Wśród głównych przyczyn wydalania substancji patologicznych wymienia się zarówno te związane z zaburzeniami czynności nerek, jak również te powiązane z różnymi schorzeniami (zaburzeniami metabolizmu) innych narządów. Badanie moczu jest niezwykle ważne, gdyż może pomóc w rozpoznaniu choroby nerek, wątroby czy dróg moczowych. Ponadto pozwala ocenić predyspozycje do tworzenia się kamieni, a także znacznie ułatwia diagnozę takich chorób jak cukrzyca i żółtaczka [1], [2].  

Badanie ogólne moczu dzieli się na dwa etapy:

I etap – skryningowy (dotyczy on oceny parametrów fizykochemicznych moczu takich jak: barwa, przejrzystość, pH, SG- ciężar właściwy, białko, glukoza, ciała ketonowe, bilirubina, urobilinogen, krew, leukocyty, tj. esteraza leukocytowa, kwas askorbinowy)

II etap – obejmuje ocenę elementów upostaciowanych moczu. W przypadku, gdy wynik parametrów fizykochemicznych nie uwidacznia odchyleń, wówczas badanie ogólne moczu obejmuje tylko pierwszy etap [2].

Etap pierwszy badań moczu w większości laboratoriów diagnostycznych przeprowadzany jest za pomocą specjalistycznych testów paskowych. Z racji bardzo dużej popularności tego typu oznaczania parametrów próbek, metody te uznane są jako metody przesiewowe i to ich wynik decyduje, czy dana próbka (w tym przypadku moczu) poddawana jest dalszej analizie. Metody te nazywane są „metodami suchej chemii” i ograniczają się one jedynie do reakcji chemicznych, które przebiegają na polach testu paskowego. Niestety z tymi metodami związanych jest wiele czynników/ substancji, które mogą reakcje fałszywie promować, bądź też hamować. Tym samym możemy otrzymać wynik, który będzie niewiarygodny diagnostycznie [2].  Aktualnie rutynowo do odczytu testów paskowych wykorzystywane są półautomatyczne lub automatyczne analizatory zwane czytnikami pasków testowych. Testy paskowe projektowane są w ten sposób, by umożliwić jak najlepsze odczyty wyników badań. Tak więc, testy paskowe stosowane do oceny parametrów fizykochemicznych moczu zawierają zwykle od 9 - 11 pól reakcyjnych, które wysycone są odczynnikami chemicznymi. Kontakt pól testowych z próbką moczu prowadzi do zmiany ich zabarwienia, co wskazuje na obecność danego analitu w próbce. Intensywność zabarwienia danego pola odpowiada stężeniu danej substancji. Wynik przedstawiany jest półilościowo bądź jakościowo w przypadku niektórych parametrów [2].

Tab. Zasada reakcji chemicznych na suchych testach paskowych dla poszczególnych parametrów fizykochemicznych moczu, http://www.pzcormay.pl/userfiles/file/Biuletyny/TL_wiosna_2015_PL.pdf

Wśród standardowych oznaczeń, w próbce moczu przeprowadza się badanie na obecność dwóch barwników: urobilinogenu oraz bilirubiny.

Bilirubina jest barwnikiem żółciowym, która powstaje w wyniku rozpadu krwinek czerwonych i hemoglobiny. Utlenianie hemu prowadzi do powstania biliwerdyny, która następnie przechodzi w bilirubinę. Pod względem budowy, bilirubina składa się z 4 pierścieni pirolowych, dzięki czemu wykazuje ona nierozpuszczalność w wodzie. Bilirubina jest wiązana z albuminami i transportowana do wątroby, gdzie dochodzi do jej sprzęgania się z resztami kwasu glukuronowego przy udziale UDP-glukuronylotransferazy.

Następnie powstają monoglukuroniany i diglukuroniany bilirubiny, które są już rozpuszczalne w wodzie. Związki te wraz z żółcią są wydalane do jelita, gdzie pod wpływem transformacji bakteryjnej powstaje z nich urobilinogen. Urobilinogen jest częściowo zwrotnie wprowadzany do krążenia. To właśnie bilirubina odpowiedzialna jest za żółte przebarwienie skóry i śluzówek w żółtaczce [3].

W moczu osoby zdrowej bilirubina nie powinna występować w większych ilościach.  W osoczu zdrowego człowieka jej stężenie wynosi ok. 0,2-1,0 mg/100 ml. Podwyższone stężenie barwników żółciowych w moczu świadczy o niewydolności wątroby, która może zostać uszkodzona na skutek rozwoju np. żółtaczki hemolitycznej.