Osobom dorosłym zwykle zaleca się od siedmiu do dziewięciu godzin snu na dobę. Jak wynika z przeprowadzonej przez grupę instytucji (w tym University of Chicago oraz Francuski Narodowy Instytut Zdrowia i Badań Medycznych Inserm) metaanalizy, spanie mniej niż sześć godzin na dobę w okresie szczepienia wiąże się z silnym spadkiem odpowiedzi dotyczącej przeciwciał.

Metaanaliza siedmiu badań (DOI: 10.1016/j.cub.2023.02.017) obejmowała dane dotyczące związku między długością snu a odpowiedzią przeciwciał w przypadku szczepionek przeciwko grypie i wirusowemu zapaleniu wątroby (WZW). Zdaniem naukowców fakt stwierdzenia związku pomiędzy snem a reakcją na szczepionkę w przypadku dwóch tak różnych wirusów przemawia za uniwersalnością tego zjawiska.

Chociaż dane dotytyczące wpływu czasu snu na skuteczność szczepień przeciwko COVID-19 nie były dostępne - autorzy podkreślili, że trzeba zidentyfikować proste "interwencje behawioralne" - takie, jak wystarczająca ilość snu, które mogłyby poprawić reakcję na szczepienie przeciwko COVID-19 w czasie trwającej pandemii.

Dokładny czas snu był ustalany dzięki elektronicznym bransoletkom, obiektywnie rejestrującym aktywność badanej osoby. Osłabienie odpowiedzi przeciwciał u osób ze skróconym snem było tak głębokie, że jego poziom przypominał spadek poziomu przeciwciał przeciwko COVID-19 w dwa miesiące po szczepieniu (preparatami Pfizer-BioNTech lub Moderna).

"Niewystarczający sen jest czynnikiem behawioralnym, który można skorygować przed szczepieniem, i który może nie tylko wzmocnić, ale także wydłużyć odpowiedź na szczepionkę" – powiedziała starsza autorka metaanalizy, dr Eve Van Cauter z University of Chicago (USA). - "Wiemy, że ludzie różnie reagują na szczepienie - w zależności od wieku, płci, istniejących schorzeń i innych czynników, których nie można łatwo zmienić. Znajomość łatwo modyfikowalnego zachowania, które można dostosować mniej więcej w okresie planowanej wizyty (szczepienia - PAP), daje ci coś, co możesz kontrolować, i co prawdopodobnie poprawi reakcję twojego organizmu".

"Związek między snem a skutecznością szczepionki może być poważnym problemem dla osób o nieregularnych harmonogramach pracy, zwłaszcza dla pracowników zmianowych, którzy zazwyczaj mają krótszy czas snu" – zaznaczyła Van Cauter. - "To jest coś, co ludzie powinni rozważyć - planując tak, aby zapewnić sobie wystarczającą ilość snu na tydzień przed i po szczepieniach".

"Układ odpornościowy nie jest jedynym, na który wpływa sen" – podkreśliła Van Cauter. - "Niewystarczająca ilość snu wiąże się z innymi problemami zdrowotnymi, takimi jak zwiększone ryzyko rozwoju otyłości, cukrzycy czy nadciśnienia. Szczepionki są ważnym narzędziem zapobiegania i ograniczania skutków chorób zakaźnych i uważamy, że można wprowadzić prostą zmianę w zachowaniu — odpowiednią ilość snu — aby uzyskać natychmiastowe korzyści. Jest to tanie i nie ma skutków ubocznych".

"Wcześniej odkryliśmy, że terapia poznawczo-behawioralna, a także medytacja mindfulness znacząco pomagają w bezsenności, a także normalizują różne aspekty odporności - chociaż nie wiadomo jeszcze, czy leczenie bezsenności może poprawić reakcje na szczepienia" – powiedział jeden z autorów badania, dr Michael Irwin z University of California – Los Angeles (UCLA).

Naukowcy przeanalizowali dane także według płci, ponieważ kobiety zazwyczaj mają silniejszą odpowiedź na szczepienie niż mężczyźni. U mężczyzn istniał silny związek między czasem snu a odpowiedzią dotyczącą przeciwciał, ale zdaniem autorów potrzeba więcej danych dotyczących kobiet, ponieważ badania nie kontrolowały różnic w poziomach hormonów płciowych, o których wiadomo, że wpływają na funkcje odpornościowe.

Zdaniem autorów potrzebne są również badania na dużą skalę, aby określić, kiedy ludzie powinni mieć wystarczającą ilość snu, aby optymalnie zareagować na szczepionkę.