Za nowelizacją ustawy, wraz z czterema poprawkami - zasugerowanymi w senackiej Komisji Nauki przez biuro legislacyjne - zagłosowało 55 senatorów, 26 było przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu. Ustawa wróci teraz do Sejmu, gdzie posłowie rozpatrzą poprawki Senatu.

Akademia Kopernikańska i Szkoła Główna Mikołaja Kopernika zostały utworzone z inicjatywy prezydenta Andrzeja Dudy na mocy ustawy z 28 kwietnia 2022 r. o Akademii Kopernikańskiej. Inicjatywę promował ówczesny minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek. Instytucje środowiska akademickiego – m.in. Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Polska Akademia Nauk – opowiadały się przeciwko powołaniu tzw. organizacji kopernikańskich. Podnoszono, że będą one dublować zadania istniejących instytucji.

Wiceminister nauki Marek Gzik podczas czwartkowego posiedzenia Senatu powiedział, że AK i SGMK powstały wbrew negatywnej opinii całego środowiska akademickiego i instytucje te nigdy nie powinny były powstać.

Podczas środowej dyskusji w senackiej komisji wiceminister nauki Maria Mrówczyńska krytykowała likwidowane jednostki za niską efektywność działania, niewspółmierność efektów do kosztów, a także za powielanie zadań już realizowanych w Polsce przez inne jednostki systemu. Oceniła, że dorobek Akademii jest poniżej oczekiwań. Zwracała uwagę na niegospodarność finansową i zastrzeżenia ze strony Ministerstwa Finansów, jakie otrzymała AK. Wspominała również o zbyt wysokich wynagrodzeniach kadr w AK. Zwróciła uwagę na problemy zarządcze SGMK – podsumowała, że przez pierwsze dwa lata działania uczelni aż pięć osób miało tam status rektora lub p.o. rektora.

Podkreśliła, że skala działalności SGMK jest znikoma – pracuje tam 49 nauczycieli akademickich, a kształci się 92 doktorantów i 20 studentów.

Senator Kazimierz Wiatr (PiS) złożył w senackiej komisji wniosek o odrzucenie ustawy, którego komisja nie poparła. Włodzimierz Bernacki (PiS) wskazywał, że ocena ministerstwa nastąpiła zbyt szybko. Zwracał uwagę, że od momentu złożenia wniosku o grant, przez przeprowadzenie badań, ogłoszenie ich wyników, aż po wprowadzenie ich do systemu raportowania osiągnięć naukowych, mija zwykle dużo czasu. Jego zdaniem jest zbyt wcześnie, by krytykować niewielki dorobek naukowy naukowców związanych z likwidowanymi instytucjami.

- Likwidacja nie będzie miała negatywnego wpływu na system nauki i szkolnictwa wyższego – oceniła wiceminister nauki. I zapewniła: - Środowisko naukowe w zdecydowanej większości popiera likwidację organizacji kopernikańskich. Na etapie konsultacji społecznych żadna z organizacji nie zgłosiła sprzeciwu wobec planów ministerstwa w omawianym zakresie.

Ustawa przewiduje 7-dniowe vacatio legis. Zdaniem biura legislacyjnego, termin możliwego wejścia w życie ustawy – środek wakacji i tuż przed zakończeniem roku akademickiego – jest niefortunny, zwłaszcza w przypadku likwidowanej uczelni. Biuro sugerowało opóźnienie wejścia w życie ustawy i rozciągnięcie procesu likwidacji instytucji w czasie. Zdaniem prawników tak szybki termin może być uznany za niekonstytucyjny, co może być dla prezydenta argumentem, by ustawy nie podpisać. Ministerstwo nauki nie przychyliło się do tej opinii.