Jeśli chcesz pomóc w badaniach, a przy tym ciekawie i aktywnie spędzić czas, zdobyć nowe umiejętności i doświadczenia, poznać nowych ludzi oraz nowe gatunki ptaków, koniecznie się z nami skontaktuj!
Termin prac terenowych: 1 maja – 15 lipca
Zapewniamy:
- zwrot kosztów dojazdu do Stacji Terenowej w Urwitałcie
- noclegi w stacji/namiotach
- dzienną dietę 30 zł
- zaliczenie praktyk studenckich
- możliwość obserwacji wielu gatunków ptaków
- dużo pracy, ale i niezapomniane wrażenia :)
Koniecznie zabierz:
- nieprzemakalną odzież i buty
- śpiwór, karimatę
- wodery/spodniobuty (o ile posiadasz)
- coś od słońca i na komary
Od wolontariuszy wymaga się sumiennej pracy terenowej, często prowadzonej także w nocy (m.in. kontrole pułapek, pomoc przy obrączkowaniu, telemetrii). Preferowane będą osoby, które mają już obycie z ptakami (np. brały udział w obozach obrączkarskich), oraz osoby mogące przyjechać na dłuższy okres czasu. Śmiało zapraszamy także obrączkarzy.
Skontaktuj się już dziś – LICZBA MIEJSC JEST OGRANICZONA!
Kontakt:
koordynator projektu: Jan Jedlikowski
e-mail: janjedlikowski@wp.pl
tel. 500 317 566
Opis projektu
Rola nowopowstałych śródpolnych zbiorników wodnych jako miejsc lęgowych wodnika Rallus aquaticus i zielonki Porzana parva w Mazurskim Parku Krajobrazowym.
Idea badań narodziła się wiosną 2010 roku o godzinie 3 rano, kiedy to wspólnie z dr Brzezińskim przeprowadzaliśmy inwentaryzację ornitologiczną na kilkunastu mazurskich, śródpolnych zbiornikach wodnych. W jej wyniku okazało się, że gatunkami, które najliczniej zasiedlają owe „oczka” są wodnik oraz zielonka. Oba gatunki ptaków, należące do rodziny chruścieli, objęte są ścisłą ochroną zarówno przez polskie, jak i europejskie ustawodawstwo. Liczebność zielonki szacowana jest w Polsce na ok. 1200-1800 osobników, natomiast wodnika na ok. 10 – 20 tys. osobników. Można powiedzieć, że są to gatunki bardzo tajemnicze, a przez to niezwykle intrygujące…
Zarówno wodnik, jak i zielonka zasiedlają obszary wodno-błotne porośnięte gęstą roślinnością szuwarową, przez co prowadzą bardzo skryty tryb życia. Dużo łatwiej jest je usłyszeć niż zobaczyć, a oba gatunki odzywają się bardzo wdzięcznie. Na długo w pamięci pozostaje głos „zarzynanego prosięcia” o poranku (wodnik), albo dźwięk „spadającej piłeczki pingpongowej” (zielonka). Ale wracając do meritum badań…
W przeszłości, na skutek celowego i trwałego osuszania terenów rolniczych, zanikło wiele różnorodnych siedlisk hydrogenicznych na obszarze całej Polski. Zmiany w gospodarowaniu ziemią jakie zaszły po roku 1989 - upadek PGR-ów oraz działania związane z małą retencją spowodowały, że w wielu miejscach (m.in. na obszarze Mazurskiego Parku Krajobrazowego) nastąpił stopniowy wzrost poziomu wód gruntowych oraz odtwarzanie się śródpolnych zbiorników wodnych. Wydaje się, że te nowo powstałe siedliska mogą stanowić odpowiednie miejsca lęgowe dla tych dwóch rzadkich gatunków ptaków.
Główne cele projektu to: (1) ocena przydatności nowopowstałych obszarów wodno-błotnych w krajobrazie porolnym, jako miejsc lęgowych wodnika i zielonki, oraz (2) określenie wpływu drapieżnictwa i konkurencji (wewnątrz i międzygatunkowej) w procesie zasiedlania tych obszarów. Badania pozwolą lepiej poznać preferencje siedliskowe obu gatunków ptaków, stan liczebności lokalnych populacji, ich sukces lęgowy oraz wybrane aspekty z biologii lęgowej i etologii wodnika i zielonki. Wszystko to przyczyni się do lepszej ochrony tych ptaków w przyszłości.
Badania prowadzimy na terenach zlokalizowanych w pobliżu jeziora Łuknajno. Naszą bazą wypadową jest Stacja Terenowa Uniwersytetu Warszawskiego zlokalizowana na wschodnim brzegu jeziora, w dawnej wsi Urwitałt (6 km od Mikołajek). Jest to bardzo malowniczy obszar, a samo jezioro, głównie ze względów ornitologicznych, stanowi rezerwat przyrody, jak również zostało wpisane na listę obszarów ptasich NATURA 2000 oraz listę obszarów RAMSAR-skich.
W roku 2011 rozpoczęliśmy właściwe badania terenowe. Od kwietnia do maja przeprowadzona została inwentaryzacja par lęgowych wodnika i zielonki. Systematyczne nasłuchy i stymulacje głosowe ptaków, prowadzone również w przyszłych latach, pozwolą określić stan, kondycję i ew. zmiany lokalnych populacji. Kolejnym etapem badań było rozpoczęcie odłowu i namiarów telemetrycznych ptaków. Za pomocą tej metody zostanie określona wielkość i struktura terytoriów lęgowych wodnika i zielonki. Wiedza ta pozwoli na dokładne scharakteryzowanie czynników środowiskowych koniecznych przy wyborze miejsc lęgowych przez wodnika i zielonkę oraz pozwoli odpowiedzieć na pytanie, jak bardzo nisze ekologiczne obydwu gatunków różnią się od siebie. Analizy danych telemetrycznych przyczynią się również do poznania wszelkiego rodzaju interakcji wewnątrz i międzygatunkowych. Każdy schwytany przez Nas osobnik został zmierzony, zważony, zaobrączkowany (zarówno obrączkami metalowymi, jak i plastikowymi) oraz wyposażony w nadajnik telemetryczny VHF. Pomiary telemetryczne, trwające do końca lipca, odbywały się o każdej porze dnia i nocy.
W okresie tym prowadziliśmy również wszelkiego rodzaju pomiary środowiskowe, polegające głównie na stworzeniu map roślinności danego obszaru badań. Szczególnie istotne dane zostały zebrane wokół miejsc gniazdowania obu gatunków chruścieli. Na tak powstałe mapy zostaną następnie naniesione granice terytoriów lęgowych ptaków. Porównanie struktury roślinności pomiędzy obszarami zasiedlonymi przez ptaki, a obszarami kontrolnymi, pozwoli na określenie niezbędnych komponentów środowiskowych potrzebnych przy wyborze miejsc lęgowych przez wodnika i zielonki. Dodatkowo przy każdym zlokalizowanym gnieździe została zamocowana kamera uruchamiana za pomocą czujnika ruchu, rejestrująca obraz video zarówno w dzień, jak i w nocy (tzw. fotopułapka). Urządzenia te, pozwalają na zarejestrowanie wszelkich zachowań ptaków, praktycznie niemożliwych do zaobserwowania w żaden inny sposób. Stały monitoring gniazd pozwoli także stwierdzić, czy lęg zakończył się sukcesem, został porzucony, czy może wyjedzony przez drapieżniki, a jeśli tak to przez jakie. Dane te, pozwolą zbadać wybrane aspekty z biologii lęgowej i etologii wodnika i zielonki.
W przyszłych latach planujemy również oszacowanie presji ze strony drapieżników na lokalne populacje wodnika i zielonki. Przewidujemy rozpoczęcie eksperymentów ze sztucznymi gniazdami, jak również odłowy średniej wielkości gryzoni i łasicowatych na wytypowanym do badań obszarze. Wzdłuż linii brzegowych wszystkich badanych zbiorników zostaną rozłożone pułapki żywo łowne z przynętą, które będą kontrolowane raz dziennie. Dane na temat sukcesu lęgowego ptaków oraz zagęszczeń drapieżników pozwolą określić, jak dużą presję wywierają ssaki drapieżne na lęgi ptaków.
http://laboratoria.net/edukacja/16621.html
