Wątroba (łac. Iecur) - położony wewnątrzotrzewnowo, zbudowany z hepatocytów największy organ człowieka (1500–1700 g u dorosłego mężczyzny, 1300–1500 g u kobiety) ma równie wielkie znaczenie dla jego życia i zdrowia.

Stanowi część układu pokarmowego, ale jest również ważnym elementem w pracy układu krwionośnego. Spełnia 4 główne funkcje: detoksykacja, wpływ na metabolizm, filtracja oraz magazynowanie. Jej zadaniem jest m. in :

• wytwarzanie i wydzielanie żółci (ok. 1,5 litra/dobę), polisacharydu – heparyny, wielu enzymów
• synteza cholesterolu i trójglicerydów, IGF-1 (insulinopodobny czynnik wzrostu), angiotensynogenu
• przekształcanie puryny w kwas moczowy, węglowodanów i aminokwasów w łatwo przyswajalną glukozę, a jej nadmiar w glikogen lub magazynowany tłuszcz
• rozkład zużytych erytrocytów
• magazynowanie żelaza, witamin A, D, K, B12, C
• filtracja krwi poprzez neutralizowanie toksyn (np. alkohol, leki, używki), przekształcanie amoniaku w mocznik (na drodze cyklu ornitynowego)
• regulacja poziomu glukozy we krwi
• termoregulacja organizmu poprzez ogrzewanie krwi (nawet o 1 °C)
• u płodu –tworzenie erytrocytów

Ponieważ spełnia tak wiele funkcji jej nieprawidłowe funkcjonowanie powoduje pogorszenie się właściwie wszystkich funkcji życiowych. Osłabienie układu odpornościowego powoduje zwiększoną wrażliwość na zakażenia, a tym samym osłabienie organizmu kolejną infekcją. Zaburzenie metabolizmu amoniaku wpływa na funkcje układu moczowego, a tym samym zatruwanie organizmu toksynami, które nie są prawidłowo wydalane. Pogarsza się działanie układu krwionośnego, pojawiają się problemy z ciśnieniem krwi, sercem. Nieprawidłowa praca wątroby wpływa też na układ kostny, stawy oraz skórę. Obciążona tak wieloma zadaniami wątroba wykazuje duże zdolności regeneracyjne. Do prawidłowego funkcjonowania człowiekowi wystarczy nawet połowa jej wielkości. Dzięki temu jest ona organem, który można stosunkowo łatwo przeszczepić nawet od żywego dawcy, aby tym samym uratować życie potrzebującej osobie. 

Niestety organ ten nie jest niezniszczalny. Powtarzające się, duże uszkodzenia powodowane przez długotrwałe działanie czynników hepatotoksycznych (niszczących komórki wątroby) mogą doprowadzić do zaburzenia mechanizmu regeneracji. Tkanka wątroby zaatakowana przez wirusa, sukcesywnie niszczona zostaje zastąpiona tkanką łączną- powstają zwłóknienia zmieniające budowę narządu, a z czasem utratę funkcji. Jeśli proces jest zaawansowany zniszczeń nie można cofnąć. Procesy regeneracyjne zwalniają, a w końcu ustają.

Fot.: Wątroba, http://medliner.narod.ru/netter/hepar_viscer.JPG

Wirusowe zapalenie wątroby

Przebieg wirusowego zapalenia wątroby (WZW) różni się w zależności od tego, jaki wirus je wywołał. Ze względu na mechanizm działania dzielimy je na dwie grupy. Wirusy działające wprost na wątrobę wyspecjalizowane w jej niszczeniu określa się mianem pierwotnie hepatotropowych. Należą do nich:

•  wirus zapalenia wątroby typu A (HAV), typu B (HBV),

•  typu C (HCV),

•  D (HDV),  E (HEV),

•  typu G (HGV) oraz

•  TTV.

HAV i HEV są przenoszone drogą pokarmową, HBV,HCV,HDV oraz HGV – drogą pozajelitową, ale nie tylko. TTV jest przenoszony drogą transfuzji krwi.

Uszkodzenie wątroby może mieć również postać wtórną- występuje w wyniku działania wirusa, jednak nie bezpośrednio. Wirusy wtórnie hepatotropowe wywołują chorobę, która swoimi objawami może objąć uszkodzenie wątroby np.: adenowirusy, wirus grypy, Coxsackie B, wirus cytomegalii (CMV), mononukleozy zakaźnej (EBV), opryszczki pospolitej (HSV), ospy wietrznej i półpaśca (VZV), wirus świnki, różyczki czy wirus żółtej febry.

Fot.: Porównanie cech poszczególnych wirusów, http://www.prometeusze.pl/wirusy.php