Jak już wspomniano  czynnik ten odgrywa istotną rolę w hemostazie pierwotnej, a jego zadanie polega na  wiązaniu płytek krwi z uszkodzoną ścianą naczyniową. Ponadto odpowiedzialny jest za tworzenie kompleksów z czynnikiem VIII, co chroni go przed degradacją proteolityczną [8].

Najczęstszymi objawami choroby są: krwawienia z błon śluzowych, nosa, po ekstrakcji zębów, krwawienia do stawów i mięśni, a także krwawienia pooperacyjne i poporodowe. Choroba może objawiać się również skłonnością do powstawania siniaków czy przedłużoną menstruacją. Rozpoznanie choroby możliwe jest dzięki badaniu układu krzepnięcia [8]. W przypadku, gdy niemożliwe jest wykonanie badań genetycznych, vWD jest trudna do potwierdzenia i wymaga wielu dodatkowych oznaczeń  m.in. obecności antygenu czynnika von Willebranda (vWF) , a także oceny czynnościowej aktywności tego czynnika [7]. Leczenie choroby vW opiera się na stymulowaniu śródbłonka do wydzielania vWF za pomocą desmopresyny, uzupełnianiu niedoboru vWF osoczopochodnymi koncentratami, a także  na stosowaniu leków poprawiających krzepnięcie krwi [8].

Zdjęcie: Struktura czynnika von Willebranda [14].

Diagnostyka choroby von Willebranda

Znane są 3 główne typy choroby von Willebranda tj. typ 1,2 i 3.  Typ 1 oznacza łagodny lub umiarkowany niedobór czynnika vWF, z  którym zazwyczaj powiązany jest analogiczny niedobór czynnika FVIII. Jest to najczęściej diagnozowany typ choroby. Typ 2 choroby von Willebranda spotykany jest rzadziej, a jego przyczyną  którego przyczyną jest zaburzenie funkcji vWF (tj. synteza nieprawidłowego białka). Co więcej w typie 2 wyróżnia się cztery podtypy: 2A, 2B, 2M i 2N. Najrzadziej diagnozowanym jest typ 3, charakteryzujący się ciężkim niedoborem lub też całkowitym brakiem czynnika vWF. Chorobie towarzyszy również bardzo mała zawartość  czynnika FVIII [10].

W celu rozpoznania typu i podtypu vWD przeprowadzane są specjalistyczne badania laboratoryjne, a wśród nich przesiewowe testy hemostazy, wśród których wykonuje się: pomiar czasu krwawienia lub czasu okluzji w aparacie PFA-100 (platelet function analyzer) wraz z pomiarem czasu częściowej tromboplastyny po aktywacji (pomiar poziomu APTT). Niestety metody te  są zbyt mało czułe by ich prawidłowe wartości pozwalały wykluczyć chorobę von Willebranda, dlatego też prawidłowe rozpoznanie trzech typów vWD opiera się na 3 testach, które przeprowadzane są w próbce osocza pacjenta. Wśród nich wyróżnia się:

1) pomiar zawartości antygenu czynnika von Willebranda (VWF:Ag),

2) pomiar aktywności kofaktora ristocetyny (VWF:RCo) tego czynnika

3) oznaczenie aktywności koagulacyjnej czynnika VIII [10].

Ze względu na znaczący wpływ różnych czynników poza genetycznych na stężenie vWF oraz FVIII w osoczu (stres, wysiłek fizyczny, stany zapalne) przed ustaleniem ostatecznego rozpoznania vWD zaleca się przeprowadzenie (co najmniej dwukrotnie) oznaczeń zawartości czynnika von Willebranda i czynnika VIII [10].  Stężenie czynnika von Willebranda można również oznaczać kilkoma metodami immunologicznymi:

- ELISA (immunoenzymatyczną; enzyme-linked immunosorbent assay),

- EIFA (enzymoimmunofluoroscencyjną; enzyme immunofluorescent assay)

- LIA (automated atex immuno assay) [11].

Autor: Zuzanna Koperwas

 
Literatura:

[1]. Szutowicz A., Raszei-Szpecht A., 2009. Diagnostyka laboratoryjna. Tom I.Gdański Uniwersytet Medyczny, Zlecenie KW/224/09.Recenzent prof. dr hab.Wiesława Łysiak-Szydłowska, s. 194- 199.
[2]. Maleki A., Rashidi N., Almasi V., Montazeri M., Forughi S., Alyari F., 2014. Normal range of bleeding time in urban and rural areas of Borujerd, west of Iran. ARYA Atheroscler. 2014 Jul;10(4):199-202. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4173314/
[3]. Maleki A., Roohafza H., Rashidi N.,Aliyari F., Ghanavati R., Foroughi S., Nabatchi B., Torkashvand M., 2012. Determination of normal range of bleeding time in rural and urban residents of Borujerd, Iran: A pilot study. ARYA Atheroscler. 2012 Fall; 8(3): 136–142. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3557001/
[4].   Szu-Hao Kung, J. Nathan Hagstrom, Darrell Cass, Shing Jen Tai, Hui-Feng Lin, Darrel W. Stafford, Katherine A. High, 1998. Human Factor IX Corrects the Bleeding Diathesis of Mice With Hemophilia B. http://www.bloodjournal.org/content/91/3/784
[5]. Panieński P., Gaca M. Pooperacyjne powikłania związane z zaburzeniami w układzie krzepnięcia krwi. http://www.wydawnictwopzwl.pl/download/222150100.pdf
[6]. http://emedicine.medscape.com/article/2085022-overview#a2
[7]. Przesmycki K., Jaskowiak R., 2010. Postępowanie anestezjologiczne w krwotokach okołooperacyjnych u chorych z niewydolnością wątroby. Przeglą Menopauzalny 2010; 4: 222-227.
[8]. Kuczkowski J., Wlazłowski M., Narożny W., Czaczkowski J., Brzoznowski W., 2009. Postępowanie okołooperacyjne w chorobie von Willebranda u dzieci. Otorynolaryngologia 2009, 8(4): 173-176.
[9]. http://dolinabiotechnologiczna.pl/diagnostyka-laboratoryjna-2/biotechnologia-medyczna-diagn/etiopatogeneza-choroby-von-willebranda/?print=pdf
[10]. Windyga J., 2011. Wspólczesne zasady rozpoznawania i leczenia choroby von Willebranda. Acta Haematologica Polonica 2011,42, Nr 3, str. 401-414. Praca poglądowa.
[11].http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:qbjCpUQ8P18J:czasopisma.viamedica.pl/jtm/article/download/28388/23180%20&cd=4&hl=pl&ct=clnk&gl=pl
[12]. Berger S., Aledort L.M., Gilbert H.S., Hanson J.P., Wasserman L.R., 1973. Abnormalities of Platelet Function in Patients with Polycythemia Vera. [CANCER RESEARCH 33, 2683 2687, November 1973. http://cancerres.aacrjournals.org/content/33/11/2683.full.pdf
[13]. http://www.mp.pl/artykuly/42002
[14].http://www.drugdevelopment-technology.com/projects/wilatevonwillebrandd/wilatevonwillebrandd1.html
[15]. Kłyszejko-Stefanowicz L, 2003. Ćwiczenia z biochemii. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s.652-653