Część zmienna łańcucha ciężkiego określana jest, jako VH, a łańcucha lekkiego – VL. Z kolei części stałe obu typów łańcuchów oznaczane są, jako: CH (łańcuch ciężki) i CL (łańcuch lekki). Dodatkowo każda domena części stałej łańcucha ciężkiego oznaczana jest cyfrą. Co więcej, w budowie przeciwciał wyróżnia się dwa bardzo ważne regiony, a mianowicie region Fc (tzw. region krystalizujący) oraz region Fab (tj. fragment wiążący antygen). Tak, więc w skład fragmentu Fc wchodzi wyłącznie część stała łańcuchów ciężkich, zaś w skład fragmentu Fab – fragment części stałej łańcucha ciężkiego oraz kompletne łańcuchy lekkie. Każde z ramion przeciwciała zbudowane jest z część wiążącej antygen (zwanej paratopem), który złożony jest zarówno z fragmentów łańcuchów ciężkich, jak i lekkich [10]. Ogromna popularność przeciwciał monoklonalnych wiąże się z ich trzema cechami: swoistością wiązania, jednorodnością oraz zdolnością do wytwarzania w nieograniczonych ilościach [5]. Normalne limfocyty B i komórki plazmatyczne nie są w stanie długo przetrwać w hodowli tkankowej [6].  

Przeciwciała monoklonalne zaliczane są do nowej grupy leków biologicznych. Grupa tych leków rozwinęła się dzięki odkryciom naukowym na podstawie, których wyjaśniono rolę me­chanizmów immunologicznych i poszczególnych czynni­ków w patogenezie wielu chorób. Przeciwciała monoklonalne (mAbs) to immunoglobuliny, które swoiście łączą się z innymi białkami (tzw. determinantami antygenowymi) obecnymi na powierzchni komórek występujących w układzie krążenia lub dochodzi do zahamowania aktyw­ności białka (działanie immunosupresyjne) [2]. Opracowana przez Milstein’a i Köhler’a metoda produkcji przeciwciał monoklonalnych dotyczyła przeciwciał mysich [1].

Pierwsza opracowana metoda syntezy polegała na fuzji limfocytów B (wytwarzających swoiste przeciwciała) i komórek szpiczaka (nowotworu wywodzącego się z szeregu rozwojowego limfocytów B) Swoistość przeciwciał wytwarzanych przez tak otrzymaną hybrydę określa limfocyt B, z którego ona powstała. Z kolei, komórka szpiczaka będąc komórką nowotworową, umożliwia hybrydzie nieograniczenie długą hodowlę in vitro (komórka zachowuje się jak „nieśmiertelna” [1].

Limfocyty B wykorzystywane do fuzji pochodzą od zwierząt, które wcześniej są immunizowane (tj. uczulane) określonym antygenem. Następnie w kilkanaście dni po zabiegu immunizacji ze śledziony myszy izoluje się limfocyty, które w kolejnym etapie hybrydyzowane są z komórkami szpiczaka. W trakcie tego procesu dochodzi również do przypadkowych fuzji w wyniku, czego wytwarzanych jest wiele różnych hybryd, dających przeciwciała o różnorodnych specyficznościach. W związku z tym na dalszych etapach procedury przeprowadza się selekcję pod kątem hybryd wytwarzających jedynie pożądane przeciwciała [1].

Mechanizm działania przeciwciał monoklonalnych w terapii antynowotworowej

Wykorzystywane w leczeniu onkologicznym przeciwciała monoklonalne niszczą komórki nowotworowe poprzez bezpośrednio lub pośrednio oddziaływanie (aktywacja układu immunologicznego gospodarza). Cząsteczki te są zdolne do uruchomienia odpowiedzi immunologicznej w mechanizmie cytotoksyczności komórkowej:

- zależnej od przeciwciał (ADCC)

- cytotoksyczności zależnej od dopełniacza (CDC).

Śmierć komórki nowotworowej może być spowodowana indukowaną przez przeciwciało apoptozą lub blokowaniem ekspresji zewnątrzkomórkowych białek. Znany jest również wpływ przeciwciał monoklonalnych na reakcję ligand–receptor, powodując zahamowanie wzrostu guza nowotworowego poprzez blokowanie receptorów komórkowych dla czynników wzrostu. Przeciwciała mogą również działać na mikrośrodowisko guza, np. na angiogenezę. Działanie przeciwnowotworowe można również uzyskać poprzez sprzężenie przeciwciała z radioizotopami, toksynami lub lekami cytostatycznymi, charakteryzującymi się małą masą cząsteczkową [13].

Przeciwciała poliklonalne

Przeciwciała poliklonalne otrzymywane są na drodze immunizacji zwierzęcia określonym antygenem w wyniku, czego dochodzi do produkcji mieszaniny przeciwciał o różnej specyficzności (rozpoznających różne determinanty, różniących się powinowactwem, czyli stopniem dopasowania i siłą wiązania z antygenem). I właśnie taka grupa przeciwciał, rozpoznająca zasadniczo jeden antygen, ale mająca zdolność reagowania z różnymi jego epitopami to przeciwciała poliklonalne.