Szacuje się, że 13 proc. przypadków choroby Alzheimera na świecie można przypisać brakowi aktywności fizycznej. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca 150 do 300 minut umiarkowanej lub 75 do 150 minut intensywnej aktywności tygodniowo.

O ile wcześniejsze badania wykazały, że aktywność fizyczna może zmniejszać ryzyko choroby Alzheimera poprzez poprawę zdrowia sercowo-naczyniowego i psychicznego, ostatnie prace sugerują bezpośredni wpływ braku aktywności fizycznej na rozwój patologii mózgu związanej z tą chorobą.

Jak wynika z badań naukowców z Barcelona Institute for Global Health (ISGlobal) oraz Barcelonaβeta Brain Research Center (BBRC), wzrost aktywności fizycznej w wieku od 45 do 65 lat może pomóc w zapobieganiu chorobie Alzheimera, natomiast brak aktywności może być szkodliwy dla zdrowia mózgu (https://doi.org/10.1002/alz.70007). Spełnianie zaleceń WHO dotyczących aktywności fizycznej ma związek z niższym gromadzeniem się w mózgu beta-amyloidu, białka związanego z chorobą Alzheimera.

Badanie, prowadzone przez Eider Arenaza-Urquijo, badaczkę w ISGlobal, obejmowało 337 uczestników z kohorty ALFA+, będącej częścią badania ALFA (ALzheimer's and FAmilies) w BBRC.

„Przeprowadziliśmy czteroletnią obserwację mieszkańców Katalonii w średnim wieku z rodzinną historią choroby Alzheimera” — wyjaśniła Muge Akinci, doktorantka w ISGlobal i BBRC (w czasie badania) i pierwsza autorka artykułu.

„Wykorzystaliśmy kwestionariusze aktywności fizycznej, aby ocenić zmiany aktywności w okresie czterech lat oraz testy neuroobrazowania, aby przeanalizować wpływ ćwiczeń na strukturę i funkcje mózgu” — dodała.

Uczestników sklasyfikowano jako przestrzegających (spełniających zalecenia WHO), nieprzestrzegających (podejmujących mniej aktywności fizycznej niż jest to zalecane) i prowadzących siedzący tryb życia (zero minut aktywności fizycznej tygodniowo).

Beta-amyloid (Aβ) to białko, które może upośledzać komunikację neuronalną, gdy gromadzi się w mózgu i jest uważane za pierwsze zdarzenie patologiczne w chorobie Alzheimera. Uczestnicy, którzy zwiększyli swoją aktywność fizyczną, aby osiągnąć zalecane przez WHO poziomy, wykazali mniejszą akumulację beta-amyloidu niż ci, którzy pozostali w pozycji siedzącej lub ograniczyli swoją aktywność fizyczną. Co więcej, efekt ten wydawał się zależny od "dawki"; im większy wzrost aktywności, tym większa redukcja obciążenia amyloidem.

Uczestnicy nieprowadzący siedzącego trybu życia wykazali również większą grubość kory mózgowej w obszarach mózgu związanych z chorobą Alzheimera. Grubość kory w okolicy skroniowej środkowej ma kluczowe znaczenie dla pamięci, więc jej ścieńczenie lub zanik (utrata objętości) jest wczesnym objawem neurodegeneracji.

Nawet ci, którzy wykonywali mniej ćwiczeń fizycznych niż zalecano mieli większą grubość kory mózgowej niż osoby prowadzące siedzący tryb życia, co sugeruje, że każda ilość ćwiczeń, bez względu na to, jak minimalna, przynosi korzyści zdrowotne. Korzyści płynące z aktywności fizycznej wydają się być związane ze zwiększaniem aktywności w czasie, a nie z osiągnięciem określonego progu aktywności.

„Te wyniki potwierdzają znaczenie promowania aktywności fizycznej w średnim wieku jako strategii zdrowia publicznego w zapobieganiu chorobie Alzheimera” — podkreśliła biorąca udział w badaniu Eider Arenaza-Urquijo z ISGlobal. „Interwencje mające na celu promowanie zwiększonej aktywności fizycznej mogą być kluczowe dla zmniejszenia częstości występowania choroby w przyszłości” — podsumowała.