Układ odpornościowy człowieka ciągle nie został kompleksowo poznany przez naukowców. Wiadomo jednak, że niektóre jego komórki odpowiadają za obronę organizmu przed groźnymi bakteriami i wirusami (tzw. odpowiedź immunologiczna typu 1), a inne – za obronę przed pasożytami takimi jak tasiemce i nicienie (tzw. odpowiedź immunologiczna typu 2).

Przez wiele lat naukowcy uważali, że odpowiedź immunologiczna typu 2 odpowiada za tworzenie środowiska sprzyjającego rozwojowi guzów nowotworowych. Jest to związane z częstą obecnością na przykład makrofagów zaangażowanych w tego typu odpowiedź immunologiczną. W 2010 roku odkryto komórki ILC2, które są jednymi z głównych inicjatorów tej odpowiedzi.

Posiłkując się analizą prac naukowych z ostatnich lat, popartą wynikami własnych badań, polsko-japoński zespół naukowców wysunął hipotezę, że rola odpowiedzi immunologicznej typu 2 w powstawaniu nowotworu nie jest jednoznaczna.

„Przykładem może być aktywność przeciwnowotworowa komórek ILC2 w kontekście czerniaka, najbardziej złośliwej formy nowotworu skóry. Komórki ILC2 aktywują eozynofile do obrony przed pasożytniczymi robakami. Ten sam mechanizm, który ILC2 wykorzystują do walki z pasożytami wydaje się również odgrywać kluczową rolę w zwalczaniu komórek czerniaka” – napisali naukowcy.

Polsko-japoński zespół naukowców wykorzystał mysi model czerniaka, aby zbadać rolę ILC2 w rozwoju nowotworu. W jednym z przeprowadzonych eksperymentów podanie komórek nowotworowych wraz z komórkami ILC2 spowodowało czterokrotnie wolniejszy rozwój guza. W niektórych przypadkach rozwój czerniaka został zahamowany.

„Odkryliśmy, że dzięki zastosowaniu odpowiednich technologii, takich jak na przykład adoptywny transfer komórek ILC2, w przyszłości można byłoby skutecznie ograniczyć rozwój guzów nowotworowych z udziałem tych komórek” – powiedział PAP Marek Wagner, biotechnolog z Grupy Badawczej Odporności Wrodzonej z Sieci Badawczej Łukasiewicz – PORT.

Jak zaznaczają autorzy, przeciwnowotworowa rola komórek układu odpornościowego uczestniczących w obronie przed pasożytami nie powinna zaskakiwać. Choroby pasożytnicze same w sobie mogą przyczyniać się do rozwoju nowotworów. Mechanizmy ich rakotwórczego działania są wieloczynnikowe i mogą obejmować między innymi mechaniczne uszkodzenie tkanek gospodarza spowodowane ciągłym przemieszczaniem się pasożytów przez tkanki oraz indukcję przewlekłego stanu zapalnego związaną z tym procesem. Na przykład schistosomoza (gorączka ślimacza) to choroba pasożytnicza wywoływana przez przywry z rodzaju Schistosoma. Przewlekłe zakażenie Schistosoma haematobium zwiększa ryzyko rozwoju raka płaskonabłonkowego pęcherza moczowego, natomiast przywry wątrobowe Opisthorchis viverrini i Clonorchis sinensis są związane z rakiem dróg żółciowych. W związku z tym odpowiedź immunologiczna typu 2, która ewoluowała przez miliony lat w celu zwalczania infekcji pasożytniczych, mogła zostać potencjalnie zaadaptowana do walki z nowotworami.

„Publikacja w +Nature+ ma ogromne znaczenie, ponieważ wskazuje na możliwość opracowania nowych terapii przeciwnowotworowych opartych na mechanizmach odpowiedzi immunologicznej typu 2, która dotychczas była uważana wyłącznie za czynnik nasilający rozwój choroby nowotworowej” – powiedział Wagner.

Zachorowalność na czerniaka w ciągu ostatnich trzech dekad w Polsce wzrosła aż o 300 proc. Prognozy na podstawie najnowszych badań wskazują, że do roku 2040 liczba zachorowań na całym świecie wzrośnie o 57 proc., a wskaźnik śmiertelności związany z tą chorobą zwiększy się o 68 proc.