Oznaczenie czasu krwawienia zaliczane jest do klasycznych badań w zaburzeniach hemostazy, jednakże coraz częściej odchodzi się od tego badania na rzecz przesiewowych badań czynności płytek [1]. Czas krwawienia określany jest jako czas, który upływa od momentu wystandaryzowanego zranienia skóry do chwili ustania wypływu krwi, dzięki czemu możliwa jest ocena pierwotnej hemostazy in vivo. Czas krwawienia stanowi miarę czynności krwinek płytkowych oraz naczyń włosowatych. Jest to czynnik niezależny od procesów krzepnięcia krwi. Oznaczenie czasu krwawienia wykonywane jest w celu diagnostyki nabytych i wrodzonych zaburzeń czynnościowych płytek krwi, a także w diagnostyce choroby von Willebranda. Prawidłowa wartość czasu krwawienia nie powinna przekraczać 7 minut (420 s) [1].

Oznaczanie czasu krwawienia – metoda Ivy

W metodzie tej mankiet ciśnieniomierza umieszczany jest w górnej części ramienia, a następnie pompowany jest do 40 mm Hg. Za pomocą lanceta wykonywane jest nacięcie (o długości 8 mm i głębokości 1 mm) w przednie dolnej części przedramienia w obszarze bez powierzchniowych żył. Czas od początku cięcia aż do ustania krwawienia stanowi czas krwawienia (BT). W metodzie tej co 30 sekund używany jest standardowy filtr papierowy, na którym odciska się krople wypływające krwi, do momentu aż na bibule nie będzie pojawiać się krew (koniec krwawienia). Ryzyko krwawienia zwiększa się wraz z wydłużeniem BT powyżej 10 minut [3].

Zdjęcie: Wyniki określania czasu krwawienia z wykorzystaniem bibuły filtracyjnej [4].

Wydłużony czas krwawienia obserwuje się m.in.:

- w pierwotnych i wtórnych stanach małopłytkowości (<25 G/L)

- w przebiegu białaczek, mocznicy, marskości wątroby

- w niektórych chorobach zakaźnych

- w chorobie von Willebranda

- w skazach naczyniowych, które przebiegają z upośledzeniem obkurczania naczyń przedwłosowatych [1].

Czynnikami mającymi wpływ na nabyte nieprawidłowości w czasie krwawienia mogą być: niedobór witaminy C, zatrucie alkoholem, niewydolność wątroby, a także przyjmowanie leków (aspiryna, niesterydowe leki przeciwzapalne, antybiotyki- penicylina czy leki przeciwdepresyjne) [6].

Skrócony czas krwawienia najczęściej jest wynikiem błędu technicznego w wykonywaniu oznaczenia. Metoda Duke’a, która jest bardzo często wykorzystywana w tym oznaczeniu obarczona jest błędem, który wynika z niewłaściwego sposobu nakłuwania skóry opuszka palca lub płatka ucha. Najczęściej zalecane jest oznaczanie czasu krwawienia z wykorzystaniem metody Ivy w modyfikacji Mielkego, w której to wystandaryzowano sposób nakłucia skóry [1].

Oznaczanie czasu krwawienia zmodyfikowaną metodą Ivy ( Berger S., i wsp., 1973)

Wykonanie:

Krew żylną pobrano grawitacyjnie do plastykowych probówek wirówkowych zawierających 4% roztwór cytrynianu sodu z 1 częścią cytrynianu na 9 części krwi. Płytki krwi zliczono przy użyciu mikroskopu fazowego. Następnie, w celu uzyskania osocza bogatego w płytki krwi (PRP) antykoagulowaną krew poddano wirowaniu w 4°C przez 20 minut przy 900 rpm (Model PR-2 Inetrnational Centrifuge). Osocze ubogie w płytki otrzymano przez wirowanie przez 15 minut przy 3 500 obr./min [12].

Bardzo często badanie czasu krwawienia połączone jest wraz z analizą czasu krzepnięcia krwi (osocza). Badania te dostarczają wielu istotnych informacji, niezbędnych do weryfikacji potencjalnie występujących (lub nie) chorób krwi.

Określanie czasu krzepnięcia osocza po uwapnieniu (Niewiaromski S., 1960):

Zasada metody:

Osocze cytrynianowe (tj. osocze pobrane do probówki z 3,8% roztworem cytrynianu sodu) bogate jest we wszystkie czynniki krzepnięcia poza jonami wapniowymi. Dodanie cytrynianu ma na celu związanie jonów wapnia i zahamowanie procesu krzepnięcia. W momencie dodania do próbki chlorku wapnia (tj. 0,025 M roztwór CaCl₂) następuje aktywacja protrombiny w układzie wewnątrzpochodnym, a w kolejnym etapie przekształcenie fibrynogenu w fibrynę) [15].

Wykonanie oznaczenia:

Do przygotowanych 2 probówek należy równolegle wprowadzić po 0,2 ml osocza cytrynianowego, po czym próbówki umieścić w łaźni wodnej o temp. 37⁰C (łaźnia z termostatem). Do pierwszej probówki dodać 0,2 ml 0,025 M CaCl₂, po czym należy włączyć stoper i odmierzać czas zestalenia się plazmy, co obserwuje się, gdy po przechyleniu probówki nie zmienia ona swego położenia i nie wypada. Opisane doświadczenie należy powtórzyć również dla drugiej próbki, po czym na podstawie otrzymanych wyników ustalić średni czas krzepnięcia osocza.

Wartości prawidłowe mieszczą się w granicach 100-180 s [15].