Podwyższone stężenie cholesterolu we krwi jest jedną z głównych przyczyn chorób układu krążenia. Badania wykazały, że wzbogacenie diety w produkty zawierające bakterie kwasu mlekowego przyczynia się do obniżenia poziomu cholesterolu w surowicy krwi. Szczególnie miało to miejsce w przypadku szczepów probiotycznych z rodzaju Bifidobacterium spp. oraz Lactobacillus spp.

Zastosowanie probiotyków i prebiotyków może stanowić skuteczną terapię w przypadku niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD, nonalcoholic fatty liver disease), również u dzieci. Bakterie typu Bacteroidetes i Firmicutes stanowią źródło ligandów dla receptorów TLR. Za ich pośrednictwem dochodzi do wytwarzania TNF-α i IL-1β- cytokin rozwijających reakcję zapalną w odpowiedzi na działanie chorobotwórczych drobnoustrojów. Czasamie ta reakcja obronna ulega nadmiernemu wydłużeniu, prowadząc do niepożądanych efektów. W patogenezie NAFLD biorą udział receptory TLR2, TLR4, TLR5 i TLR9, a osoby cierpiące na NAFLD wykazują zwiększony poziom TNF-α i IL-1β. Może to wskazywać, że cytokiny to mediatory rozwoju niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby. Również otyłości i powiązane z nią schorzenia są związane z zaburzeniem kompozycji mikroflory jelit. U osób otyłych przejawia się wzrost mikroorganizmów z grupy Firmicutes i spadek bakterii należących do Bacteroidetes. Nie wiadomo jednak czy zmiany te są przyczyną czy następstwem otyłości.

W wielu laboratoriach trwają poszukiwania terapii zapobiegającej lub spowalniającej procesy nowotworowe (w tym nowotworu jelita grubego).  Rozważa się różne mechanizmy anty-kancerogenne probiotyków. Aktywność przeciwnowotworowa probiotyków może zachodzic poprzez:

·modyfikację składu mikroorganizmów jelitowych

·antagonizm w stosunku do drobnoustrojów onkogennych

·produkcję substancji antymutagennych i antykancerogennych

·zmianę warunków fizyko-chemicznych w jelicie grubym

·reakcję ze związkami potencjalnie rakotwórczymi przedostającymi się do jelita grubeg, poprzez ich wiązanie i degradację

Głównym mechanizmem antynowotworowym probiotyków jest indukcja odpowiedzi immunologicznej przeciw komórkom nowotworowym i wyzwalanie odpowiedzi zapalnej. Do powstawania nowotworu przyczyniają się zarówno procesy prozapalne jak i przeciwzapalne. Bardzo ważny jest dobór odpowiedniego szczepu probiotycznego, o działaniu na określony mechanizm odpornościowy.

Istotne jest, by zastosowaniu terapeutycznemu probiotyków towarzyszyła wnikliwa obserwacja reakcji pacjenta na podawany produkt. Mimo iż szczepy probiotyczne odznaczają się wysokim bezpieczeństwem stosowania, istnieją jednak doniesienia o rozwoju efektów niepożądanych związanych z przyjmowaniem pewnych szczepów bakterii ( zwłaszcza różnych rodzajów sepsy, ropnia wątroby, infekcyjnego zapalenie wsierdzia). Kojarzone z probiotykami przypadki bakteriemii/fungemii dotyczyły wyłącznie osób poważnie osłabionych w wyniku dysfunkcji układu immunologicznego i przewlekłych chorób. Należy podkreślić, że dotychczas nie odnotowano żadnego przypadku sepsy związanego z użyciem probiotyków u osób o dobrym stanie zdrowia.

Probiotyki weszły do szerokiego użycia, zarówno na poziomie konsumenckim jak i terapeutycznym i zapewniły sobie niezwykły sukces komercyjny. Ich  przyjmowanie zaleca się osobom dorosłym i dzieciom.

Autor: Lidia Koperwas-Wojtanowska

Literatura:

XXIV Konferencja Dyskusyjna- Fakty i fikcje w żywieniu człowieka, Bakterie przewodu pokarmowego człowieka- koszyści i zagrożenia, Polskie Towarzystkow nauk Żywieniowych, Warszawa 2016, 1-33

Kowalczyk P., Głowacka K., Górska E., Mikroorganizmy zasiedlające organizm ludzki, Med. Rodz. 2015, 2, 67-69

Arslan S.,  A review: chemical, microbiological and nutritional characteristics of kefir,  Journal of Food, 2015, 13, 340 – 345

De Oliveira Leite A., Lemos Miguel M., Peixoto R., Rosado A., Silva J., Microbiological, technological and therapeutic properties of kefir: a natural probiotic beverage. Brazilian Journal of Microbiology, 2013, 44, 341 – 349

Kołożyn-Krajewska D., Dolatowski Z.,Probiotic meat products and human nutrition. Process Biochem., 2012, 47, 1761-1772.

Kuśmierska A., Fol M., Właściwości immunomodulacyjne i terapeutyczne drobnoustrojów probiotycznych, Probl.Hig. Epidemiol., 2014, 95, 529-540

Buchrieser V., Miorini T., Podstawy Mikrobiologii i Nauki o Zakażeniach, 2009, II, 4-13

Górska S., Jarząb A., Gamian A., Bakterie probiotyczne w przewodzie pokarmowym człowieka jako czynnik stymulujący układ odpornościowy, Postepy Hig. Med. Dosw., 2009, 63, 653-667

Krakowiak O., Nowak R., Mikroflora przewodu pokarmowego człowieka-znaczenie, rozwój, modyfikacje, Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Postępy Fitoterapii, 2015, 3, 193-200

Heczko P., Strus M., Jawień M., Medyczne zastosowanie probiotyków, Wiad. Lek. 2005, 58, 640-646

Anukam K., Reid G., Probiotics: 100 years (1907-2007) after Elie Metchnikoff’s observation [in:] Communicating Current Research and Educational Topics and Trends in Applied Microbiology, 2007, 466-474

Cichy W., Gałęcka M., Szachta P., Probiotyki jako alternatywne rozwiązanie i wsparcie terapii tradycyjnych. Zakażenia 2010, 6, 2-8.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Bakterie#Znaczenie_bakterii_w_przemy.C5.9Ble

http://mjakmitochondrium.blogspot.com/2015_03_22_archive.html

http://www.endoskopia.net.pl/img/florajelitowa/image004.gif

http://www.zywnoscdlazdrowia.pl/17/img2/5.4.png