Jest we mnie gniew spowodowany coraz śmielszymi poczynaniami naukowców, którzy w swojej ślepocie i pewności siebie, nie zważając na możliwość zaistnienia potencjalnych konsekwencji wynikających z ich eksperymentów naukowych, propagują spożywanie roślin genetycznie modyfikowanych oraz wdrażanie uwalniania GMO do środowiska. Dzieje się tak przy jednoczesnej akceptacji obecnego stanu rzeczy, jakim jest brak możliwości przeprowadzenia dowodu naukowego na nieszkodliwość tego procederu, co w oczywisty sposób wynika z ram czasowych, niezbędnych do przeprowadzenia stosownych badań.
Do napisania niniejszego felietonu zainspirował pewien wątek dyskusji na Facebooku. [1]
Na początek pozwolę sobie zacytować fragment jednej z wypowiedzi osoby, będącej jednocześnie autorem strony „Tak dla GMO” [2], otwarcie promującej technologie związane z genetycznym modyfikowaniem organizmów. Cytat: „(…) Z jednym się zgodzę. Nie jesteśmy w stanie sprawdzić długofalowego działania tej technologii na człowieka. Tutaj przyznam Ci rację. Możemy jedynie zastanawiać się jakie może mieć to skutki (ale to tyczy się zarówno Przeciwników jak i Zwolenników technologii GM)”.
Uznałam powyższe stwierdzenie zwolennika GMO za doskonały punkt wyjściowy do dalszych rozważań, bo przecież i i ja i on zgadzamy się w tej jednej kwestii. Z jednym małym zastrzeżeniem. Uwaga, jakoby podejście do problemu dotyczyło w jednakowy sposób zarówno przeciwników, jak i zwolenników technologii GM, stanowczo wymaga sprostowania. Przede wszystkim, należy zaznaczyć, że naukowców i zwolenników GMO dotyczy odpowiedzialność za ich czyny i propagowane treści, bezpośrednio związane z namawianiem do przeprowadzenia… eksperymentu naukowego, jednocześnie nie informując nas, obywateli o tym, że mamy do czynienia z eksperymentem! Co więcej, wielu naukowców używa absurdalnych argumentów w postaci stwierdzeń, że: ”przecież i tak jemy GMO”, po raz kolejny nie informując nas otwarcie o tym, że ów eksperyment jest właśnie przeprowadzany.
Zważywszy na poniższe fakty:
1. Udowodnić nieszkodliwości nikt nie może, ponieważ proces takiego dowodu naukowego wymaga przeprowadzenia testów na przynajmniej trzech pokoleniach konsumentów, co trwałoby w przybliżeniu 75 lat.
2. Rośliny w technologii GM istnieją podług mojej wiedzy od około 25 lat.
3. Eksperyment z przenoszeniem genów między gatunkami trwa od niecałych 20 lat, i tak naprawdę nie wiemy, jakie mogą być tego rzeczywiste, długofalowe skutki.
Należy stwierdzić, że obecna forma propagowania żywności z produktów modyfikowanych genetycznie, obrót handlowy oraz uwalnianie do środowiska organizmów GM, stanowią element eksperymentu naukowego w trakcie realizacji. Sam zaś obiekt owego eksperymentu nie jest wcale rzeczą banalną, ponieważ dotyczy on niezwykle istotnej sfery ludzkiej egzystencji, jaką jest pożywianie ciała. Z racji wagi badanego problemu, wymaga to wielkiej odpowiedzialności oraz zastosowania wszelkich zabezpieczeń niezbędnych do wykonania eksperymentu.
EKSPERYMENT NAUKOWY A PRAWO
W tym miejscu warto przytoczyć najistotniejsze kwestie prawne, związane z eksperymentem naukowym przeprowadzanym na ludziach. Aby przeprowadzić eksperyment naukowy, należy spełnić następujące warunki:
1. Osoba, jako uczestnik biorący udział w eksperymencie, musi wyrazić swoją zgodę na przeprowadzenie owego eksperymentu w sposób jasny i wyraźny. Zgoda ta nie może być w żadnym wypadku dorozumiana. Musi również zostać w pełni poinformowany nie tylko o korzyściach, ale przede wszystkim o grożących mu ujemnych skutkach oraz prawdopodobieństwie ich powstania. Musi mieć także możliwość odstąpienia od przeprowadzania eksperymentu w każdym momencie. Jeśli istnieją przesłanki, że nie będzie się dało wycofać z eksperymentu, uczestnik musi o tym również zostać powiadomiony. [3]
2. Krąg uczestników eksperymentu winien zostać sprecyzowany i ograniczony do określonej grupy biorącej udział w eksperymencie. Podczas eksperymentu najczęściej asystują biegli oraz technik kryminalistyki [4]
Dalej przytoczmy zapisy prawne dotyczące eksperymentu naukowego oraz aspektów bezpośrednio z nim związanych w kontekście technologii GMO:
Art. 27. Kodeksu Karnego [5] stanowi:
§2. Eksperyment jest niedopuszczalny bez zgody uczestnika, na którym jest przeprowadzany, należycie poinformowanego o spodziewanych korzyściach i grożących mu ujemnych skutkach oraz prawdopodobieństwie ich powstania, jak również o możliwości odstąpienia od udziału w eksperymencie na każdym jego etapie.
Art. 39. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej [6] mówi zaś:
Nikt nie może być poddany eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyrażonej zgody.
Art. 68. Konstytucji RP:
§1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.
w związku z Art. 68.
§4. Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.
Art. 74. Konstytucji RP:
§1. Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom.
oraz
§2. Władze publiczne wspierają działania obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska.
Art. 181. Kodeksu Karnego mówi:
§1. Kto powoduje zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§2. Kto, wbrew przepisom obowiązującym na terenie objętym ochroną, niszczy albo uszkadza rośliny lub zwierzęta powodując istotną szkodę, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§3. Karze określonej w §2. podlega także ten, kto niezależnie od miejsca czynu niszczy albo uszkadza rośliny lub zwierzęta pozostające pod ochroną gatunkową powodując istotną szkodę.
Art. 23. Kodeksu Cywilnego [7]:
Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie (…), pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
Art. 24. §1. k.c.:
Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
W związku z Art. 5. k.c.:
Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.
KONKLUZJA
Uświadamiając sobie znaczenie przytoczonych faktów i zapisów prawnych, należy jednoznacznie stwierdzić, że większa część społeczeństwa jest obecnie poddawana eksperymentowi uwalniania żywej technologii genetycznej do środowiska i od lat poddawana eksperymentowi spożywania żywności pochodzącej z organizmów modyfikowanych genetycznie:
- bez wyjaśnienia, o co w tym chodzi,
- bez wyjaśnienia, jakie mogą być zagrożenia i konsekwencje,
- bez świadomego wyboru obywateli,
- i bez jakiejkolwiek wiedzy o istnieniu GMO u 66% obywateli Polski. [8]
W związku z powyższym, wprowadzanie na rynek technologii GMO jest jawnym łamaniem praw człowieka, Konstytucji RP, Kodeksu Karnego, Kodeksu Cywilnego oraz wielu praw międzynarodowych.
Jednocześnie należy oznajmić, iż osoby propagujące przeprowadzenie eksperymentu na tak wielką skalę i w sposób niekontrolowany, nawołują do popełnienia przestępstwa związanego z przeprowadzeniem eksperymentu naukowego, bez wiedzy osób, na których eksperyment ma zostać przeprowadzony.
Cóż więcej można dodać do tej klarownej konkluzji? Od siebie mogę jeszcze dołożyć przestrogę, która każdemu czytelnikowi winna utrwalić się w świadomości. Jeśli eksperyment o kryptonimie GMO zakończy się rezultatem negatywnym, to szkody wynikające z owej porażki mogą okazać się nieodwracalne lub wystarczająco długotrwałe, by doprowadzić do ekologicznej i zdrowotnej katastrofy. Rozwój nauki może służyć człowiekowi, pod warunkiem, że zachowane zostaną niezbędne środki ostrożności. Niestety, balansowanie na granicy szaleństwa, wynikającego z chciwości i krótkowzroczności, przynosi zwykle same tragedie.
A Wy co o tym sądzicie?
Opracowała: Katarzyna Sowa-Lewandowska
Literatura
[1] www.facebook.com
[2] www.facebook.com/TakDlaGmo
[3] Eksperyment w Kodeksie Karnym (kodeks-karny.wieszjak.pl)
[4] Eksperyment w procesie karnym („Przegląd Żandarmerii” 1/2009)
[5] Kodeks Karny
[6] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
[7] Kodeks Cywilny
[8] www.polskieradio.pl
http://laboratoria.net/felieton/13199.html
