Okazało się, że na żaden z tych wskaźników kolor ścian nie miał wpływu. Co więcej, kiedy pytano uczestników badania jak ważne są dla nich różne aspekty wnętrza, najczęściej wskazywali na jakość powietrza i temperaturę a kolor ścian nie miał dla nich dużego znaczenia. Ponad połowa przyznała, że jest im obojętne, w której sali się spotykają. Spośród tych, którzy wskazali na konkretny kolor sali, najwięcej (17%) powiedziało, że najbardziej lubią niebieską salę, ale jest to wynik niewiele większy od szarej (16%) i czerwonej (12%). Spytano również badanych o ulubione kolory. Podobnie jak w innych badaniach najwięcej (39%) wskazało na niebieski jako swój ulubiony kolor. Zupełnie inne wyniki dało jednak pytanie o preferowany kolor sali do spotkań. Największa grupa – 36% przyznała, że sale do spotkań preferują białe, a tylko 8% wskazało na niebieski. W ogólnym pytaniu o ulubiony kolor, białego nie wskazał nikt.
Psychologia kolorów: Zdolności
Najwięcej badań, w których sprawdzano wpływ kolorów na poziom wykonywania różnych zadań skupiała się na kolorze czerwonym, często porównywanym do niebieskiego albo zielonego.
Zdolności poznawcze
Kilka badań wykazało, że osoby, które przed lub w trakcie wykonywania różnych zadań, widziały kolor czerwony, wykonywały je gorzej niż te, które widziały niebieski, zielony lub kolory achromatyczne. Obniżenie zdolności dotyczy na przykład zadań matematycznych, pamięciowych czy językowych, w tym również testów inteligencji.
Co więcej, kiedy w jednym z badań (Elliot i Maier) pozwolono wybrać uczestnikom badania poziom trudności zadań, które będą wykonywać, te osoby, którym wcześniej pokazano czerwony wybierały więcej prostych zadań niż te, którym pokazano zielony albo szary.
Wyniki tłumaczone są skojarzeniami jakie wywołuje kolor czerwony. Jest on bowiem kojarzony z porażką i niebezpieczeństwem, co prowokuje motywację typu unikania. Osoby motywowane w ten sposób dążą do uniknięcia porażki, w przeciwieństwie do motywacji typu dążenia, kiedy człowiek stara się osiągnąć jak najlepsze rezultaty.
Negatywny wpływ koloru czerwonego wykazały również pomiary czynności serca, przeprowadzone w badaniu Elliota i współpracowników. U badanych, którym przed rozpoczęciem testu inteligencji pokazano czerwony kolor zaobserwowano spadek składowej HF (High Frequency) zmienności rytmu zatokowego, co wskazuje na stres. Efektu takiego nie wywołał kolor niebieski ani szary.
Kolor czerwony może mieć jednak również pozytywny wpływ. Mehta i Zhu wykazali, że kolor czerwony lepiej wpływa na wykonanie zadań wymagających koncentracji i skupienia na szczegółach niż kolor niebieski.
Kreatywność
Mehta i Zhu zbadali również wpływ kolorów na kreatywność. Dowiedli, że w badaniach wymagających kreatywności lepiej radzą sobie osoby, którym pokazano kolor niebieski niż czerwony. Według nich kolor ten, dzięki skojarzeniom z otwartością i spokojem aktywuje motywację typu dążenia. W ten sposób zachęca do podejmowania innowacyjnych sposobów rozwiązywania problemów i nie opierania się tylko na sprawdzonych strategiach.
Badacze wykazali także, że wpływ kolorów na poziom wykonania zadań nie jest zależny od preferencji samych uczestników. W jednym ze swoich badań poinformowali uczestników, na czym będzie polegało ich zadanie i spytali, który kolor według nich pozwoli im osiągnąć lepsze rezultaty. Zarówno w grupie, która wykonywała zadanie wymagające kreatywności, jak i w tej, która wykonywała zadanie wymagające koncentracji, większość wybrała kolor niebieski, chociaż w tej drugiej grupie – jak wspomniane wyżej – lepsze rezultaty przynosił kolor czerwony.
Chociaż zgodnie z wynikami Mehta i Zhu kolor niebieski bardziej sprzyja kreatywności niż czerwony, inne badania dowodzą, że jeszcze lepszy jest zielony. Lichtenfeld ze współpracownikami wykazała, że zielony bardziej sprzyja kreatywności niż biały, szary, czerwony i niebieski.
Osiągnięcia sportowe
Analiza wyników w sportach walki podczas Igrzysk Olimpijskich w 2004 roku wykazała, że większą szansę na wygraną mieli zawodnicy w czerwonych strojach niż w niebieskich. Było to szczególnie widoczne w walkach męskich zawodników. Tłumaczone jest to skojarzeniem koloru czerwonego z dominacją i agresją, co może wpływać zarówno na zawodników, jak i na sędziego, który może mimowolnie lepiej oceniać zawodnika w czerwonym stroju. Pewne dane wskazują także, że większą szansę na wygraną mają zawodnicy w czarnych strojach niż w białych.
Podobne wyniki dały analizy w sportach drużynowych, chociaż tutaj wyniki nie są jednoznaczne. Analiza meczy piłki nożnej w angielskiej lidze, która objęła ponad 50 lat wykazała, że częściej wygrywały drużyny w czerwonych strojach niż w innych kolorach. Nie wykazano jednak takiego efektu w lidze niemieckiej, hiszpańskiej ani polskiej a także w lidze hokejowej w USA.
Istnieją również badania (Larionescu i Pantelimona) wskazujące na większą liczbę trafień do kosza, po zmianie podświetlenia tablicy z niebieskiego na czerwony. Kolor zielony wpływa natomiast na mniejsze odczucie zmęczenia podczas jazdy na rowerze, niż kolor czerwony lub szary (za: Elliot i Maier).
Bibliografia
- Bakker, I. i in. (2013). Red or blue meeting rooms: does it matter?: The impact of colour on perceived productivity, social cohesion and wellbeing. Facilities, 31(1/2), 68-83. (pdf na cfpb.nl)
- Elliot, A. i in. (2007). Color and Psychological Functioning: The Effect of Red on Performance Attainment. Journal of Experimental Psychology: General, 136(1), 154-168. (pdf na rochester.edu)
- Elliot, A. i in. (2011). A subtle threat cue, heart rate variability, and cognitive performance. Psychophysiology, 48, 1340-1345. (pdf na rochester.edu)
- Elliot, A., Maier, M. (2014). Color Psychology: Effects of Perceiving Color on Psychological Functioning in Humans. Annual Review of Psychology, 65, 95-120. (abstract na annualreviews.org)
- Joosten, E. i in. (2010). Colors and Emotions in Video Games. 11th International Conference on Intelligent Games and Simulation GAME-ON 2010 (pdf na psu.edu)
- Kaya, N., Epps, H. (2004). Relationship between color and emotion: a study of college students. College Student Journal, 38(3), 396-405. (pdf na nzdis.org)
- Larionescu, V., Pantelimona, M. (2012). The influence of colour on the efficiency of basketball throws. Annals of ?Dunarea De Jos? University of Galati Fascicle XV, 82-86. (pdf na ugal.ro)
- Lichtenfeld, S. i in. (2012). Fertile Green: Green Facilitates Creative Performance. Personality and Social Psychology Bulletin, 38(6), 784-797. (pdf na renevanmaarsseveen.nl)
- Mehta, R., Zhu, R. (2009). Blue or Red? Exploring the Effect of Color on Cognitive Task Performances. Science, 323(5918), 1-5. (pdf na uvm.edu)
- Terwogt, M., Hoeksma, J. (1995). Colors and Emotions: Preferences and Combinations. The Journal of General Psychology, 122(1), 5-17. (pdf na uni-mannheim.de)
- Valdez, P., Mehrabian, A. (1994). Effects of Color on Emotions. Journal of Experimental Psychology: General, 123(4), 394-409. (pdf na github.io)
Autor: Maja Kochanowska