Jednonienasycone kwasy tłuszczowe rodziny omega 7

Kwasy klasy omega 7 stanowią grupę mało znanych kwasów tłuszczowych. Do rodziny tych kwasów tłuszczowych zaliczamy: kwas wakcenowy oraz oleopalmitynowy.

Źródłem kwasu wakcenowego jest przede wszystkim nabiał, a najwięcej możemy go znaleźć w: mleku, maśle oraz tłuszczu wołowym. Kwas ten, po wbudowaniu do fosfolipidów błon komórkowych korzystnie wpływa na ich płynność i selektywną przepuszczalność (ŻEGARSKA, 2005). Kwas wakcenowy odpowiedzialny jest za normalizację profilu lipidowego krwi, wpływa na zmniejszenie stężenia cholesterolu całkowitego, frakcji LDL-cholesterolu i triacylogliceroli, nie zmniejszając przy tym stężenia HDL cholesterolu. Badania wielu autorów wykazują, że kwas ten wykazuje działanie przeciwnowotworowe (CICHOSZ I CZECZOT, 2012; RUTKOWSKA, 2015). Kwas wakcenowy może wpływać na produkcję eikozanoidów, zmniejsza zmiany miażdżycowe, usprawnia funkcje naczyń krwionośnych oraz zapobiega agregacji płytek krwi (PRZYBOJEWSKA I RAFALSKI, 2003). Przeciwdziała także stanom zapalnym w organizmie oraz redukuje stres oksydacyjny. Odpowiedzialny jest również za poprawę wrażliwości organizmu na insulinę (CICHOSZ I CZECZOT, 2011; PASZCZYK, 2016).

Kolejnym kwasem należącym do rodziny kwasów omega 7 jest kwas oleopalmitynowy, który praktycznie nie występuje w pożywieniu. Do głównych źródeł tego kwasu należą olej z rokitnika i orzechów makadamia (PIŁAT I ZADERNOWSKI, 2017). Kwas ten jest bardzo skutecznym antyutleniaczem, redukującym produkcję wolnych rodników w organizmie i przyczyniającym się do neutralizacji ich nadmiaru. Do jego innych zalet należą: ochrona przed promieniowaniem UV, a także udział w zmiękczaniu i nawilżaniu skóry (WOJTANOWSKI, 2013).

Jednonienasycone kwasy tłuszczowe rodziny omega 9

Przedstawicielami tej rodziny kwasów są kwas: oleinowy, nerwonowy oraz erukowy. Jednonienasycone kwasy tłuszczowe z klasy omega 9 to niezwykle cenne składniki, które powinny być stale uzupełniane w diecie człowieka. Kwasy monoenowe mogą być wykorzystywane jako źródło energii, przy czym nie wywierają one niekorzystnego wpływu na lipoproteiny i krzepliwość krwi. Powinny być zatem preferowane w żywieniu, a ich spożycie może sięgać nawet 20% zapotrzebowania energetycznego. Duże spożycie MUFA jest charakterystyczne dla diety śródziemnomorskiej, która kojarzona jest z dietą przeciwdziałającą chorobom układu krążenia (PTASZNIK, 2006; WRONIAK I MASZEWSKA, 2011). Codzienne spożywanie jednonienasyconych kwasów tłuszczowych n-9 wiąże się ze wzrostem stężenia frakcji HDL cholesterolu, nie wpływając przy tym na stężenie frakcji LDL (RÁDAMES BAZZERA I IN., 2017). Kwasy n-9 zmniejszają ilość cholesterolu całkowitego, co jest kluczowym czynnikiem w leczeniu chorób krążenia i otyłości, a także obniżają frakcję triacylogliceroli we krwi (DELGADO, 2017). Ich spożywanie zmniejsza wydzielanie kwasu żołądkowego, co w znacznym stopniu zmniejsza takie dolegliwości jak: uczucie zgagi, niestrawność czy pieczenie w żołądku. Przeciwdziałają one także powstawaniu kamieni żółciowych. Wpływają na prawidłową pracę serca, chroniąc go przed chorobą niedokrwienną oraz utrzymują odpowiednie ciśnienie krwi. Kwasy tłuszczowe omega 9 stanowią ważny element budulcowy błon komórkowych, których integralność decyduje o właściwym funkcjonowaniu komórek (WOJTANOWSKI, 2013). Mają kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania mózgu oraz rdzenia kręgowego, czyli struktur centralnego układu nerwowego. Wykazują działanie antydepresyjne, gdyż biorą udział w syntezie serotoniny, znanej powszechnie jako hormon szczęścia. Po za tym poprawiają stan skóry, włosów i paznokci, a także pomagają łagodzić stany zapalne stawów i kręgosłupa. Wspomagają odporność organizmu, a także pomagają w walce z otyłością. Najlepszymi źródłami jednonienasyconych kwasów z klasy omega 9 są: oliwa z oliwek, różnego rodzaju oleje, w tym rzepakowy, sezamowy czy sojowy, a także orzechy ziemne, migdały, awokado oraz siemię lniane (DYBKOWSKA, 2015).

Kwas oleinowy był wykorzystywany już w starożytności do zwalczaniu wielu chorób skórnych oraz atakujących przewód pokarmowy. Obecnie jego znaczenie dla zdrowia człowieka jest znacznie szersze. Ma on wpływ na obniżenie złej frakcji LDL cholesterolu, pomaga w walce z wysokim ciśnienie tętniczym. Jest niezwykle skuteczny w walce z chorobami sercowo-naczyniowymi, zmniejszając ryzyko zachorowania między innymi na miażdżycę (RÁDAMES BAZZERA I IN., 2017). Ze względu na swoje silne działanie antyoksydacyjne, niszczy wolne rodniki odpowiedzialne za przedwczesne starzenie organizmu. Kwas oleinowy wspiera system odpornościowy, wspomaga pamięć i koncentrację oraz jest pomocny w walce z zaburzeniami pamięci i chorobą Alzheimera (OWEN I IN., 2000; VISIOLI I GALLI, 2000; AMTUL I IN., 2011). Kwas ten wykorzystywany jest coraz częściej w kosmetyce, ma działanie wygładzające i nawilżające skórę oraz zmiękczające naskórek. Odpowiada za utrzymanie prawidłowej wilgotności skóry, przyspiesza jej regenerację oraz odbudowuje płaszcz lipidowy na jej powierzchni (ZIELIŃSKA, 2004).  Źródłami tego kwasu są: oliwa z oliwek, olej rzepakowy, sezam, różnego rodzaju orzechy: pistacje, makadamia, pekan, nerkowce (RÁDAMES BAZERRA, I IN., 2017).