Aspiracje edukacyjne młodzieży i uczenie się dorosłych to tematy, które podjęli uczestnicy konferencji zorganizowanej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej 18 grudnia 2012 r. w Centrum Nauki Kopernik. Konferencja rozpoczęła upowszechnianie w Polsce europejskiej agendy na rzecz uczenia się dorosłych, którą przyjęła Rada UE ds. Edukacji, Młodzieży, Kultury i Sportu podczas polskiej prezydencji. Przedstawienie europejskiej wizji w tym zakresie połączono z oceną stanu i perspektyw uczenia się dorosłych w Polsce. Poprzedzone to zostało prezentacją raportu OECD na temat aspiracji edukacyjnych młodzieży jako ważnego elementu w procesie uczenia się przez całe życie. - Połączenie tych dwóch perspektyw, startu edukacyjnego w dorosłe życie oraz realizacji aspiracji edukacyjnych przez całe dorosłe życie jest niezwykle wartościowe - podkreślił Maciej Jakubowski, podsekretarz stanu w MEN, otwierając konferencję.
Aspiracje edukacyjne młodzieży
Wprowadzając w tematykę aspiracji młodzieży Minister Jakubowski poinformował, że raport OECD powstał na podstawie dodatkowego kwestionariusza, towarzyszącego badaniom umiejętności uczniów PISA (w latach 2003-2009), w którym pytano się 15-latków o ich oczekiwania co do kariery edukacyjnej i zawodowej.
- Badanie to pokazuje, jakie aspiracje mają młodzi ludzie, czy mają szanse przełożyć je na rzeczywiste wybory, sukces zawodowy i co o tym decyduje - mówił wiceminister.
Wyniki raportu wskazują na znaczny wzrost aspiracji młodych Polaków, którzy chcą kończyć studia wyższe. W 2003 r. studia planowało ukończyć 30,1 proc. 15-latków, a w 2009 r. takie plany miało już 41,2 proc. Ważnym elementem podkreślonym w raporcie jest fakt, że uczniowie, którzy mają wysokie umiejętności potwierdzone wynikami testu PISA, w większości chcą ukończyć studia wyższe.
- Nasz system szkolny, który charakteryzuje dość długi okres kształcenia ogólnego, sprzyja wyższym ambicjom uczniów, co jest widoczne w porównaniu z wynikami państw wcześniej selekcjonujących uczniów. To ważny punkt odniesienia do dyskusji o polityce edukacyjnej - podkreślił Maciej Jakubowski. Minister odniósł się także do toczącej się dyskusji, czy kształcenie ogólne sprzyja efektom kształcenia oczekiwanym przez rynek pracy. - To mit, że liczą się tylko wąskie umiejętności, o przyszłości i sukcesie zawodowym w coraz większym stopniu będą decydować ogólne kompetencje.
Na tle danych raportu OECD warto uświadomić sobie wyzwania, jakie stają przed polską edukacją. Jesteśmy w grupie krajów, w których są największe różnice w aspiracjach między uczniami, którzy mają podobne wyniki w nauce, ale pochodzą z uprzywilejowanych lub nieuprzywilejowanych środowisk. W Polsce istnieje także znaczna różnica w oczekiwaniach co do zdobycia wykształcenia wyższego między dziewczętami a chłopcami. Chłopcy dwa razy rzadziej oczekują zdobycia wykształcenia wyższego.
- Systemy edukacyjne powinny zarówno promować wzrost aspiracji edukacyjnych młodzieży jak i wspierać młodych ludzi w przechodzeniu w dorosłość. Zadaniem systemów szkolnych jest takie ukierunkowanie ich aspiracji, żeby odpowiadały nie tylko ich możliwościom, ale także zostały odpowiednio zagospodarowane na rynku pracy i w społeczeństwie. Dlatego tak ważne będą wnioski i rekomendacje zaprezentowane podczas drugiej części konferencji, dotyczącej uczenia się przez całe życie osób dorosłych - podsumowywał wnioski z badań istotne dla polskiego systemu edukacji wiceminister.
Pogłębione informacje zaczerpnięte z raportu zaprezentowała dr Francesca Borgonovi, przedstawicielka Sekretariatu OECD/PISA oraz prof. IFiSPAN Michał Federowicz, kierujący polskim zespołem PISA 2012. Prof. UJ Jarosław Górniak, kierujący projektem Bilans Kapitału Ludzkiego, przedstawił efekty edukacji młodzieży w Polsce w świetle danych BKL. Robert Firmhofer, dyrektor Centrum Nauki Kopernik oraz Iwona Sroka, prezes Zarządu Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, mówili o znaczeniu aspiracji edukacyjnych (prezentacje dostępne są w załączeniu do niniejszej informacji).
Agenda na rzecz uczenia się dorosłych
Wskazując na powiązanie dwóch tematów konferencji minister Jakubowski zaznaczył, że polityka na rzecz uczenia się przez całe życie (lifelong learning - LLL) długo kojarzona była w Polsce z kształceniem ustawicznym dorosłych. Obecnie, m.in. dzięki aktywności UE i OECD, utrwala się szersze podejście do tej polityki - dotyczy ona osób uczących się na wszystkich etapach życia. Obejmuje więc także dzieci oraz młodzież szkolną. W centrum polityki LLL w odniesieniu do młodzieży jest jej lepsze przygotowanie do dorosłego życia, w tym do odpowiedzialnych wyborów dalszej ścieżki edukacyjnej i kariery zawodowej.
- W drugiej części naszego spotkania zwracamy uwagę na inny zakres polityki LLL, ścisłe połączony z aspiracjami młodzieży - na uczenie się dorosłych i nowe podejście do tego uczenia się - mówił Minister Jakubowski. Uczenie się dorosłych staje się ważnym priorytetem państw członkowskich UE. Jest to skutek trwałych zmian struktury demograficznej społeczeństw oraz nieprzewidywalności zmian gospodarczych i społecznych. Tymczasem zarówno w UE, jak i w Polsce, uczenie się dorosłych należy do najsłabszych ogniw krajowych systemów LLL. W Polsce odnotowujemy duży postęp w upowszechnieniu edukacji formalnej dzieci i młodzieży (w wielu wskaźnikach rozwoju takiej edukacji Polska należy do czołówki krajów UE). Jednak dotychczas nie przekłada się to na upowszechnienie edukacji dorosłych.
Taki stan uczenia się dorosłych w Europie jest jednym z powodów przyjęcia przez Radę UE rezolucji na rzecz uczenia się dorosłych. W nowym podejściu do uczenia się dorosłych, zgodnym z założeniami polityki LLL, uwaga nie koncentruje się jedynie na edukacji formalnej dorosłych, ale na całym spektrum uczenia się. Europejska agenda promuje nie tylko edukację formalną dorosłych, ale uczenie się w różnych miejscach, w różnych formach i w całym okresie dorosłego życia. Uczenie się dorosłych jest zatem głównym pojęciem, a kształcenie ustawiczne, szkolenia i kursy należą do jego różnych przejawów. Agenda ma uzupełnić współpracę europejską w dziedzinie kształcenia i szkolenia rozwijającą się dotychczas dynamicznie w zakresie edukacji szkolnej, kształcenia i szkolenia zawodowego (Proces Kopenhaski) oraz szkolnictwa wyższego (Proces Boloński). Główne grupy docelowe agendy stanowią osoby nieobjęte tymi procesami w wystarczającym stopniu, w tym zwłaszcza osoby dorosłe pozostające w jakiejkolwiek niekorzystnej sytuacji życiowej.
Minister Jakubowski zaznaczył, że w Polsce, upowszechnianie europejskiej agendy na rzecz uczenia się dorosłych zbiega się z przygotowaniem nowych strategii rozwoju. Razem z nowymi strategiami rozwoju przyjęty zostanie dodatkowy dokument strategiczny - „Perspektywa uczenia się przez całe życie". Zadaniem tego dokumentu jest promowanie w Polsce zasad polityki LLL uzgodnionych w UE.
Pogłębione informacje na temat agendy przedstawione zostały przez Tapio Säävälä z Dyrekcji Generalnej ds. Edukacji i Kultury Komisji Europejskiej. Na powiązanie pomiędzy uczeniem się dorosłych a ich umiejętnościami wskazała przedstawicielka OECD - Francesca Borgonovi. Następnie stan i perspektywy uczenia się dorosłych w Polsce przedstawili: prof. Irena Kotowska ze Szkoły Głównej Handlowej - na podstawie wyników Diagnozy Społecznej, prof. Jarosław Górniak z Uniwersytetu Jagiellońskiego - w świetle wyników Bilansu Kapitału Ludzkiego oraz dr Agnieszka Chłoń-Domińczak z Instytutu Badań Edukacyjnych - projekt dotyczący Krajowych Ram Kwalifikacji na rzecz uczenia się przez całe życie (prezentacje dostępne są załączeniu do informacji).
Plany administracji rządowej oraz partnerów społecznych na rzecz uczenia się dorosłych w Polsce zaprezentowane zostały podczas panelu moderowanego przez Stanisława Drzażdżewskiego, radcę generalnego w MEN, koordynującego upowszechnianie europejskiej agendy na rzecz uczenia się dorosłych w Polsce. W panelu głos zabrali: Magdalena Wantoła-Szumera - naczelnik w Departamencie Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego MEN, Elżbieta Strojna - naczelnik w Departamencie Rynku Pracy MPiPS, Ireneusz Górecki - prezes Zarządu Polskiej Izby Firm Szkoleniowych (prezentacje w załączeniu), Piotr Sarnecki - z Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, dyrektor Biura w Brukseli, Małgorzata Dudziak - z Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie, kierownik projektu Małopolskie partnerstwo instytucji w obszarze rynku pracy, edukacji i szkoleń, Wiesława Borczyk - prezes Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku.
W trakcie panelu głos zabrał także Jacek Męcina, sekretarz stanu w MPiPS. Wskazał on na plany dotyczące reformy instytucji rynku pracy oraz na rolę współpracy wielu resortów i partnerów społecznych w działaniach na rzecz rozwoju edukacji dorosłych w Polsce.
W podsumowaniu konferencji podkreślona została potrzeba:
- przełamywania schematów utrwalanych w opinii publicznej dotyczących roli edukacji w życiu młodzieży i osób dorosłych - wynika to szczególnie z prezentacji prof. J. Górniaka, prof. M. Federowicza i R. Firmhofera,
- uświadamiania roli uczenia się przez całe życie, jednak niezredukowanego do ustawicznego kształcenia formalnego, ale odnoszącego się do pełnego spektrum uczenia się (ideę taką przedstawia załączone do materiałów konferencyjnych podsumowanie europejskiej konferencji „Krok w późniejsze życie", Bruksela, 19-21 listopada 2012),
- upowszechniania europejskiej agendy na rzecz uczenia się dorosłych równolegle z wdrażaniem polskiej polityki LLL na podstawie nowych dokumentów strategicznych przygotowywanych obecnie przez rząd - dostosowujących perspektywę europejska do naszych krajowych wyzwań i specyfiki.
źródło:www.men.gov.pl
http://laboratoria.net/edukacja/16082.html
