Fumonizyny – związki wytwarzane przez grzyby z rodzaju Fusarium spp. i Alternaria spp. Jak do tej pory zidentyfikowano 12 fumonizyn, podzielono je na grupy A, B, C oraz P (OANCEA I STOIA, 2008). Najczęściej występującą i najbardziej toksyczną jest fumonizyna B1. Do rozwoju grzybów na roślinach potrzebne są odpowiednie warunki – temperatura powyżej 20ºC i duża wilgotność przez co najmniej 48h. Grzyby wytwarzające fumonizyny infekują głównie kukurydzę i ryż (AMMAR I EL-NAGGAR, 2014, 2014). Zwierzęta skarmiane zanieczyszczonymi paszami wydalają toksyny z mlekiem (tab. 1). Najgroźniejsze są dla koni, u których przy skarmianiu w paszy na poziomie 8 ppm przez 7-35 dni przyczyniają się do rozwoju leukoencefalomalacji (ELEM), a w konsekwencji do upadków zwierząt. U trzody chlewnej powodują wodopiersie, obrzęk płuc i mózgu, co może być bezpośrednią przyczyną upadków tych zwierząt. U wszystkich gatunków zwierząt i człowieka działają hepatotoksycznie, nefrotoksycznie, neurotoksycznie i immunotoksycznie (tab. 2). U przeżuwaczy objawy są łagodniejsze, ponieważ są one mniej wrażliwe na fumonizyny (KOLENDA I MROCZKOWSKI, 2013; BENNET I KLICH, 2003; SELWET, 2010).

Patulina produkowana jest przez wiele gatunków grzybów z rodzaju Penicillium i Aspergillus. Występuje głównie na jabłkach, gruszkach (oraz w ich przetworach). Toksyna ta może występować również na owocach dotkniętych brązową zgnilizną (AMMAR I IN., 2014; GRAJEWSKI I IN., 2012), (tab. 1). Patulina wywołuje u zwierząt i ludzi zatrucia o przebiegu ostrym (rzadko), podostrym (objawy z przewodu pokarmowego) oraz przewlekłym. Długotrwałe przyjmowanie patuliny z pokarmem może działać karcinogennie i teratogennie. Nowotwory rozwijają się najczęściej w obrębie wątroby i nerek (tab. 2). Mikotoksyna ta działa również toksycznie na układ immunologiczny, co powoduje spadek odporności i zwiększone ryzyko zapadalności na inne choroby (POKRZYWA I IN., 2007).

Zearalenon (ZEN) jest mikotoksyną wytwarzana przez grzyby z rodzaju Fusarium. ZEN to lakton kwasu rezorcynowego – związek ten zaliczamy do fitoestrogenów, co w praktyce oznacza szczególny wpływ na rozrodczość ludzi i zwierząt. Działanie zearalenonu jest kilka razy silniejsze niż w przypadku naturalnego estrogenu (GAJĘCKI I GAJĘCKA, 2013). Optymalna temperatura do wzrostu grzybów z rodzaju Fusarium to 25ºC oraz wilgotność 16%. Najczęściej zainfekowane rośliny przez grzyby wytwarzające ZEN to kukurydza, soja, owies, sezam i ryż. Najbardziej wrażliwe na działanie zearalenonu zwierzęta to trzoda chlewna, małe i duże przeżuwacze oraz drób (KOLENDA I MROCZKOWSKI, 2013). Objawy zatrucia wiążą się z zaburzeniami układu rozrodczego. U macior przy poziomie ZEA 6 mg/kg w paszy, obserwujemy obrzęk narządów rodnych, objawy podobne do rui oraz przedłużającą się ruję, pogrubienie ściany macicy, wczesną resorpcję zarodków, poronienia, mumifikacje płodów, mało liczne i słabo żywotne mioty, bezmleczność loch, atrofię jajników. U macior skarmianych paszą z zawartością ZEA 100 mg/kg paszy, występuje bezpłodność. U młodych loszek, które pobierają zearalenon z mlekiem matki może dochodzić do immunosupresji, obrzęku i zaczerwienienia sromu, a nawet do martwicy ogona. U samców występuje zespół feminizacji oraz przerost gruczołu mlekowego (KANORA I MAES, 2009; TRUSZCZYŃSKI I PEJSAK, 2010). Małe i duże przeżuwacze, zatrucie ZEA manifestują zaburzeniami płodności i przedłużeniem rui (ZACHARIASOVA I IN., 2014). Efekt jaki wywołają te mikotoksyny u zwierząt zależy od poziomu zanieczyszczenia, wieku, płci oraz stanu ogólnego zwierząt. Zaburzenie rozrodu mogą mieć inne podłoże, dlatego przeprowadzenie szczegółowego wywiadu i prześledzenie historii stada jest kluczowe, aby rozważać zatrucie ZEA (JĘDRYCZKO, 2016).