

"W życiu każdego naukowca najważniejsze jest dążenie do doskonałości i umiejętność dzielenia się. Dziś jest święto tych wszystkich, którzy dążeniu do doskonałości poświęcili życie, pracę" - podkreślała minister nauki Barbara Kudrycka, wręczając nagrody.

Jak zapewniała minister, jej resort stara się stwarzać warunki pozwalające "coraz wyżej podnosić poprzeczkę doskonałości", stawianą naukowcom. Służy temu m.in. rozwój Wirtualnej Biblioteki Nauki, inwestycje w laboratoria i budynki dydaktyczne, a także powołanie Narodowego Centrum Nauki i Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, w których wiele decyzji związanych z finansowaniem badań przekazano samym naukowcom. Z kolei rozwijający się system POL-on (zawierający m.in. dane o polskich jednostkach naukowych czy bazę publikacji naukowych) pozwoli się naukowcom "porównywać z najlepszymi w Polsce, a najlepsi będą podnosić poprzeczkę, porównując się ze światem" - mówiła.

Na środowej gali minister wręczyła także nagrody za całokształt dorobku - otrzymało je 18 ludzi nauki, reprezentujących m.in. prawo, ekonomię, lotnictwo i architekturę. Niemal setka naukowców otrzymała natomiast nagrody indywidualne i zespołowe za osiągnięcia naukowe, organizacyjne i dydaktyczne. Łączna pula nagród wyniosła ok. 3 mln zł.

źródło: www.naukawpolsce.pap.pl