Wiedza naukowa o zmianach klimatu doprowadziła międzynarodowych naukowców, otrzymujących dofinansowanie ze środków unijnych, do obszaru, który uznaje się za odpowiedzialny za redystrybucję i regulację ciepła na kuli ziemskiej.

Prąd Agulhas u wybrzeży Afryki Południowej ma pobudzać tak zwaną cyrkulację wymienną Atlantyku, która odgrywa istotną rolę w przepływie Prądu Zatokowego w kierunku północnym, a więc w kształtowaniu klimatu Europy Północno-Zachodniej i dalszych regionów. W skali regionalnej Agulhas ma wpływ na ekstremalne zdarzenia pogodowe, a roczne wahania poziomu opadów w Afryce Południowej są skorelowane z anomaliami ciepła i zimna w systemie Agulhas, które są z kolei powiązane z kilkoma modelami klimatycznymi Oceanu Indyjskiego.

Niemniej mimo swojej kluczowej roli, system Agulhas nie był zasadniczo brany pod uwagę jako potencjalny wyzwalacz zmienności klimatu. Tak było do momentu rozpoczęcia prac, w ramach programu Działania Marie Curie, nad projektem GATEWAYS (Wielostopniowa ocena dynamiki ocean-klimat: droga do interdyscyplinarnych szkoleń i analiz).

Profesor Rainer Zahn, koordynator projektu, z Instytutu Nauki o Środowisku i Technologii przy Universitat Autònoma de Barcelona, powiedział: "Innowacyjność projektu polega na połączeniu nowych i ugruntowanych metodologii analitycznych, które nie są zazwyczaj dostępne w pojedynczych projektach badawczych. Przedsięwzięcie łączy nowoczesne procesy oceaniczne i klimatyczne z analizą materiałów zebranych w próbkach pobranych ze słupa wody i osadników, aby sprawdzić stopień odzwierciedlania procesów oceanicznych przez zebrane materiały" - wyjaśnia.

Dzięki wykorzystaniu nowatorskiego modelowania w wysokiej rozdzielczości zespół GATEWAYS odkrył, że atmosfera może oddziaływać na oceanografię w korytarzu Ocean Indyjski-Atlantyk na południe od Afryki w sposób nieoczekiwany intuicyjnie. Silne wiatry wiejące w jednym kierunku mogą wzbudzić powierzchniowy prąd oceaniczny pod wiatr, który bezpośrednio powoduje przemieszczanie wód z Oceanu Indyjskiego do Oceanu Atlantyckiego. To odkrycie, stanowiące niespodziewany dorobek projektu, zaważyło istotnie na sposobie, w jaki zespół postrzega obecnie prądy oceaniczne wzbudzane przez wiatr, w tym wzburzone fale przy wymianie wody między dwoma oceanami.

"Mimo swojego hipotetycznego charakteru, wynik jest przekonujący pod względem fizycznym i ujawnia, że sugerowane schematy cyrkulacji pasują do danych w bazie opracowanej w ramach projektu przez społeczność paleoklimatologii morskiej. Z tego względu jest to ważny punkt i nowy obszar wiedzy naukowej" - wskazuje profesor Zahn. 

Konsorcjum GATEWAYS, w skład którego weszli naukowcy z Hiszpanii, Holandii, Izraela, Niemiec, RPA i Zjednoczonego Królestwa, utworzyło interdyscyplinarne partnerstwo obejmujące ekspertów w dziedzinach oceanografii fizycznej, meteorologii, oceanicznego i atmosferycznego modelowania numerycznego oraz paleoklimatologii morskiej i lądowej.

Ta ostatnia umożliwiła naukowcom zastosowanie protokołów analitycznych wobec szerokiej gamy materiałów, łącząc paleoklimatyczną wiedzę morską z lądową, aby realizować często postulowane, ale rzadko wykonywane, połączenia paleoklimatyczne ląd-ocean - sugeruje profesor.

Zdaniem naukowca, tak ogromny sukces projektu jest owocem współpracy interdyscyplinarnej.

"Rozwijanie współpracy wymagało od wszystkich stron znoju, czasu, cierpliwości, a zwłaszcza nieszablonowego myślenia. Trzeba przyznać, że poczyniliśmy znaczące kroki naprzód. Niemniej nie ma wątpliwości, że nauka musi być kontynuowana długo po zakończeniu naszego projektu" - podsumowuje profesor Zahn.

Więcej informacji: 

Universitat Autònoma de Barcelona
http://www.uab.es/english/
Karta informacji o projekcie GATEWAYS
http://cordis.europa.eu/projects/rcn/92711_pl.html
Źródło: http://cordis.europa.eu/