Akceptuję
W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczone w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności

Zamknij X
PCI
Strona główna Start
Dodatkowy u góry
Labro na dole

Tajemnicze rośliny zamczysk i grodzisk

Pradawne warownie kryją nie tylko niesamowite historie, są także unikalne pod względem przyrodniczym. Badaczka z UJ odsłania przed nami ich tajemnice. Ta historia zaczęła się ponad 3 tys. lat temu, kiedy w rozsianych na terenie Małopolski grodach tętniło życie. Uprawiano dziś już często nieużytkowane rośliny, pielgrzymi przywozili ze sobą niespotykane wcześniej nasiona. Osnute legendami, zapomniane i niszczejące warownie, kryją nie tylko fascynujące historie, ale są także miejscem wyjątkowym pod względem przyrodniczym. Wzniesione w celach obronnych i osadniczych, obecnie nadal pełnią swoje funkcje ochronne, są bowiem ostoją dla zwierząt i roślin. Znajdują się tam skupiska bardzo rzadkich i zagrożonych wyginięciem gatunków, również tych związanych z dawną, zaniechaną gospodarką człowieka.

Botanika archeologiczna

Doktorantka z Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Donata Suder, zbadała 37 pradziejowych i średniowiecznych obiektów obronnych, położonych w dolinach rzek: Raby, Dunajca i Wisłoki. Odszukała na ich terenie ponad pół tysiąca gatunków roślin. Są wśród nich takie, które zagrożone są wyginięciem i podlegające ochronie. Opisała także dziewięć tzw. reliktów upraw, czyli roślin uprawianych w odległej przeszłości, dziś już zdziczałych i często zapomnianych. Były to m.in. fiołek wonny, czosnek wężowy, barwinek pospolity oraz tzw. oregano. Okazało się, że specyficzne „mikrośrodowisko” grodzisk i zamczysk sprzyja zachowaniu dużej różnorodności gatunkowej roślin. Ze względu na swą unikatowość projekt badawczy Donaty Suder znalazł się wśród ponad 70 innych projektów naukowych z UJ opisanych w „Projektorze Jagiellońskim” (www.projektor.cittru.uj.edu.pl).

Warsztat badacza

Dane florystyczne były zbierane w postaci tradycyjnego spisu gatunków roślin oraz na specjalnie przygotowanych formularzach do zdjęć fitosocjologicznych, które są szczegółowym opisem roślinności badanej na wybranej powierzchni. Formularz taki zawiera informacje dotyczące: siedliska i stanowiska (m.in. położenie geograficzne, powierzchnia zdjęcia, data, budowa warstwowa, sposób użytkowania) oraz listę gatunków występujących na badanej powierzchni wraz z określeniem stopnia pokrycia. W trakcie przeszło 4-letnich badań wykonano 540 zdjęć fitosocjologicznych, ponad 1500 fotografii oraz mapy aktualnej roślinności dla każdego z 37 obiektów.  Stanowiska rzadkich roślin i interesujących ze względu na pochodzenie lub rozmieszczenie określano przy użyciu lokalizatora satelitarnego GPS. Dodatkową dokumentacją pracy są zbiory zielnikowe i komputerowe bazy danych. Każdy obiekt archeologiczny rokrocznie sprawdzany był minimum trzy razy w różnych stadiach okresu wegetacyjnego roślin, tak aby uzyskać jak najpełniejszą listę gatunków. Okazy trudne do zidentyfikowania oznaczane były w laboratorium, a otrzymane wyniki konsultowano ze specjalistami. W ten sposób powstał bardzo dokładny katalog roślin występujących na terenie karpackich grodzisk i zamczysk.
”Najciekawsze pod względem przyrodniczym i najbogatsze gatunkowo okazały się grodziska w Poznachowicach Górnych, Chełmie i Zawadzie Lanckorońskiej” – podsumowuje badania terenowe Donata Suder.

Ocalić od zapomnienia

Jak wyjaśnia botaniczka: „Przedstawione badania mogą być wykorzystane w praktyce ochrony przyrody – jako podstawa do wyznaczania miejsc najcenniejszych pod względem przyrodniczym i odznaczających się najwyższą bioróżnorodnością”. Mają też istotny walor promocyjny i mogą być wykorzystane do popularyzowania oryginalnej turystyki. Na wzór ornitologów podpatrujących ptaki, można będzie wybrać się na wyprawę archeologiczno-botaniczną i w rejonie często nieznanych, historycznych obiektów szukać zapomnianych gatunków roślin. Przebywając w tych magicznych miejscach, można będzie przenieść się w czasie i poczuć atmosferę dawnej osady.



*CITTRU jest jednostką Uniwersytetu Jagiellońskiego, której rolą jest wspieranie rozwoju nowoczesnej nauki poprzez marketing innowacji i badań naukowych, popularyzację wiedzy i promocję nowych metod komunikacji naukowej, a także aplikowanie o fundusze na rozwój uczelni. Najważniejsze projekty CITTRU to: tworzenie portfolio innowacji UJ i ich ochrona prawna (patenty) oraz autorski program promocji nauki i popularyzacji wiedzy, realizowany pod hasłem "Odkryj Przestrzenie Nowej Nauki" (czasopismo NIMB, Szkoła Promocji Nauki). Informacje o aktualnych działaniach znaleźć można na stronie www.cittru.uj.edu.pl oraz na profilu www.facebook.com/nimb.cittru.

UWAGA: materiały ilustracyjne wraz z opisami można pobrać: http://www.cittru.uj.edu.pl/tajemnicze_rosliny.zip





Tagi: flora, Projektor Jagielloński, relikt, roślina, siedlisko, archeologia, biologia, nauka
Drukuj PDF
wstecz Podziel się ze znajomymi

Informacje dnia: Jazda na rolkach - Czy jest dobrym sportem? Polimer o właściwościach przeciwgrzybiczych Stypendia ministra nauki dla niemal 400 studentów Skuteczniejsze leczenie chorych na nowotwory krwi Tylko 36% transgranicznych wód podziemnych ma ochronę Technologia ultradźwiękowa w diagnostyce chorób Jazda na rolkach - Czy jest dobrym sportem? Polimer o właściwościach przeciwgrzybiczych Stypendia ministra nauki dla niemal 400 studentów Skuteczniejsze leczenie chorych na nowotwory krwi Tylko 36% transgranicznych wód podziemnych ma ochronę Technologia ultradźwiękowa w diagnostyce chorób Jazda na rolkach - Czy jest dobrym sportem? Polimer o właściwościach przeciwgrzybiczych Stypendia ministra nauki dla niemal 400 studentów Skuteczniejsze leczenie chorych na nowotwory krwi Tylko 36% transgranicznych wód podziemnych ma ochronę Technologia ultradźwiękowa w diagnostyce chorób

Partnerzy

GoldenLine Fundacja Kobiety Nauki Job24 Obywatele Nauki NeuroSkoki Portal MaterialyInzynierskie.pl Uni Gdansk MULTITRAIN I MULTITRAIN II Nauki przyrodnicze KOŁO INZYNIERÓW PB ICHF PAN FUNDACJA JWP NEURONAUKA Mlodym Okiem Polski Instytut Rozwoju Biznesu Analityka Nauka w Polsce CITTRU - Centrum Innowacji, Transferu Technologii i Rozwoju Uniwersytetu Akademia PAN Chemia i Biznes Farmacom Świat Chemii Forum Akademickie Biotechnologia     Bioszkolenia Geodezja Instytut Lotnictwa EuroLab

Szanowny Czytelniku!

 
25 maja 2018 roku zacznie obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r (RODO). Potrzebujemy Twojej zgody na przetwarzanie Twoich danych osobowych przechowywanych w plikach cookies. Poniżej znajdziesz pełny zakres informacji na ten temat.
 
Zgadzam się na przechowywanie na urządzeniu, z którego korzystam tzw. plików cookies oraz na przetwarzanie moich danych osobowych pozostawianych w czasie korzystania przeze mnie ze strony internetowej Laboratoria.net w celach marketingowych, w tym na profilowanie i w celach analitycznych.

Kto będzie administratorem Twoich danych?

Administratorami Twoich danych będziemy my: Portal Laboratoria.net z siedzibą w Krakowie (Grupa INTS ul. Czerwone Maki 55/25 30-392 Kraków).

O jakich danych mówimy?

Chodzi o dane osobowe, które są zbierane w ramach korzystania przez Ciebie z naszych usług w tym zapisywanych w plikach cookies.

Dlaczego chcemy przetwarzać Twoje dane?

Przetwarzamy te dane w celach opisanych w polityce prywatności, między innymi aby:

Komu możemy przekazać dane?

Zgodnie z obowiązującym prawem Twoje dane możemy przekazywać podmiotom przetwarzającym je na nasze zlecenie, np. agencjom marketingowym, podwykonawcom naszych usług oraz podmiotom uprawnionym do uzyskania danych na podstawie obowiązującego prawa np. sądom lub organom ścigania – oczywiście tylko gdy wystąpią z żądaniem w oparciu o stosowną podstawę prawną.

Jakie masz prawa w stosunku do Twoich danych?

Masz między innymi prawo do żądania dostępu do danych, sprostowania, usunięcia lub ograniczenia ich przetwarzania. Możesz także wycofać zgodę na przetwarzanie danych osobowych, zgłosić sprzeciw oraz skorzystać z innych praw.

Jakie są podstawy prawne przetwarzania Twoich danych?

Każde przetwarzanie Twoich danych musi być oparte na właściwej, zgodnej z obowiązującymi przepisami, podstawie prawnej. Podstawą prawną przetwarzania Twoich danych w celu świadczenia usług, w tym dopasowywania ich do Twoich zainteresowań, analizowania ich i udoskonalania oraz zapewniania ich bezpieczeństwa jest niezbędność do wykonania umów o ich świadczenie (tymi umowami są zazwyczaj regulaminy lub podobne dokumenty dostępne w usługach, z których korzystasz). Taką podstawą prawną dla pomiarów statystycznych i marketingu własnego administratorów jest tzw. uzasadniony interes administratora. Przetwarzanie Twoich danych w celach marketingowych podmiotów trzecich będzie odbywać się na podstawie Twojej dobrowolnej zgody.

Dlatego też proszę zaznacz przycisk "zgadzam się" jeżeli zgadzasz się na przetwarzanie Twoich danych osobowych zbieranych w ramach korzystania przez ze mnie z portalu *Laboratoria.net, udostępnianych zarówno w wersji "desktop", jak i "mobile", w tym także zbieranych w tzw. plikach cookies. Wyrażenie zgody jest dobrowolne i możesz ją w dowolnym momencie wycofać.
 
Więcej w naszej POLITYCE PRYWATNOŚCI
 

Newsletter

Zawsze aktualne informacje