Chodzi o nowelę ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, która jest elementem pakietu deregulacyjnego. Celem tej noweli ma być uelastycznienie reguł gospodarowania przez uczelnie środkami dotacji na świadczenia dla studentów oraz zwiększenie efektywności wykorzystania środków funduszy stypendialnych. Pod koniec maja rząd przyjął projekt i skierował go do dalszych prac w Sejmie.

Teraz kierownictwo resortu nauki złożyło wniosek o nieprzeprowadzanie pierwszego czytania projektu w Sejmie. "To świadoma decyzja, mająca na celu stworzenie przestrzeni do dalszych konsultacji ze środowiskiem akademickim" – czytamy w przesłanym PAP stanowisku MNiSW.

Dodano, że dotychczas "zgłoszone uwagi oraz postulaty zostaną poddane szczegółowej analizie i uwzględnione w dalszych pracach legislacyjnych". "Jeśli chodzi o system stypendialny, ministerstwo, a także środowisko akademickie dostrzega potrzebę wprowadzenia zmian, ale działania w tym zakresie muszą być dobrze przemyślane, oparte na rzetelnych danych i szerokich konsultacjach. Wstępne kierunki zmian będą przedstawione po zakończeniu obecnej fazy analiz i rozmów ze wszystkimi zainteresowanymi" – zapowiedziano.

Takie spotkanie z organizacjami przedstawicielskimi zaplanowano na 1 lipca.

W przesłanym stanowisku podano też, że "wcześniej, na etapie rządowym procedowania projektu deregulacyjnego przedstawiono uzasadnienie przyjęcia pilnego trybu procedowania zmiany, z pominięciem konsultacji publicznych i opiniowania (m.in. pilny charakter projektu, brak dodatkowych obowiązków dla uczelni i studentów)".

Proponowana w przyjętym przez rząd projekcie noweli ustawy zmiana polega na modyfikacji mechanizmu limitującego wysokość środków finansowych, jakie uczelnia może wydatkować w danym roku na stypendia rektora - aby było to niezależne od wykorzystania środków na świadczenia o charakterze socjalnym, jak to się dzieje teraz.

Bowiem - zgodnie z obecnymi przepisami - dotacja na świadczenia dla studentów wydatkowana w danym roku na stypendia rektora stanowi nie więcej niż 60 proc. środków przeznaczonych łącznie w danym roku na stypendia rektora, stypendia socjalne oraz zapomogi. Miało to zapewnić priorytet przekazywania środków publicznych na wsparcie studentów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej oraz studentów będących osobami niepełnosprawnymi.

Jednakże dotychczasowa regulacja "nadmiernie ogranicza możliwość przyznania stypendiów rektora w przypadku, gdy w uczelni niewielka grupa studentów jest uprawniona do otrzymania wsparcia o charakterze socjalnym; im mniejsza pula wykorzystana na wsparcie o charakterze socjalnym (jako komponent łącznych wydatków), tym mniejsza pula do dysponowania przez rektora na stypendia za wyróżniające wyniki w nauce, osiągnięcia naukowe lub artystyczne albo osiągnięcia sportowe" - wskazano w uzasadnieniu projektu.

Dodano, że w projekcie określona została wysokość środków, które będą mogły zostać przeznaczone na stypendia rektora "w relacji do całej dotacji przyznanej uczelni na świadczenia dla studentów – nie zaś, jak obecnie, wyłącznie do środków wydawanych przez uczelnię łącznie na stypendia rektora, stypendia socjalne i zapomogi".

Rządowy projekt noweli negatywne zaopiniowała Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP). W opublikowanym na stronach sejmowych piśmie KRASP wskazuje, że proponowane zapisy "nie mają charakteru deregulacyjnego i nie uelastyczniają reguł gospodarowania środkami dotacji na świadczenia dla studentów" oraz "nie wpłyną na poprawę efektywności wykorzystania środków funduszy stypendialnych przez uczelnie".

KRASP proponuje, aby uwzględnić nie tyle limit, co zakres wykorzystania środków na wspomniane świadczenie, np. nie mniej niż 40 proc. i nie więcej niż 60 proc. środków funduszu stypendialnego. "Taka zmiana stanowi realne uelastycznienie gospodarowania środkami dotacji na świadczenia dla studentów, poprawiające efektywność ich wykorzystania przez uczelnie" – uzasadniono.

Opinię przedstawiła również Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego. "Proponowana w nowelizacji zmiana wiąże limit kwoty wydatkowanej na stypendia inne niż socjalne z kwotą dotacji przyznanej na ten cel. Tę zmianę Rada Głowna opiniuje pozytywnie" – czytamy w piśmie opublikowanych na stronie Sejmu. Jednocześnie gremium negatywnie opiniuje obniżenie limitu z 60 do 40 proc. – proponując pozostawienie go na dotychczasowym poziomie.

W ocenie Rady Głównej NiSW proponowana nowelizacja "nie odpowiada jednak istocie deregulacji i celom procesu zmniejszania uciążliwości sfery regulacji". Według Rady, "istotna" deregulacja mogłaby polegać na całkowitym usunięciu tych limitów. "Dopiero w takiej zmianie art. 414 Rada Główna widzi realny przejaw deregulacji" – wskazano.

Ponadto, Rada Główna podkreśliła również, że "przedstawione dotychczas projekty deregulacji w sferze prawnej sektora szkolnictwa wyższego i nauk mają charakter niewielki i systemowo mało istotny". "Nie odpowiadają one znacznie większym oczekiwaniom środowiska naukowego i deklarowanym kierunkom zmniejszania uciążliwości prawa w sektorze szkolnictwa wyższego i nauki. Anomia i znacząca niestabilność przepisów stanowią istotne argumenty dla szerszej deregulacji systemu prawa w naszym środowisku" – czytamy w stanowisku.