Najnowsze terapie

Jednym z najnowszych odkryć jest wykorzystanie terapii światłem w celu przywrócenia utraconych na skutek demencji wspomnień. Technika nazywana optogenetyką stworzona przez badaczy z Massachusetts Institute of Technology (MIT) jest na razie wykorzystywana na myszach, jednak zdaniem naukowców jest to zaledwie pierwszy krok na drodze do ulepszenia metody i wykorzystania jej u ludzi. Obiecujące wyniki opublikowane początkiem 2016 roku wskazują, że nawet pozornie utracone informacje i wspomnienia tak naprawdę pozostawiają w mózgu ślad, który może służyć do ich przywracania. Oznacza to więc, że zaburzenia pamięci najprawdopodobniej są związane z wydobywaniem wspomnieć, a nie ich przechowywaniem.

Autorem badania jest Susumu Tonegawa- laureat nagrody Nobla z 1987 roku za wyjaśnienie genetycznych podstaw różnorodności przeciwciał. Do badania wykorzystano genetycznie zmodyfikowane myszy, u których na drodze mutacji wywołano objawy przypominające wczesną fazę choroby Alzheimera u ludzi. Optogenetyka umożliwia kontrolowani aktywności określonej grupy neuronów za pomocą światła. Aby było to możliwe do genomu wybranych zwierząt wprowadza się gen kodujący światłoczułe białko.Zwykle robi się to przy użyciu określonego wirusa. Powstałe w ten sposób białko wbudowuje się w błonę komórek mózgu, a pod wpływem promieni świetlnych- zaczynają one świecić, można również sterować ich aktywnością -  pobudzać je lub hamować.

Przy pomocy tej techniki zespół Tonegawy ustalił, że u myszy ze sztucznie wywołaną chorobą Alzheimera występuje mniejsza liczba tzw. kolców dendrytycznych- struktur odpowiedzialnych za przenoszenie sygnałów miedzy neuronami. Prawidłowe, zdrowe dendryty pojedynczego neuronu mogą być pokryte tysiącami kolców dendrytycznych. Gdy ich ilość spada, pogarsza się zdolność mózgu do przywoływania zgromadzonych w nim informacji i doświadczeń.

Aby zbadać zdolność przywracania zapomnianych informacji u myszy badacze zastosowali prąd elektryczny. Myszy chore i zdrowe umieszczone w klatce z metalową podłogą otrzymywały impuls elektryczny. Powtórzenie eksperymentu po kilkunastu godzinach powodowało stany lękowe u zdrowych myszy jeszcze przed ponownych porażeniem. Myszy z chorobą Alzheimera nie pamiętały tego zdarzenia i nie wykazywały lęku po umieszczeniu w klatce. Następnie chore gryzonie poddano terapii światłem. W jej wyniku wspomnienie porażenia prądem powracały, a myszy wykazywały obawę przed powróceniem do eksperymentalnej klatki, a której były poddawane impulsom elektrycznym.

Z badania wynika, że zniszczone kolce dendrytyczne można regenerować dzięki stymulacji światłem, a przez to- poprawić pamięć. Nie wiadomo kiedy i czy w ogóle metodę tę będzie można wykorzystać u ludzi. Jest to jednak ważny krok w kierunku kolejnych badań, a tym samym być może zbliża to naukowców do odkrycia skutecznej terapii.

O możliwości wykorzystania światła w leczeniu Alzheimera naukowcy przekonali się już wcześniej, w 2012 roku, kiedy to dr LuAnn Nowak Etcher z Wayne State University na łamach pisma "Western Journal of Nursing Research"przedstawiła swoja pracę na temat naświetlania światłem niebiesko-zielonym.

Przedmiotem badania było zbadanie możliwości terapii powszechnego u osób z chorobą Alzheimera zaburzenia snu i czuwania. U chorych sen nocny jest często zaburzony, a deficyty snu uzupełniane są w dzień. Bardzo utrudnia to funkcjonowanie zarówno chorym jak i ich opiekunom.

Dr Etcher zastosowała eksperymentalną terapię światłem na grupie 20 pacjentek po 65 roku życia zamieszkujących w domu opieki w Michigan. Grupa została podzielona losowo na poddawaną terapii światłem niebiesko-zielonym oraz grupę kontrolna naświetlaną światłem czerwonym. Ocena wyników polegała na opinii opiekunów pacjentek na temat ich funkcjonowania. Oceniający nie wiedzieli, które światło może hipotetycznie mieć pozytywny wpływ na pacjentów. Ich zdaniem terapia światłem niebiesko-zielonym widocznie poprawiała funkcjonowanie pacjentów w życiu codziennym- byli oni bardziej aktywni fizycznie i społecznie, polepszyły się zdolności poznawcze, pamięciowe, mowa, koordynacja ruchowa oraz nastrój.  Poprawę niektórych funkcji zauważono również u pacjentek poddawanych działaniu czerwonego światła. Badanie dr Etcher okazało się obiecującym wstępem, konieczne jednak jest potwierdzenie wyników na większej grupie pacjentów.