Festiwal nauki, który potrwa do niedzieli, to jeden z czterech festiwali, które każdego roku są organizowane w tym brytyjskim uzdrowisku. Każdego roku w maju na festiwalu jazzowym goszczą wybitni jazzmani, w lipcu przyjeżdżają muzycy reprezentujący różne nurty muzyczne, a jesienią – na festiwal literatury – pisarze i poeci.

Od 2005 r. jedną z głównych atrakcji festiwalu nauki w Cheltenham jest światowy finał konkursu FameLab. Biorą w nim udział naukowcy, którzy w fascynujący sposób, w zaledwie trzy minuty, potrafią opowiedzieć o wybranym zagadnieniu naukowym. W tym roku Polskę w konkursie będzie reprezentowała dr Joanna Bagniewska - wykładowca ekologii i bioróżnorodności w Nottingham Trent University, która w maju wygrała polską edycję konkursu FameLab.

W swoim zwycięskim wystąpieniu, które zaprezentuje również w Cheltenham, wyjaśniała, w jaki sposób ludzki organizm rozpoznaje, że akurat jest noc i możemy odpocząć. Tłumaczyła, jakie znaczenie w tym procesie odgrywa melatonina, dlaczego chomikom podczas snu kurczą się jądra i czy na śpiących mężczyzn może czyhać podobne zagrożenie.

"W swoim wystąpieniu chciałam powiedzieć m.in., że wyniki badań na zwierzętach niekoniecznie przekładają się na rezultaty u ludzi. Dlatego nie trzeba od razu wpadać w panikę, jeśli usłyszymy o zaskakujących czy niepokojących wynikach badań" - wyjaśniała PAP laureatka konkursu po ogłoszeniu wyników.

W światowym finale FameLab zmierzą się reprezentanci 23 krajów. We wtorek - w pierwszym półfinale - wystartują reprezentanci: RPA, Włoch, Hiszpanii, Czech, Bułgarii, Szwajcarii, USA, Korei Południowej, Portugalii, Rumunii i Cypru. W drugim, który odbędzie się w środę, zmierzą się naukowcy z Malty, Egiptu, Grecji, Irlandii, Litwy, krajów Beneluksu, Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Hongkongu, Australii. Polska będzie zmykała stawkę półfinalistów. Jest to jednak całkiem dobra pozycja startowa, bo ubiegłoroczny zwycięzca - Irlandczyk Fergus McAuliffe, w półfinałach występował właśnie jako ostatni.

Zwycięzcę tegorocznych finałów FameLab poznamy w czwartek późnym wieczorem.

Cheltenham jest kolebką konkursu FameLab, w 2005 r. wymyślili go właśnie organizatorzy tutejszego festiwalu. Dwa lata później do projektu dołączył British Council, organizując lokalne edycje w poszczególnych państwach. W Polsce od trzech lat konkurs współorganizuje warszawskie Centrum Nauki Kopernik. Polacy w światowym finale konkursu startowali dwa razy. Dwa lata temu Monika Koperska z Uniwersytetu Jagiellońskiego zajęła w nim drugie miejsce i zdobyła nagrodę publiczności. Rok temu dr Marcin Stolarski z Centrum Badań Kosmicznych PAN w Warszawie znalazł się w finałowej dziesiątce konkursu.

W tym roku najbardziej znanym gościem festiwalu będzie Richard Dawkins - jeden z najsłynniejszych krytyków religii, biolog, ewolucjonista, który opowie o swoim dzieciństwie w Afryce i drodze do napisania głośnej książki "Bóg urojony". Festiwalowi goście będą mogli również m.in. spojrzeć na brytyjską i niemiecką naukę w czasach II wojny światowej i zastanowić nad dylematami moralnymi, z którymi borykali się naukowcy pracujący za czasów zarówno Winstona Churchilla czy Adolfa Hitlera. Pracująca w los Angeles fizyk Sean Carroll, konsultantka m.in. popularnego serialu "Teoria wielkiego podrywu" opowie o związkach łączących Hollywood i naukę. Dla festiwalowych gości przygotowano też niezwykłą lekcję anatomii. Artystka malująca na ludzkiej skórze wymaluje ciało baletnicy i gracza rugby, pokazując jak bardzo różni się budowa ich mięśni, radiolog porówna ich ciała zeskanowane metodą rezonansu magnetycznego, a biomechanik wyjaśni, na czym polegają różnice w ich muskulaturze. Na gości czekają również m.in. naukowa strefa BBC i kawiarnia naukowa "The Times".

W sumie każdego roku Cheltenham gości 2,5 tys. muzyków, pisarzy, naukowców i intelektualistów, którzy są bohaterami około tysiąca festiwalowych atrakcji. W odróżnieniu od polskich pikników i festiwali naukowych na większość imprez trzeba wykupić bilety. Każdego roku sprzedawanych jest ich ponad 200 tysięcy.