Akceptuję
W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczone w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności

Zamknij X
FMM

Naukowy styl życia

Nauka i biznes

Strona główna Informacje
Dodatkowy u góry
Labro na dole

Wzrasta rola chemii analitycznej w naszym życiu

Chemia analityczna, zajmująca się określaniem składu chemicznego związków chemicznych, lub mieszanin, jest - jak oceniają specjaliści - dynamicznie rozwijającą się dziedziną nauki.

To dziedzina interdyscyplinarna - znajduje zastosowanie m.in. w medycynie, toksykologii, ochronie środowiska, archeologii, a nawet kryminalistyce - przy badaniu śladowych dowodów w miejscach przestępstw. Także w historii sztuki analityka jest pomocna przy określaniu np. składu farb. Tę wiedzę można wykorzystać w pracach konserwatorskich, czy przy wykrywaniu fałszerstw.

"Chemia analityczna jest z jednej strony działalnością naukową, wnoszącą nowe elementy do metodologii chemii analitycznej, np. podstaw teoretycznych metod analitycznych, z drugiej zaś strony ta dziedzina chemii nie może istnieć bez praktycznych zastosowań jej w życiu" - mówi prof. Adam Hulanicki, który jest przewodniczącym Komitetu Chemii Analitycznej Polskiej Akademii Nauk.

Jego zdaniem, nauka ta doskonale wpisuje się w słowa Stanisława Staszica, który uważał, że osiągnięcia nauki tak długo są czczą zabawą rozumu, dopóki nie zostaną zastosowane w służbie społeczeństwu.

METODA CWIETA

Już starożytni korzystali z metod analitycznych do wykrywania np. złóż rud metali. Jednak dopiero wynalezienie przez rosyjskiego naukowca Michaiła Sjemjonowicza Cwieta (Tswieta) metody zwanej chromatografią pozwoliło na szerszy rozwój badań ilościowych i jakościowych mieszanin substancji chemicznych.

Chromatografia to technika doświadczalna, polegająca na przepuszczaniu substancji chemicznych przez warstwę substancji adsorbujących, np. węglanu wapnia czy tlenku glinu, przez którą składniki danej substancji wędrują z różną prędkością i zostają przez to rozdzielone.

Cwiet był rosyjskim botanikiem i chemikiem, który pracował na Uniwersytecie Warszawskim i Politechnice Warszawskiej. Jeszcze w Petersburgu prowadził prace nad chlorofilem - barwnikiem biorącym udział w fotosyntezie roślin.

W 1903 roku dokonał rozdzielenia dwóch rodzajów chlorofilu występujących w roślinach. Próbka zawierająca barwniki została przepuszczona przez kolumnę szklaną zawierającą sproszkowany węglan wapnia. Ponieważ różna była prędkość pochłaniania barwników przez substancję adsorbującą, barwniki stopniowo się rozdzielały.

Chromatografia bardzo silnie zaczęła się rozwijać dopiero w latach 30. i 40. ubiegłego wieku. "Każdy wynalazek zaczyna owocować dopiero po jakimś czasie. Być może wynika to z nieprzygotowania środowisk naukowych na nowości" - ocenia prof. Hulanicki.

Obecnie chromatografia jest najczęściej wykorzystywaną metodą analityczną. Według profesora, ponad 50 proc. analiz chemicznych wykonuje się z zastosowaniem tej właśnie metody.

O ważności wynalezionej przez rosyjskiego badacza metody może świadczyć fakt, że około 30 laureatów Nagrody Nobla z dziedziny chemii i medycyny zawdzięcza powodzenie swoich osiągnięć właśnie chromatografii.

Innymi metodami stosowanymi w chemii analitycznej są m.in. techniki spektrometryczne, które - w przeciwieństwie do chromatografii, zajmującej się oznaczeniami jakościowymi - stosowane są do określania ilości substancji. W spektrometrii za pomocą różnych metod określa się widma mas atomów i cząsteczek, które wchodzą w skład badanej substancji.

Wśród metod analitycznych wykorzystywanych do rozdzielania w chemii jest także metoda elektroforezy, w której ruch substancji przez adsorbent powodowany jest polem elektrycznym.

"Obecnie w chemii analitycznej istnieje tendencja do tworzenia technik łączonych, np. techniki chromatograficznej i spektrometrycznej" - mówi prof. Hulanicki.

CORAZ SZYBCIEJ, CORAZ EFEKTYWNIEJ

Techniki sprzężone ułatwiają pracę naukową i skracają czas otrzymania wyników badań. Michaił Cwiet uzyskał wyniki swoich badań po kilkudziesięciu minutach od rozpoczęcia doświadczenia, tymczasem obecnie trwa to znacznie krócej, rzędu kilku minut.

Ważną rolę odgrywać zaczyna także sterylność warunków, w jakich przeprowadza się doświadczenia.

"Jeżeli przeprowadza się badania z ilościami składników sięgającymi femtogramów (10 do potęgi minus 15 grama), to na wynikach badań mogą zaważyć nawet drobiny kurzu, czy pyłki roślin unoszące się w powietrzu" - zaznacza profesor.

Jednak ani szybkość przeprowadzanych badań, ani sterylność ich wykonania nie byłyby możliwe do uzyskania bez specjalnych urządzeń laboratoryjnych. W ostatnich latach obserwuje się ich miniaturyzację.

Wynika to także z tego, że nie zawsze można pobrać duże ilości substancji do badań. Na przykład ilość krwi do analizy, jaką pobiera się niemowlętom, jest znacznie mniejsza niż pobierana od dorosłych ludzi, ponieważ zbyt duży ubytek krwi mógłby zaważyć na prawidłowym funkcjonowaniu młodego organizmu.

Obok skrócenia czasu badań liczą się także czynniki ekonomiczne.

Jak ocenia prof. Adam Hulanicki, dziedzictwo Cwieta jest nadal aktualne, ciągle wykorzystywane i rozwijane.

* * *

Uczestnicy zakończonego 8 lipca sympozjum dyskutowali m.in. o najnowszych tendencjach w chemii analitycznej - miniaturyzacji urządzeń, technikach oddzielania składników, czy sposobach wykrywania substancji toksycznych w środowisku i monitorowania go.

Bogusława Szumiec-Presch
PAP - Nauka w Polsce

http://www.naukawpolsce.pap.pl


Chcesz o tym porozmawiać na FORUM?

Drukuj PDF
wstecz Podziel się ze znajomymi

Recenzje




Informacje dnia: Polimer o właściwościach przeciwgrzybiczych Stypendia ministra nauki dla niemal 400 studentów Skuteczniejsze leczenie chorych na nowotwory krwi Tylko 36% transgranicznych wód podziemnych ma ochronę Technologia ultradźwiękowa w diagnostyce chorób Palacze mają w brzuchu więcej tłuszczu Polimer o właściwościach przeciwgrzybiczych Stypendia ministra nauki dla niemal 400 studentów Skuteczniejsze leczenie chorych na nowotwory krwi Tylko 36% transgranicznych wód podziemnych ma ochronę Technologia ultradźwiękowa w diagnostyce chorób Palacze mają w brzuchu więcej tłuszczu Polimer o właściwościach przeciwgrzybiczych Stypendia ministra nauki dla niemal 400 studentów Skuteczniejsze leczenie chorych na nowotwory krwi Tylko 36% transgranicznych wód podziemnych ma ochronę Technologia ultradźwiękowa w diagnostyce chorób Palacze mają w brzuchu więcej tłuszczu

Partnerzy

GoldenLine Fundacja Kobiety Nauki Job24 Obywatele Nauki NeuroSkoki Portal MaterialyInzynierskie.pl Uni Gdansk MULTITRAIN I MULTITRAIN II Nauki przyrodnicze KOŁO INZYNIERÓW PB ICHF PAN FUNDACJA JWP NEURONAUKA Mlodym Okiem Polski Instytut Rozwoju Biznesu Analityka Nauka w Polsce CITTRU - Centrum Innowacji, Transferu Technologii i Rozwoju Uniwersytetu Akademia PAN Chemia i Biznes Farmacom Świat Chemii Forum Akademickie Biotechnologia     Bioszkolenia Geodezja Instytut Lotnictwa EuroLab

Szanowny Czytelniku!

 
25 maja 2018 roku zacznie obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r (RODO). Potrzebujemy Twojej zgody na przetwarzanie Twoich danych osobowych przechowywanych w plikach cookies. Poniżej znajdziesz pełny zakres informacji na ten temat.
 
Zgadzam się na przechowywanie na urządzeniu, z którego korzystam tzw. plików cookies oraz na przetwarzanie moich danych osobowych pozostawianych w czasie korzystania przeze mnie ze strony internetowej Laboratoria.net w celach marketingowych, w tym na profilowanie i w celach analitycznych.

Kto będzie administratorem Twoich danych?

Administratorami Twoich danych będziemy my: Portal Laboratoria.net z siedzibą w Krakowie (Grupa INTS ul. Czerwone Maki 55/25 30-392 Kraków).

O jakich danych mówimy?

Chodzi o dane osobowe, które są zbierane w ramach korzystania przez Ciebie z naszych usług w tym zapisywanych w plikach cookies.

Dlaczego chcemy przetwarzać Twoje dane?

Przetwarzamy te dane w celach opisanych w polityce prywatności, między innymi aby:

Komu możemy przekazać dane?

Zgodnie z obowiązującym prawem Twoje dane możemy przekazywać podmiotom przetwarzającym je na nasze zlecenie, np. agencjom marketingowym, podwykonawcom naszych usług oraz podmiotom uprawnionym do uzyskania danych na podstawie obowiązującego prawa np. sądom lub organom ścigania – oczywiście tylko gdy wystąpią z żądaniem w oparciu o stosowną podstawę prawną.

Jakie masz prawa w stosunku do Twoich danych?

Masz między innymi prawo do żądania dostępu do danych, sprostowania, usunięcia lub ograniczenia ich przetwarzania. Możesz także wycofać zgodę na przetwarzanie danych osobowych, zgłosić sprzeciw oraz skorzystać z innych praw.

Jakie są podstawy prawne przetwarzania Twoich danych?

Każde przetwarzanie Twoich danych musi być oparte na właściwej, zgodnej z obowiązującymi przepisami, podstawie prawnej. Podstawą prawną przetwarzania Twoich danych w celu świadczenia usług, w tym dopasowywania ich do Twoich zainteresowań, analizowania ich i udoskonalania oraz zapewniania ich bezpieczeństwa jest niezbędność do wykonania umów o ich świadczenie (tymi umowami są zazwyczaj regulaminy lub podobne dokumenty dostępne w usługach, z których korzystasz). Taką podstawą prawną dla pomiarów statystycznych i marketingu własnego administratorów jest tzw. uzasadniony interes administratora. Przetwarzanie Twoich danych w celach marketingowych podmiotów trzecich będzie odbywać się na podstawie Twojej dobrowolnej zgody.

Dlatego też proszę zaznacz przycisk "zgadzam się" jeżeli zgadzasz się na przetwarzanie Twoich danych osobowych zbieranych w ramach korzystania przez ze mnie z portalu *Laboratoria.net, udostępnianych zarówno w wersji "desktop", jak i "mobile", w tym także zbieranych w tzw. plikach cookies. Wyrażenie zgody jest dobrowolne i możesz ją w dowolnym momencie wycofać.
 
Więcej w naszej POLITYCE PRYWATNOŚCI
 

Newsletter

Zawsze aktualne informacje