Centrum Badań Innowacyjnych w Białymstoku chce prowadzić najbardziej zaawansowane w Polsce badania nad biomarkerami chorób cywilizacyjnych, które świadczą np. o wczesnym etapie cukrzycy czy nowotworów.

Centrum otrzymało w lipcu status Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego (KNOW). W ciągu 5 lat może otrzymać 50 mln zł. Celem badań, które prowadzić będzie białostocki KNOW w ramach przyznanych mu funduszy, będzie m.in. poszukiwanie nowych biomarkerów chorób cywilizacyjnych. "Mamy już sprzęt, infrastrukturę i rozwijamy współpracę międzynarodową. Środki na rzecz KNOW pozwolą nam na realizację badań i na zatrudnienie badaczy, również z zagranicy" - zaznaczył prof. Adam Krętowski, prorektor ds. Nauki Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Powiedział, że będą to badania oparte o techniki wielkoskalowe, czyli takie, w których analizuje się ogromne ilości danych, np. genetycznych czy metabolomicznych (związanych z produktami przemiany materii).

Prof. Krętowski zaznaczył, że w dziedzinie takich badań jego ośrodek jest jednym z pionierów. "W ostatnich kilku miesiącach otrzymaliśmy sprzęt, którego nie ma nigdzie w Polsce" - powiedział prorektor. Dzięki nowoczesnej aparaturze naukowcy będą mogli analizować znajdujące się we krwi czy moczu białka i substancje chemiczne świadczące o danej chorobie. Będą też mogli badać ludzkie geny w poszukiwaniu informacji przydatnych w wykrywaniu i leczeniu chorób. "Po pierwsze będziemy chcieli znaleźć markery choroby na wczesnym jej etapie, a po drugie - dobrać właściwe leczenie dostosowane do pacjenta" - powiedział naukowiec. Dodał, że jego jednostka chce, żeby był to projekt konkurencyjny wobec innych projektów na świecie.

"Stawiamy na najnowocześniejsze technologie, które jednak generują olbrzymie ilości danych" - mówił rozmówca. Wyjaśnił, że badane będą np. wszystkie parametry, jakie możliwe są do zbadania we krwi. "Tak więc badając jednego pacjenta otrzymujemy setki tysięcy, jeśli nie miliony danych. Ktoś musi te dane zinterpretować. My jesteśmy uczelnią medyczną, ale potrzebujemy wsparcia ludzi, którzy potrafią analizować takie dane np. z wykorzystaniem sztucznej inteligencji" - powiedział prof. Krętowski i zaznaczył, że do tego potrzebni są doświadczeni bioinformatycy czy biostatystycy. Dlatego białostocka jednostka nawiązała już współpracę z Belgijskim Uniwersytetem Hasselt.

Z kolei w dziedzinie badań nad produktami metabolizmu, centrum nawiązało współpracę z uniwersytetem SAN Pablo-CEU w Madrycie. "Teraz będą pieniądze na to, żeby ci profesorowie mogli tu przyjeżdżać i szkolić naszych naukowców i poprowadzić nadzór" - wyjaśnił prorektor. Aby móc skutecznie przekazać wiedzę specjalistów polskim specjalistom, w Białymstoku powstać mają studia doktoranckie w zakresie bioinformatyki i biostatystyki.

"Fundusze uzyskane w ramach KNOW są spore, ale nie wystarczą, żeby prowadzić innowacyjną naukę na najwyższym poziomie. Na tego typu badania potrzebne są duże pieniądze" - powiedział prorektor. Zapewnił, że jego jednostka nie spocznie na laurach i będzie starała się o kolejne granty.

Centrum Badań Innowacyjnych (CBI), które status KNOW otrzymało w dziedzinie nauk o zdrowiu, istnieje od 2 lat. Tworzą je polskie ośrodki: Wydział Lekarski oraz Wydział Farmaceutyczny Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku oraz Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. Mirosława Mossakowskiego PAN. Od tego roku jednostka prowadzi także współpracę z zagranicznymi ośrodkami: Centrum Statystyki Uniwersytetu Hasselt w Belgii oraz Centrum Metabolomiki i Bioanalizy na Uniwersytecie San Pablo-CEU w Hiszpanii.