Stwardnienie rozsiane - nowe możliwości terapii

Osłabione prątki gruźlicy bydła w formie szczepionki BCG podano wybranym osobom, które znalazły się w grupie ryzyka zachorowania na SM. Choroba nie rozwinęła się, jednak pojawiły się już pierwsze podobne objawy (m.in. drętwienie kończyn, zaburzenia równowagi lub wzroku). Wśród połowy osób o takim początkowym obrazie klinicznym w ciągu dwóch lat rozwija się stwardnienie rozsiane. 33 osoby otrzymały jedną dawkę szczepionki, pozostałe 44 placebo. Po 6 miesiącach od zabiegu wśród grupy kontrolnej pojawiło się 7 nowych uszkodzeń w mózgu, w grupie zaszczepionej tylko 3. Po upływie 5 lat w grupie kontrolnej 70% pacjentów wykazywało pełnoobjawową formę SM. W grupie zaszczepionej natomiast chorobę stwierdzono u 48% pacjentów.

Wyniki badania nie oznaczają, że szczepionka na gruźlicę jest lekiem na SM i chroni przed wystąpieniem choroby, jest jednak ważnym krokiem ku wynalezieniu skutecznej metody leczenia. Badanie potwierdziło w pewnym stopniu hipotezę, którą przyjęli naukowcy, tzw. hipotezę higieniczną. Głosi ona, że infekcje które przechodzi się w dzieciństwie mogą zmniejszać ryzyko występowania innych chorób w późniejszym wieku, w tym chorób autoimmunologicznych jak SM. Swoją teorię naukowcy wspierają faktem, iż stwardnienie rozsiane wykazuje charakterystyczny rozkład geograficzny. Większość chorych to mieszkańcy Ameryki Północnej i Europy, natomiast wśród mieszkańców Azji, Afryki i Ameryki Południowej jest ona znacznie rzadsza. Inne badania wskazują natomiast, że właśnie ta pierwsza grupa charakteryzuje się bardziej higienicznym trybem życia, częściej stosowane są środki dezynfekujące i antybiotyki co chroni populację przed wieloma chorobami, na które zapadają mieszkańcy wypadających gorzej pod względem higienicznym obszarów.

Dla pacjentów zmagających się ze stwardnieniem rozsianym ważne jest nie tylko znalezienie skutecznego leku, ale też poprawa jakości ich życia i dostęp do odpowiedniej rehabilitacji. W Polsce wielu chorych zmaga się z utrudnionym dostępem do lekarzy specjalistów co znacznie wydłuża oczekiwanie na diagnozę i wdrożenie leczenia, wiele z leków dostępnych na świecie trafia do naszego kraju z opóźnieniem, często nie są objęte refundacją co uniemożliwia wielu chorym korzystanie z nich. 1 lipca tego roku na listę leków refundowanych w Polsce trafiły dwa bardzo skuteczne, dostępne i refundowane na świcie już od dłuższego czasu leki- fumaran dimetylu czyli doustny lek o wysokiej skuteczności oraz pegylowany interferon beta-1a w formie zastrzyku. Są one nową nadzieją dla pacjentów z rzutowo-remisyjną postacią SM (czyli ok. 80% chorych).

Badania Policy proposals to improve access to multiple sclerosis treatments in Europe, które przeprowadzone w 2016 roku w 7 krajach Unii Europejskiej wykazały, że Polska oferuje ograniczony dostęp do leczenia, a czas oczekiwania na diagnozę jest najdłuższy wśród sprawdzanych krajów. Średni czas od wystąpienia pierwszych objawów do postawienia trafnej diagnozy wynosi 2,6 lat. Okres od pierwszych objawów do wdrożenia terapii to aż 3-4 lata. Również rehabilitacja będąca ważną częścią procesu leczenia jest ograniczona w nowe metody, a ze względu na długi czas oczekiwania nie jest możliwe jej systematyczne prowadzenie- warunek efektywnego działania.

Literatura: Zuzanna Koperwas

Literatura:

Pearce JMS. Historical Descriptions of Multiple Sclerosis. Eur Neurol 2005;54:49-53

Jongen P. Psychiatric onset of multiple sclerosis. „J Neurol Sci”. Tom 245. nr 1–2, s. 59–62, 2006

Navarro S, Mondéjar-Marín B, Pedrosa-Guerrero A, Pérez-Molina I, Garrido-Robres J, Alvarez-Tejerina A. Aphasia and parietal syndrome as the presenting symptoms of a demyelinating disease with pseudotumoral lesions. „Rev Neurol”. Tom 41. nr 10. s. s. 601–3.

Brown RF, Tennant CC, Sharrock M, Hodgkinson S, Dunn SM, Pollard JD. Relationship between stress and relapse in multiple sclerosis: Part I. Important features. „Mult. Scler.”. Tom 12. nr 4, s. s. 453–64, 2006.

Tataru N, Vidal C, Decavel P, Berger E, Rumbach L. Limited impact of the summer heat wave in France (2003) on hospital admissions and relapses for multiple sclerosis. „Neuroepidemiology”. Tom 27. nr 1, s. s. 28–32, 2006.

Munger KL, Levin LI, Hollis BW, Howard NS, Ascherio A. Serum 25-hydroxyvitamin D levels and risk of multiple sclerosis. „JAMA”, s. 2832-8, 2006

http://www.stwardnienierozsiane.net/2016/06/16/przeszczep-w-leczeniu-sm/

http://www.nationalmssociety.org/Research/Research-We-Fund/Restoring-What-s-Been-Lost/Repairing-Damaged-Tissues/Stem-Cells-in-MS

http://www.bbc.com/news/health-36490315

http://www.rynekzdrowia.pl/Neurologia/SM-najnowsze-badania-potwierdzaja-wysoka-skutecznosc-fumaranu-dimetylu,161108,208.html

http://www.stwardnienierozsiane.net/2016/05/05/ograniczenia-w-dostepie-do-leczenia-sm-w-polsce/

Prenatal Vitamin D and Risk for Multiple Sclerosis, medscape.com

http://wyborcza.pl/1,75400,15123655,Czy_mozna_pokonac_stwardnienie_rozsiane____szczepionka_.html

http://www.stwardnienierozsiane.net/2015/10/19/ocrelizumab-przelom-w-leczeniu-postaci-pierwotnie-postepujacej-sm/

http://www.stwardnienierozsiane.net/2015/05/06/biotyna-kolejna-nadzieja-chorych-na-sm/

http://www.bbc.com/news/health-36416531

http://www.euromentor.org.pl/wp-content/uploads/FMRI_mozgu.jpg