Bakterie w naszym organizmie

Bakterie zasiedlają organizm człowieka niemal wszędzie tam, gdzie ma on kontakt ze środowiskiem zewnętrznym. Najwięcej znajduje się na skórze, drogach oddechowych, układzie moczowym i w układzie pokarmowym- jamie ustnej i jelitach.

Na skórze znajduje się ponad 100 bakterii na 1 cm2. Większość z nich nie powoduje żadnych dolegliwości, ale niektóre przyczyniają się do rozwoju różnych schorzeń (np. egzemy, trądziku). Żyją głównie w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych, w miejscach ciepłych i wilgotnych (np. pod pachami, w pachwinach). Mimo zabiegów higienicznych regenerują się już w ciągu kilku godzin od kąpieli. Co ciekawe każdy człowiek ma swój unikalny zestaw bakterii zasiedlających jego skórę. Dotykając różnych przedmiotów zostawiamy na nich unikalny ślad flory bakteryjnej, która może zachować się nawet 2 tygodnie i posłużyć do identyfikacji osoby, która ją zostawiła. Laboratoria kryminalistyczne widzą w tym szansę, na kolejną metodę identyfikacji np. przestępców na miejscach zbrodni.

Kolonizacja skóry przez drobnoustroje umożliwia jej ochronę przed potencjalnymi organizmami chorobotwórczymi. Bakterie chorobotwórcze nie rozwijają się w środowisku jakie daje im skóra w wielu miejscach na ciele człowieka (jest sucha, a jej odczyn lekko kwaśny). Bakterie te preferują miejsca wilgotne (np. fałdy skórne, okolice przyodbytnicze, przestrzenie międzypalcowe, pachy, pachwiny, skóra głowy). Do bakterii zasiedlających powierzchnię ludzkiej skóry należą głównie Staphylococcus epidermidis i Propionibacterium acnes.

Staphylococcus epidermidis występuje na nabłonku ludzkiej skóry oraz na błonach śluzowych. Nazwa pochodzi od słowa ,,staphylo”, co w języku greckim oznacza „grono”. W obrazie mikroskopowym bakterie te rzeczywiście przypominają grono i nazywa się je gronkowcami. Bakteria ta zachowuje łagodne stosunki z gospodarzem, nie wywołuje groźniejszych powikłań, jednak w przypadku przedostania się do krwiobiegu (np. podczas pobierania krwi, odżywiania dożylnego) może dojść do infekcji. Wraz z inną bakterią z tego rodzaju- Staphylococcus aureus zaliczane są do najczęstszych przyczyn zakażeń medycznych w szpitalach. S. epidermidis jest tzw. komensalem człowieka, stale występuje na skórze, przez co dość łatwo możne dojść do infekcji (np. w przypadku niedostatecznej sterylności narzędzi medycznych).

Propionibacterium acnes to Gram-dodatnia pałeczka, będąca bezwzględnym beztlenowcem, która nie tworzy przetrwalników. Zasiedla również obszar jelita grubego, spojówek i zewnętrznego przewodu słuchowego. Na skórze zamieszkuje w porach lub gruczołach, gdzie stężenie tlenu jest znacznie niższe niż na jej powierzchni. Bakteria tak  tradycyjnie uważana jest za niechorobotwórczą, ale powoduje różnego rodzaju zakażenia i stany zapalne- prawdopodobnie odpowiedzialna jest za występowanie trądziku.

Układ moczowo-płciowy u mężczyzn może być skolonizowany jest przez drobnoustroje głównie w dolnym odcinku cewki moczowej. U kobiet ze względu na bliskie sąsiedztwo cewki moczowej, ujścia pochwy i odbytu występuje więcej bakterii oraz różne ich rodzaje, częściej też powodują one zakażenia. W dolnym odcinku układu rozrodczego- czyli w pochwie, najważniejsze są pałeczki kwasu mlekowego (Lactobacillus, tzw. pałeczki Döderleina). Wytwarzają one kwaśne środowisko, które zapobiega namnażaniu się chorobotwórczych bakterii i grzybów, tym samym chroniąc przed zakażeniem. Dlatego dla kobiet bardzo ważne jest zachowanie flory bakteryjnej tego obszaru w jak najlepszym stanie.

Układ pokarmowy

Układ pokarmowy zaczyna się w jamie ustnej, gdzie pokarm jest rozdrabniany i wstępnie trawiony, dzięki enzymom zawartym w ślinie (amylaza- ptialina). Tutaj tez znajdują się struktury, które umożliwiają na odczuwanie przyjemności z jedzenia- tzw. kubki smakowe. Ale są one również pomocne w wykrywaniu w jedzeniu zagrożenia- to, które nie nadaje się do spożycia, lub jest trujące najczęściej jest gorzkie i nieprzyjemne.Wstępnie obrobiony pokarm trafia do gardła-skrzyżowania drogi pokarmowej i oddechowej, a następnie przełykiem- rurą o długości nawet 25 cm do żołądka.

To tu zaczynają się najważniejsze procesy obróbki zjedzonego pokarmu. Wyścielony błoną śluzową żołądek jest tak odporny, że nie szkodzą mi silne kwasy trawienne jakie produkuj (kwas solny z enzymem pepsyną). W żołądku trawione są przede wszystkim białka, a reszta masy pokarmowej jest jeszcze bardziej rozdrabniana. Z żołądka przez odźwiernik pokarm trafia do dwunastnicy, czyli początkowego odcinka jelita cienkiego. Odczyn kwaśny zostaje tu zobojętniony przez sok trzustkowy i rozpoczyna się dalsze trawienie cukrów, białek i tłuszczów co umożliwia żółć dostarczana do dwunastnicy z woreczka żółciowego.